Nasiona chia - właściwości dla zdrowia i urody

Co warto wiedzieć o nasionach chia?

Tak, jak zostało to już wspomniane, nasiona szałwii hiszpańskiej są pozyskiwane z rośliny nazywanej szałwią hiszpańską. Obecnie jest ona uprawiana w Gwatemalii i Meksyku, przy czym jej właściwości są znane już od czasów prekolumbijskich - wykorzystywana była w naturalnym ziołolecznictwie przez Azteków, a oprócz tego dodawano ją do odżywczych potraw, ze względu na oleisty charakter nasion. Teraz są one sprzedawane w sklepach w formie wysuszonej, w zbiorczych opakowaniach, a producenci chętnie dodają je do różnego typu żywności - w tym pieczywa, mieszanek płatków i musli czy do jogurtów i innych deserów mlecznych. Należy tutaj dodać, że pod wpływem wilgoci nasiona chia pęcznieją, zwiększając swoją objętość i zmieniając konsystencję - stają się miękkie, a płyn, w którym są zanurzone (mleko, woda, napój roślinny i inne), przybiera gęstszą formę, przez niektórych porównywaną do żelu.

Olej z nasion chia w kosmetyce również jest popularną metodą wykorzystania tego produktu. Ze względu na wysoką zawartość kwasów tłuszczowych i różnych witamin, sprawdza się on przede wszystkim w produktach nawilżających i natłuszczających, o właściwościach przeciwstarzeniowych i łagodzących (o czym piszemy w dalszej części artykułu).

Nasiona chia zawierają wiele cennych składników - jakich?

Różnorodne przepisy z nasionami chia zyskały obecnie ogromną popularność - i nic w tym dziwnego! Te produkt, określany mianem superfood, ma naprawdę wiele właściwości prozdrowotnych. Składniki i substancje odżywcze znajdujące się w nasionach chia to między innymi:

• kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, które są ważnym elementem diety w kontekście regulacji poziomu trójglicerydów. Nasiona chia przyczyniają się także do zachowania układu krążenia oraz układu sercowo-naczyniowego w dobrej kondycji;
• przeciwutleniacze i flawonoidy (określane również jako antyoksydanty), chroniące komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym i przedwczesną degradacją w wyniku procesów starzenia i innych, negatywnych czynników;
• składniki mineralne, a wśród nich: żelazo, niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesów krwiotwórczych, cynk - pierwiastek kluczowy dla utrzymania zdrowia skóry, włosów i paznokci, magnez - istotny w kontekście właściwej pracy mięśni i przewodnictwa nerwowego, fosfor - biorący udział w procesach neurologicznych, wapń - niezbędny dla zdrowia kości;
• witaminy, a wśród nich: witamina E, której niedobór ma negatywny wpływ na płodność i zdolność do prokreacji, witamina B1 (tiamina), oddziałująca na układ sercowo-naczyniowy i odpornościowy, a także witamina B3 (niacyna) - pośrednio wpływająca na produkcję cholesterolu LDL.

Warto również wiedzieć, że nasiona chia pozbawione są glutenu, dlatego bez problemu mogą stanowić uzupełnienie diety osób cierpiących na celiakię i nietolerancje pokarmowe. Wszystkie wymienione zalety nasion szałwii hiszpańskiej sprawiają, że zdecydowanie warto uwzględnić ten składnik w swoim codziennym jadłospisie - zwłaszcza, jeśli chcemy zadbać o układ sercowo-naczyniowy, skórę, włosy i paznokcie oraz… dobre trawienie, o czym piszemy poniżej.

Dlaczego warto jeść nasiona chia podczas odchudzania?

Co na odchudzanie? Nasiona chia są polecane przez wiele osób - wynika to głównie z wysokiej zawartości błonnika pokarmowego, czyli substancji, która z jednej strony przyczynia się do zwiększenia uczucia sytości po posiłku, a z drugiej - wspiera prawidłowe funkcjonowanie jelit, wpływając na ich efektywne opróżnianie. Wszystkie te informacje są prawdą - właśnie dla takiego efektu zdrowotnego pacjenci chcący zredukować masę ciała powinni uwzględniać w swojej diecie łyżkę lub dwie nasion chia dziennie - dodawaną do jogurtu, smoothie, deseru na bazie serków islandzkich i innych składników. Należy jednak zadbać o to, by spożywanie nasion chia nie było przesadne, ponieważ tak naprawdę zawierają one pokaźną dawkę kalorii.

100 gramów nasion szałwii hiszpańskiej zawiera bowiem blisko 500 kilokalorii - czyli prawie tyle samo, ile tabliczka czekolady! Warto więc podczas przygotowywania przepisów z nasionami chia „trzymać się” podanych proporcji i nie dodawać ich zbyt wiele (łyżka stołowa tychże nasion będzie miała około 50 kilokalorii, ale już 3 łyżki nasion chia będą stanowiły źródło energii - pod względem kaloryki - porównywalne, przykładowo, do małego batonika lub do bułki kajzerki). Nasiona chia na odchudzanie mogą więc być dobrym dodatkiem do diety, zwiększającym uczucie sytości i poprawiającym perystaltykę jelit, jednak z uwagi na zawarte w nich kalorie - nie można z nimi przesadzać.

Olej z nasion chia w kosmetyce i pielęgnacji skóry

Tak, jak wspominaliśmy powyżej, olej z nasion chia w kosmetyce - a nie tylko w dietetyce - jest wykorzystywany do produkcji formuł pielęgnacyjnych coraz częściej. Zawiera on bowiem dużo kwasów tłuszczowych oraz witaminy E - a te składniki wykazują szereg pożądanych efektów, wśród których można wyróżnić:

• wzmacnianie bariery hydrolipidowej, czyli bariery chroniącej skórę przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych;
• natłuszczanie skóry i jej pośrednie nawilżanie (właśnie poprzez utrzymywanie bariery hydrolipidowej w dobrej kondycji i hamowanie utraty wody z naskórka;
• ujędrnianie cery i - dzięki antyoksydantom - chronienie jej przed pojawianiem się pierwszych oznak starzenia.

Olej z nasion chia można spotkać zarówno w składach gotowych produktów, jak i w formie osobnej, czystej formuły roślinnej - jest ona idealna do masażu przeciwstarzeniowego (o którym pisaliśmy już w tekście Rodzaje masażu twarzy - drenaż limfatyczny, masaż płytką gua-sha, rollerem i inne propozycje) oraz jako ostatni, zamykający krok w pielęgnacji. Zaproś ten składnik do swojej diety lub kosmetyczki i sprawdź, jak pozytywny wpływ ma na zdrowie oraz skórę!

Źródła:

VII Ogólnopolska Konferencja Dietetyki - zapis [w:] Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2017, s.165-166

Dr n. med. D. Wnęk, Nasiona chia [w:] Medycyna Praktyczna, 25.10.2017

A. Kargulewicz, E. Swora-Cwynar, E. Marcinkowska, M. Grzymisławski, Ziarna chia jako wartościowy produkt racjonalnej diety - zastosowanie w profilaktyce chorób metabolicznych [w:] Pielęgniarstwo Polskie 1 (59)/2016