Maślan sodu. Jak i na co działa ten suplement?
Maślan sodu można spotkać w wielu produktach spożywczych, np. w serach, mleku oraz kiszonej kapuście. Nadaje on żywności lekko gorzki posmak. Jednak niewiele osób wie, że ta substancja jest także wytwarzana w jelitach w procesie fermentacji błonnika. Maślan sodu pełni wiele ważnych funkcji, m.in. wspiera pracę wspomnianego odcinka przewodu pokarmowego. Dowiedz się więcej o jego roli.
Maślan sodu – czym jest?
Maślan sodu to związek chemiczny zaliczany do kwasów karboksylowych. Należy do SCFA, czyli grupy nasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają prawidłową pracę układu pokarmowego.
Jest on wytwarzany w okrężnicy w trakcie fermentacji bakteryjnej niestrawionych węglowodanów, które nie podlegają przemianom w żołądku ani w jelicie cienkim. Są to np. inulina, laktoza, mannitol, a także nierozpuszczalne frakcje błonnika. Dlatego spożywanie produktów zawierających dużą ich ilość może znacznie pomóc poprawić poziom kwasu masłowego w jelicie.
Maślan sodu – właściwości
Maślan sodu stanowi podstawowe “pożywienie” dla kolonocytów. Są to komórki nabłonka jelitowego, które odpowiadają za odbudowę tego odcinka układu pokarmowego. Dlatego ta substancja pomaga:
- zmniejszyć przepuszczalność ścian jelita i utrzymać jego integralność,
- pobudzić produkcję śluzu, który stanowi mechaniczną barierę ochronną dla nabłonka jelitowego,
- zapobiec wnikaniu groźnych mikroorganizmów do układu pokarmowego,
- zmniejszyć owrzodzenia żołądka,
- zwiększyć liczbę komórek kosmkowych w jelicie krętym,
- przyspieszyć regenerację śluzówki jelita grubego.
W rezultacie maślan sodu wspiera przywrócenie prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Oznacza to, że pośrednio wspomaga m.in. przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia, produkcję witamin, a nawet utrzymanie odporności i zwiększanie masy ciała.
Maślan sodu – dla kogo?
Po suplementy diety, jak i dietetyczne środki spożywcze, które zawierają maślan sodu, sięgają m.in. osoby zmagające się z różnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Są to np.:
- zespół jelita nadwrażliwego, tj. SIBO,
- choroba jelita grubego, która objawia się zmianami zanikowymi w obrębie błony śluzowej,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- mikroskopowe zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- nieswoiste zapalenie jelit.
Preparaty z tym składnikiem mogą być także spożywane przez osoby, które cierpią na:
- zaburzenia flory jelitowej np. po przyjmowaniu antybiotyków;
- niedobory pokarmowe spowodowane np. niedostateczną podażą błonnika;
- zaburzenia przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym, czyli np. bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia i biegunki;
- zaburzenia wchłaniania prowadzące do niedoboru składników odżywczych czy utraty masy ciała.
Maślan sodu – co powoduje jego brak?
Obniżenie poziomu maślanu sodu w jelitach może przyczynić się do wielu problemów z układem pokarmowym. Skutkami redukcji stężenia tej substancji są np.:
- atrofia, czyli zmniejszenie objętości śluzówki jelita grubego oraz ścieńczenie jej – może to powodować rozwój wielu chorób tego odcinka pokarmowego, objawiające się biegunką, nietrzymaniem kału, redukcją masy ciała, a nawet odwodnieniem;
- spłaszczenie krypt jelitowych, czyli gruczołów błony śluzowej jelita, które znajdują się w podstawie kosmków jelitowych; odpowiadają one za produkcję soku jelitowego zawierającego enzymy trawienne – wypłaszczenie krypt zmniejsza powierzchnię jelit, co prowadzi do wielu problemów z trawieniem;
- zmniejszenie syntezy DNA.
Te same objawy można zaobserwować także podczas stosowania żywienia pozajelitowego.
Maślan sodu a dieta
Maślan sodu jest wytwarzany w jelitach w procesie fermentacji niestrawionych węglowodanów. Aby zatem utrzymać jego prawidłową podaż, w diecie powinny znaleźć się produkty zawierające błonnik pokarmowy i skrobię oporną. Obie te substancje nie rozkładają się w żołądku. Do tej grupy żywności można zaliczyć np.:
- pełnoziarniste pieczywo,
- grube kasze,
- brązowy ryż,
- warzywa strączkowe i kapustne, buraki, marchew, pomidory, ziemniaki,
- owoce sezonowe, np. jabłka, gruszki, śliwki, czarne jagody,
- suszone owoce.
Warto sięgać przede wszystkim po produkty lokalne. Transport żywności z dalekich krajów może przyczynić się do obniżenia w nich frakcji błonnika.
Podsumowując, maślan sodu to substancja warta uwagi, zwłaszcza jeśli cierpisz na dolegliwości ze strony jelita grubego.
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.