Szczelina odbytu - przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Jakie są przyczyny szczeliny odbytu?

Pęknięcie odbytu może mieć kilka przyczyn, między innymi: twardy stolec i długotrwałe zaparcia, biegunka, poród, seks analny, uszkodzenia mechaniczne oraz niektóre choroby.

• Pęknięty odbyt może być efektem problemów z wypróżnianiem - długotrwałych zaparć, oraz twardego lub dużego stolca.
• Pęknięcia przy odbycie mogą być spowodowane także częstą lub długotrwałą biegunką.
• Proces porodu, zwłaszcza w przypadku dużych niemowląt, może spowodować rozerwanie odbytu. Szczelina odbytu po porodzie może powstać także przez niedokrwienie tkanek krocza powstałego na skutek parcia, z powodu niewydolności zwieraczy odbytu u rodzącej i przez poród instrumentalny.
• Bolesne pęknięcia mogą powstać także na skutek seksu analnego.
• Choroby zapalne jelit takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna mogą prowadzić do powstania pęknięć w odbycie.
• Uszkodzenia mechaniczne – urazy mechaniczne bądź niektóre procedury medycznych mogą skutkować powstaniem szczeliny.
• Choroby takie jak gruźlica, syfilis, HIV czy nowotwory odbytu mogą być przyczyną powstawania szczelin.

Szczelina odbytu u dzieci

Pęknięcia okolic odbytu u dzieci to stan, który może być przyczyną dyskomfortu i ból podczas defekacji. Najczęstszym powodem szczelin odbytu u najmłodszych są zaparcia – utrudnione wypróżnienie może prowadzić do nadmiernego nacisku na błonę śluzową odbytu, co z kolei może spowodować pęknięcie. Do powstawania szczelin odbytu u dzieci prowadzić może także nieodpowiednia higiena, infekcje i podrażnienia okolic odbytu oraz niektóre choroby, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelit. Czym smarować rany przy odbycie u dziecka? Postępowanie farmakologiczne u dzieci cierpiących na szczelinę odbytu obejmuje zazwyczaj miejscowe stosowanie maści przeciwbólowych i przeciwzapalnych, preparatów ze znieczulającą lidokainą czy działającym przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo hydrokortyzonem.

Jakie są objawy szczeliny odbytu?

Najczęstsze objawy szczeliny odbytu to: ból, krwawienie, świąd w okolicach odbytu oraz skurcze zwieracza odbytu. Ból to najczęstszy i najbardziej charakterystyczny objaw szczeliny odbytu. Ból podczas wypróżniania może być ostry i intensywny, a czasami może trwać nawet kilka godzin po defekacji. Pęknięciom towarzyszyć może też niewielkie, widoczne na papierze toaletowym bądź w stolcu krwawienie oraz skurcze zwieracza odbytu, które dodatkowo intensyfikują dolegliwości bólowe. W wyniku podrażnienia spowodowanego obecnością szczeliny może wystąpić świąd. Swędzenie odbytu może towarzyszyć także procesowi gojenia się rany.

Szczelina a hemoroidy – jak rozpoznać różnice?

Przewlekła szczelina odbytu może skutkować pojawieniem się fałd wartowniczych zwanych też guzkami. Szczelina odbytu z guzkiem wartowniczym bywa często mylona z hemoroidem, choć to dwa zupełnie różne problemy zdrowotne, które łączy obszar występowania, ale różnią przyczyny, objawy i metody leczenia.

Jak się leczy szczelinę odbytu – leki, maść, żel

Leczenie szczeliny odbytu najczęściej obejmuje stosowanie kremów i maści oraz leków ułatwiających wypróżnianie. Najlepsza maść na szczelinę odbytu powinna zawierać składniki przeciwbólowe, przeciwzapalne, łagodzące i przyspieszające gojenie. Maść z nitrogliceryną stosowana na szczelinę odbytu nie tylko poprawi ukrwienie tych delikatnych obszarów, ale także przyczyni się do rozluźnienia mięśni zwieracza, redukując skurcze i przyspieszając proces gojenia. Jeśli przyczyną szczeliny odbytu są zaparcia, lekarz może zalecić zmiany w diecie, zwiększenie spożycia błonnika oraz stosowanie łagodnych środków przeczyszczających. Wsparciem w procesie leczenie może być wstrzyknięcie toksyny botulinowej (botoksu) do mięśnia zwieracza odbytu, co może pomóc w jego rozluźnieniu, przynosząc ulgę w bólu i wspomagając proces gojenia.

