Choroba Hashimoto - co to, objawy, badania, leczenie
Choroba Hashimoto to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń autoimmunologicznych, które dotyka tarczycy. Coraz więcej osób zmaga się z jej objawami, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Sprawdź, co to jest Hashimoto, jak się objawia, jak przebiegają diagnoza i leczenie, a także jaką rolę odgrywa dieta i styl życia w walce z tym schorzeniem.
32,39 zł
74,99 zł
30,54 zł
Hashimoto - co to za choroba?
Z chorobami tarczycy boryka się wielu pacjentów, jednak w ostatnich latach szczególnie dużo uwagi zabiera choroba Hashimoto. Co to jest? Choroba Hashimoto, zwana także przewlekłym limfocytarnym zapaleniem tarczycy, to autoimmunologiczne schorzenie, w którym układ odpornościowy atakuje własne komórki tarczycy. W wyniku tego procesu dochodzi do stopniowego uszkadzania tego gruczołu, co prowadzi do zmniejszonej produkcji hormonów tarczycowych (głównie tyroksyny - T4 i trijodotyroniny - T3). Z czasem może to skutkować niedoczynnością tarczycy, która wymaga leczenia hormonalnego.
Choroba Hashimoto jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Pierwszy raz autoimmunologiczne zapalenie tarczycy zostało opisane przez japońskiego lekarza Hakaru Hashimoto w 1912 roku, stąd jego nazwa.
Szacuje się, że choroba Hashimoto dotyka około 5% populacji ogólnej, jednak częstość może być wyższa w niektórych grupach. Choroba ta częściej dotyka kobiety, zwłaszcza w średnim wieku, ale może wystąpić również u mężczyzn i dzieci. Uważa się, że na choroby autoimmunologiczne bardziej podatne są kobiety ze względu na różnice hormonalne i genetyczne. Na jej rozwój wpływa wiele czynników, w tym genetyka, czynniki środowiskowe oraz inne schorzenia autoimmunologiczne.
Choroba Hashimoto często współwystępuje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, co podkreśla autoimmunologiczny charakter tej choroby. Do schorzeń często towarzyszących Hashimoto należą:
- cukrzyca typu 1,
- celiakia,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- bielactwo.
Genetyka odgrywa istotną rolę w rozwoju choroby Hashimoto. Osoby, które mają członków rodziny z chorobami autoimmunologicznymi, w tym z Hashimoto, są bardziej narażone na jej wystąpienie. Szacuje się, że bliscy krewni osób chorych na Hashimoto mają około 30-50% większe ryzyko rozwoju choroby.
Jak się objawia choroba Hashimoto?
Objawy choroby Hashimoto są bardzo zróżnicowane i często rozwijają się powoli, co utrudnia wczesne jej rozpoznanie. W początkowej fazie choroba może przebiegać bezobjawowo, ale w miarę postępującego uszkodzenia tarczycy zaczynają pojawiać się objawy niedoczynności tego gruczołu. Najczęstsze z nich to:
- Zmęczenie i osłabienie: osoby z Hashimoto często skarżą się na chroniczne zmęczenie, brak energii i problemy z koncentracją.
- Przyrost masy ciała: mimo braku zmian w diecie, osoby chore mogą zauważyć niekontrolowany wzrost masy ciała.
- Uczucie chłodu: niedoczynność tarczycy - objawy powodują spowolnienie metabolizmu, co sprawia, że osoby z Hashimoto mogą odczuwać zimno nawet w ciepłych warunkach.
- Zaburzenia miesiączkowania: u kobiet mogą występować nieregularne cykle miesiączkowe lub problemy z płodnością.
- Sucha skóra i łamliwe włosy: uszkodzona tarczyca wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci, które stają się suche i kruche.
Dlaczego często zbyt późno wykrywane jest Hashimoto? Objawy schorzenia często są mylone z innymi chorobami lub przypisywane codziennemu stresowi i napięciu nerwowemu, co może opóźnić prawidłową diagnozę.
Choroba Hashimoto – twarz i skóra
Zmiany skórne są częstym problemem, kiedy wystąpi choroba Hashimoto. Objawy skórne osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy mogą być różne. Skóra staje się sucha, szorstka, a czasami nawet pękająca. Może również pojawić się obrzęk twarzy, szczególnie w okolicach oczu. Twarz może wydawać się opuchnięta, co jest wynikiem zatrzymania wody w organizmie – typowego objawu niedoczynności tarczycy.