Szczelina odbytu leczenie domowe

W przypadku łagodnych zmian można zastosować naturalne leczenie szczeliny odbytu. Babcine metody obejmują między innymi nasiadówki z kory dębu czy szarego mydła.

• Kora dębu na szczelinę odbytu – kora dębu poprzez zawartość garbników wykazuje właściwości przeciwzapalne i ściągające. Kilkuminutowe nasiadówki mogą wspomóc gojenie pęknięć.
• Nasiadówka z szarego mydła - szare mydło to pozbawione kompozycji zapachowych mydło potasowe, które poza solami potasowymi zawiera często także kwas cytrynowy, kwasy karboksylowe, chlorek sodu i glicerynę. Łagodne dla delikatnych okolic intymnych szare mydło działa antybakteryjnie oraz wspomaga proces gojenia ran.

Kiedy operacja jest konieczna?

Choć szczelina odbytu (łac. fissura ani) jest raczej niegroźnym schorzeniem, które przy odpowiedniej pielęgnacji ustępuje samoistnie, należy mieć świadomość, że zapalne choroby proktologiczne o wieloletnim przebiegu w tym przewlekłe szczeliny odbytu mogą sprzyjać zachorowaniu na raka odbytu, dlatego ostra i nawracająca szczelina odbytu lub brak efektów leczenia zachowawczego wymaga interwencji chirurgicznej. Sfinkterotomia to najczęstsza procedura chirurgiczna stosowana w leczeniu szczeliny odbytu. Podczas tej operacji wykonywane jest małe nacięcie w mięśniu zwieracza odbytu, co pomaga zmniejszyć napięcie i ból, a tym samym wspomaga gojenie się szczeliny. W niektórych przypadkach chirurg może zdecydować się na wycięcie samej szczeliny. Po interwencji chirurgicznej konieczna może być rehabilitacja i ścisła współpraca z lekarzem w celu zapewnienia prawidłowego gojenia się rany i uniknięcia powikłań.

Po operacji – rekonwalescencja, powikłania, ból, zalecenia

Rekonwalescencja po operacji szczeliny odbytu obejmuje kilka kluczowych obszarów, takich jak: łagodzenie bólu, unikanie powikłań, odpowiednia higiena i regularne kontrole lekarskie. Istnieje możliwość, że pierwsze kilka dni po zabiegu będą bolesne. Ból nie jest niczym niepokojącym, a regularne przyjmowanie leków przeciwbólowych zgodnie z zaleceniami lekarza może pomóc w złagodzeniu nieprzyjemnych dolegliwości. Powikłania po operacji szczeliny odbytu wynikają zazwyczaj z zanieczyszczenia rany, dlatego tak ważne jest zapewnienie regularnej higieny operowanych okolic. Po każdym wypróżnieniu zalecane jest delikatne oczyszczanie okolic odbytu ciepłą wodą lub delikatnymi środkami higienicznymi unikając przy tym nadmiernego pocierania czy tarcia. Aby uniknąć potencjalnych powikłań, należy przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących planu kontroli pooperacyjnych, a w przypadku pojawienia się niepokojących objawów, takich jak nasilający się ból, krwawienie, gorączka natychmiast zgłosić się do placówki medycznej.

Dieta przy szczelinie odbytu

Bogata w błonnik dieta, regularnie posiłki i dostateczne nawodnienie odgrywają istotną rolę w zapobieganiu, procesie leczenia i łagodzeniu objawów szczeliny odbytu. Spożywanie produktów bogatych w błonnik (owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz rośliny strączkowe) przy odpowiednim nawodnieniu zmiękcza stolec i ułatwia wypróżnianie. Natomiast wzbogacenie diety o witaminy i minerały oraz zdrowe kwasy tłuszczowe omega-3 może wspomóc proces gojenia się ran, w tym szczeliny odbytu.