To jednak nie wszystkie objawy Hashimoto - twarz i skóra to jedno. Ponadto, osoby z chorobą Hashimoto mogą mieć problemy z łamliwością włosów oraz paznokci. Włosy mogą wypadać w dużych ilościach, stając się jednocześnie cieńsze i bardziej kruche. Często również pojawia się uczucie swędzenia skóry, które jest wynikiem jej nadmiernego wysuszenia.
Choroba Hasimoto – objawy neurologiczne
Objawy neurologiczne w chorobie Hashimoto są często mało specyficzne, ale mogą znacznie wpływać na jakość życia pacjentów.
Choroba Hashimoto - objawy neurologiczne to:
- Problemy z koncentracją i pamięcią: osoby z niedoczynnością tarczycy często mają trudności z jasnym myśleniem, zapamiętywaniem nowych informacji oraz utrzymaniem uwagi.
- Mrowienie i drętwienie kończyn: te objawy są związane z obniżeniem poziomu hormonów tarczycy, które wpływają na układ nerwowy.
- Bóle mięśni i stawów: niektórzy pacjenci skarżą się na bóle o charakterze neurologicznym, zwłaszcza w kończynach.
Choroba Hashimoto – objawy psychiczne
Choroba Hashimoto może mieć również poważny wpływ na stan psychiczny pacjentów. Niedobór hormonów tarczycowych często prowadzi do zmian nastroju, a nawet depresji.
Hashimoto - objawy związane z psychiką to:
- Depresja i apatia: osoby chore mogą odczuwać smutek, brak motywacji do działania, a w skrajnych przypadkach - głęboką depresję.
- Lęki i niepokój: mogą występować napady lęku oraz stany niepokoju, co często bywa mylone z zaburzeniami lękowymi.
- Irytacja: niektóre osoby stają się bardziej drażliwe i łatwiej wybuchają emocjami.
Warto podkreślić, że takie objawy Hashimoto mogą nasilać się w sytuacjach stresowych, dlatego ważne jest wsparcie psychologiczne dla pacjentów z tą chorobą.
Jak szybko rozwijają się objawy Hashimoto?
Choroba Hashimoto rozwija się stopniowo, co może sprawiać trudności w jej wczesnym rozpoznaniu. U wielu pacjentów proces ten trwa latami, zanim objawy Hashimoto staną się na tyle wyraźne, by skłonić do wizyty u lekarza. Początkowe etapy choroby mogą przebiegać bezobjawowo, a niedoczynność tarczycy pojawia się dopiero wtedy, gdy uszkodzenie gruczołu jest już znaczące.
Stopień nasilenia objawów zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta oraz współwystępujących schorzeń, takich jak inne choroby autoimmunologiczne.
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów?
Jeśli zauważysz u siebie objawy wskazujące na problemy z tarczycą, takie jak chroniczne zmęczenie, przyrost masy ciała, uczucie zimna lub zmiany skórne, warto udać się do lekarza rodzinnego lub endokrynologa. Specjalista zleci odpowiednie badania, które pozwolą na ocenę funkcji tarczycy i postawienie diagnozy. Warto pamiętać, że wczesne wykrycie choroby Hashimoto i podjęcie leczenia mogą znacząco poprawić jakość życia i zapobiec powikłaniom.
Hashimoto – przyczyny
Choroba Hashimoto jest schorzeniem autoimmunologicznym, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje własne komórki organizmu. Do głównych przyczyn choroby zaliczamy:
- Czynniki genetyczne: występowanie choroby Hashimoto w rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania.
- Czynniki środowiskowe: niektóre substancje chemiczne, toksyny i wirusy mogą inicjować procesy autoimmunologiczne w organizmie.
- Dieta uboga w jod: niedobór lub nadmiar jodu może przyczyniać się do rozwoju schorzeń tarczycy.
- Stres: długotrwały stres osłabia układ odpornościowy, co może przyczyniać się do wystąpienia chorób autoimmunologicznych.
Choroba Hashimoto - badania
Diagnostyka choroby Hashimoto opiera się na kilku kluczowych badaniach, które pozwalają ocenić jak funkcjonuje tarczyca. Hashimoto wymaga także zbadania obecności przeciwciał autoimmunologicznych:
- Badanie poziomu TSH: to podstawowy test, który ocenia funkcjonowanie tarczycy. Podwyższony poziom TSH może wskazywać na niedoczynność tarczycy.
- Badanie poziomu hormonów T3 i T4: pomaga ocenić, jak tarczyca produkuje hormony.
- Badanie przeciwciał anty-TPO: obecność tych przeciwciał jest charakterystyczna dla choroby Hashimoto i świadczy o autoimmunologicznym podłożu schorzenia.
- USG tarczycy: pozwala ocenić wielkość i strukturę tarczycy oraz wykryć ewentualne zmiany zapalne.
Powyższe badania stanowią podstawę, aby wdrożyć odpowiednio dobrane leczenie Hashimoto dopasowane do stadium choroby.
Zapoznaj się także z artykułem: Hormony tarczycy. Rodzaje i funkcje, które pełnią w organizmie
Choroba Hashimoto - leczenie
Choroba Hashimoto, mimo że jest przewlekła i wymaga leczenia hormonalnego przez całe życie, może być kontrolowana za pomocą odpowiednich leków. Jednak nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak choroby serca, depresja, niepłodność oraz problemy z ciążą.
W skali globalnej, Hashimoto stanowi wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej, zarówno w kontekście diagnostyki, jak i długoterminowego leczenia pacjentów. Wczesna diagnostyka i regularne monitorowanie stanu zdrowia osób z chorobą Hashimoto są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom oraz poprawy jakości życia pacjentów.
Leczenie choroby Hashimoto polega głównie na uzupełnianiu niedoboru hormonów tarczycy za pomocą syntetycznej tyroksyny (lewotyroksyny). Terapia ta ma na celu przywrócenie prawidłowego poziomu hormonów we krwi i złagodzenie objawów niedoczynności tarczycy. Pacjenci muszą regularnie kontrolować poziom hormonów, aby odpowiednio dostosować dawkę leku. To jednak nie koniec. W przypadku Hashimoto leczenie obejmuje także zmianę nawyków żywieniowych oraz stylu życia.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie choroby Hashimoto?
Choroba Hashimoto jest przewlekłym schorzeniem autoimmunologicznym, które nie ma obecnie skutecznej metody całkowitego wyleczenia. Jednak odpowiednie leczenie Hashimoto i kontrola poziomu hormonów mogą skutecznie złagodzić objawy i pozwolić pacjentowi na normalne funkcjonowanie. Ważne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia i dostosowanie leczenia w zależności od potrzeb.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia choroby Hashimoto?
Leczenie Hashimoto zazwyczaj trwa do końca życia, dlatego po ustabilizowaniu poziomu hormonów tarczycy, pacjent musi regularnie monitorować wyniki badań oraz kontynuować terapię. Kontrola co kilka miesięcy pozwala na dostosowanie dawki leku do aktualnych potrzeb organizmu oraz pozwala ocenić, czy autoimmunologiczne zapalenie tarczycy nie postępuje dalej.
Choroba Hashimoto a ciąża
Kobiety z chorobą Hashimoto mogą zajść w ciążę, ale wymaga to szczególnej uwagi i monitorowania. Niedoczynność tarczycy może wpływać na płodność oraz przebieg ciąży, dlatego ważne jest, aby kobieta planująca ciążę miała prawidłowo kontrolowany poziom hormonów tarczycy. W trakcie ciąży konieczne mogą być częstsze kontrole poziomu TSH i dostosowywanie dawki lewotyroksyny.
Zobacz także artykuł: TSH (badanie tarczycy) - normy, przyczyny i objawy za niskiego i za wysokiego TSH, leczenie
Odżywianie osób z chorobą Hashimoto
Wiedząc, co to Hashimoto, należy skupić się nie tylko na leczeniu metodami farmakologicznymi. Równie ważna jest dieta i zdrowy styl życia. Dieta w Hashimoto powinna być bogata w składniki odżywcze wspierające funkcjonowanie tarczycy, takie jak selen, cynk, witamina D oraz kwasy omega-3. Jednocześnie ważne jest unikanie produktów, które mogą nasilać objawy choroby, w tym glutenu, soi oraz warzyw krzyżowych w nadmiarze. Wdrożenie odpowiednich zmian w diecie może przynieść ulgę w objawach, poprawić jakość życia i wspierać leczenie farmakologiczne.
Odpowiednia dieta w przypadku choroby Hashimoto odgrywa kluczową rolę we wspieraniu zdrowia tarczycy oraz kontrolowaniu objawów choroby. Choć Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, która wymaga leczenia farmakologicznego, to właściwe nawyki żywieniowe mogą wspierać leczenie i poprawić jakość życia pacjenta.
Zasady żywienia w Hashimoto
Dieta dla osób z chorobą Hashimoto powinna być zbilansowana i bogata w składniki odżywcze wspierające funkcjonowanie tarczycy oraz regulujące układ immunologiczny. Istnieje kilka kluczowych elementów, na które należy zwrócić szczególną uwagę:
- Selen – jest jednym z najważniejszych pierwiastków wspierających pracę tarczycy. Pomaga w konwersji hormonów tarczycowych z T4 do aktywnego T3. Znajduje się m.in. w orzechach brazylijskich, rybach (tuńczyk, łosoś), jajach, nasionach słonecznika oraz grzybach.
- Cynk – odgrywa istotną rolę w regulacji funkcji tarczycy oraz wspiera układ odpornościowy. Produkty bogate w cynk to ostrygi, mięso wołowe, nasiona dyni, jaja oraz produkty pełnoziarniste.
- Witamina D – jej niedobór często współwystępuje u osób z chorobami autoimmunologicznymi, w tym Hashimoto. Witaminę D można dostarczyć poprzez ekspozycję na słońce, ale także w diecie – w tłustych rybach (makrela, łosoś), jajach oraz produktach wzbogacanych o tę witaminę.
- Jod – mimo że jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, nadmiar tego pierwiastka może zaostrzać autoimmunologiczne procesy zapalne. Z tego powodu należy unikać suplementacji jodu bez wyraźnej potrzeby oraz kontrolować jego spożycie, zwłaszcza w postaci alg morskich i soli jodowanej.
- Kwasy tłuszczowe omega-3 – mają działanie przeciwzapalne i wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Źródłem omega-3 są tłuste ryby, oleje roślinne (np. lniany), orzechy włoskie i nasiona chia.
W celu wspomagania prawidłowej pracy gruczołu tarczowego, warto sięgnąć także po preparaty wspierające prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.
Produkty, które warto ograniczyć lub wyeliminować
W diecie osób z Hashimoto pewne produkty mogą negatywnie wpływać na zdrowie tarczycy oraz nasilać objawy choroby:
- Gluten – istnieje związek między chorobą Hashimoto a nietolerancją glutenu, dlatego warto rozważyć eliminację lub przynajmniej ograniczenie glutenu w diecie. Gluten może zaostrzać stan zapalny i prowadzić do pogorszenia funkcji tarczycy.
- Nadmierna ilość soi – soja zawiera związki, które mogą hamować wchłanianie hormonów tarczycowych, zwłaszcza jeśli spożywana jest w dużych ilościach. Warto zrezygnować z przetworzonych produktów sojowych, jak napoje sojowe czy tofu, zwłaszcza w nadmiarze.
- Warzywa krzyżowe – kapusta, brokuły, kalafior czy brukselka zawierają związki goitrogenne, które mogą hamować wchłanianie jodu i pogarszać funkcjonowanie tarczycy. Nie oznacza to, że trzeba całkowicie z nich rezygnować, ale warto ograniczyć ich spożycie w surowej postaci i preferować gotowanie, które redukuje zawartość goitrogenów.
- Cukry proste – nadmierne spożycie cukrów prostych, takich jak słodycze, może prowadzić do wahań poziomu glukozy we krwi i nasilać stan zapalny w organizmie. Ważne jest, aby unikać przetworzonej żywności, która często zawiera ukryte cukry.
Wskazówki dietetyczne dla osób z Hashimoto
- Regularne posiłki – spożywanie regularnych, zbilansowanych posiłków pomaga utrzymać stabilny poziom energii oraz wsparcie dla metabolizmu.
- Unikanie przetworzonych produktów – wybieraj pełnowartościowe produkty zamiast wysoko przetworzonych, które mogą zawierać sztuczne dodatki i konserwanty wpływające na zdrowie.
- Hydratacja – odpowiednia ilość płynów jest kluczowa dla ogólnego zdrowia, w tym dla układu trawiennego i metabolizmu.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na chorobę Hashimoto?
Choć choroba Hashimoto ma silne podłoże genetyczne, istnieją pewne kroki, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka jej wystąpienia:
- Dbaj o zdrową dietę: odpowiednie odżywianie bogate w składniki wspierające tarczycę może pomóc w jej prawidłowym funkcjonowaniu.
- Unikaj stresu: długotrwały stres może osłabić układ odpornościowy, dlatego warto stosować techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga.
- Regularne badania: osoby z historią chorób tarczycy w rodzinie powinny regularnie badać poziom hormonów tarczycy i przeciwciał anty-TPO.
Biorąc pod uwagę skalę problemu, warto znać podstawowe informacje. Choroba Hashimoto - co to jest, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie. Pamiętaj, że zdrowy styl życia, w tym odpowiednia dieta i zarządzanie stresem, może pomóc w minimalizowaniu ryzyka wystąpienia choroby Hashimoto oraz złagodzić jej objawy, jeśli choroba zostanie już zdiagnozowana.
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.
Powiązane kategorie produktowe
21,16 zł
21,49 zł
