5 objawów wysokiej prolaktyny

Czym jest prolaktyna?

Prolaktyna jest hormonem produkowanym głównie przez przysadkę mózgową. Jego podstawową rolą jest stymulowanie produkcji mleka u kobiet po porodzie. Poza tym, prolaktyna wpływa na regulację funkcji rozrodczych zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, a także oddziałuje na układ odpornościowy i inne procesy metaboliczne.

Objawy wysokiej prolaktyny

Podwyższony poziom prolaktyny może objawiać się na różne sposoby:

1. Zaburzenia miesiączkowania: Kobiety z wysokim poziomem prolaktyny mogą doświadczać nieregularnych cykli miesiączkowych lub nawet całkowitego braku miesiączki (amenorrhea). Wynika to z hamowania wydzielania hormonów regulujących cykl menstruacyjny.
2. Wydzielina z piersi: Jednym z charakterystycznych objawów jest wydzielanie mleka z piersi (galactorrhea), które może wystąpić zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, mimo że nie są w okresie laktacji.
3. Zaburzenia płodności: Wysoki poziom prolaktyny może prowadzić do problemów z zajściem w ciążę u kobiet oraz obniżenia produkcji plemników u mężczyzn, co znacząco wpływa na płodność.
4. Spadek libido: Osoby z podwyższonym poziomem prolaktyny często zgłaszają zmniejszone zainteresowanie seksem oraz problemy z erekcją u mężczyzn. Może to być związane z zaburzeniami hormonalnymi wpływającymi na popęd seksualny.
5. Objawy psychiczne: Wysoki poziom prolaktyny może wpływać na zdrowie psychiczne, prowadząc do objawów takich jak depresja, lęk i problemy z koncentracją. Hormonalne zmiany mogą mieć znaczący wpływ na nastrój i funkcjonowanie poznawcze.

Normy poziomu prolaktyny

Normy poziomu prolaktyny we krwi różnią się w zależności od płci i stanu fizjologicznego. Dla kobiet niebędących w ciąży normy wynoszą zazwyczaj od 4 do 23 ng/mL, natomiast dla mężczyzn od 3 do 15 ng/mL. U kobiet w ciąży poziom prolaktyny może wzrastać do kilku razy wyżej. Czynniki takie jak stres, wysiłek fizyczny i pora dnia również mogą wpływać na poziom prolaktyny.

Przyczyny podwyższonej prolaktyny

Podwyższony poziom prolaktyny, zwany hiperprolaktynemią, może być wynikiem różnych czynników. Poniżej przedstawiamy główne przyczyny fizjologiczne, patologiczne oraz związane z przyjmowaniem leków.

Fizjologiczne przyczyny podwyższonej prolaktyny

1. Ciąża i karmienie piersią: W czasie ciąży i laktacji poziom prolaktyny naturalnie wzrasta, aby przygotować organizm kobiety do produkcji mleka. To normalne zjawisko fizjologiczne, które nie powinno budzić niepokoju.
2. Stres: Stres emocjonalny i fizyczny może prowadzić do zwiększonego wydzielania prolaktyny. Organizm w stresujących sytuacjach uwalnia kortyzol, który wpływa na przysadkę mózgową, stymulując produkcję prolaktyny.
3. Sen: Poziom prolaktyny wzrasta podczas snu, zwłaszcza w fazie REM. Dlatego też pomiary poziomu prolaktyny najlepiej wykonywać rano, kiedy jej poziom jest najniższy.

Patologiczne przyczyny podwyższonej prolaktyny

1. Guzy przysadki mózgowej (prolactinoma): Prolactinoma to łagodny guz przysadki mózgowej, który produkuje nadmiar prolaktyny. Jest to najczęstsza przyczyna patologicznie podwyższonego poziomu prolaktyny. Guzy te mogą powodować objawy takie jak bóle głowy, zaburzenia widzenia oraz opisane wcześniej objawy hiperprolaktynemii.
2. Niedoczynność tarczycy: Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) może prowadzić do podwyższenia poziomu prolaktyny. Brak wystarczającej ilości hormonów tarczycy powoduje wzrost poziomu TRH (hormonu uwalniającego tyreotropinę), który stymuluje przysadkę do produkcji zarówno TSH (tyreotropiny), jak i prolaktyny.
3. Choroby wątroby i nerek: Schorzenia te mogą wpływać na metabolizm prolaktyny. Upośledzenie funkcji wątroby lub nerek może prowadzić do zwiększonego poziomu prolaktyny we krwi, ponieważ hormon ten nie jest odpowiednio metabolizowany i wydalany z organizmu.
4. Zespół policystycznych jajników (PCOS): U kobiet z PCOS może występować podwyższony poziom prolaktyny. Zespół ten jest związany z zaburzeniami hormonalnymi, które mogą wpływać na wydzielanie prolaktyny.

Zobacz także artykuł: Zespół policystycznych jajników (PCOS) - objawy, rozpoznanie, leczenie

Przyjmowane leki

1. Antydepresanty: Niektóre leki przeciwdepresyjne, zwłaszcza te z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), mogą podnosić poziom prolaktyny. Działają one poprzez wpływ na neuroprzekaźniki w mózgu, co może stymulować przysadkę do produkcji prolaktyny.
2. Leki przeciwwymiotne: Metoklopramid i domperydon, stosowane w leczeniu nudności i wymiotów, mogą podnosić poziom prolaktyny poprzez blokowanie receptorów dopaminowych, co prowadzi do zwiększonego wydzielania prolaktyny przez przysadkę.
3. Leki przeciwpsychotyczne: Leki z tej grupy, takie jak haloperidol i risperidon, mogą powodować hiperprolaktynemię. Blokują one receptory dopaminowe, co prowadzi do zwiększonej produkcji prolaktyny.

Diagnostyka i badania poziomu prolaktyny

Diagnostyka podwyższonego poziomu prolaktyny opiera się głównie na badaniach krwi. Aby uzyskać dokładny wynik, należy:

• wykonać badanie na czczo, najlepiej rano, kiedy poziom prolaktyny jest najniższy,
• unikać stresu i intensywnego wysiłku fizycznego przed badaniem.

W przypadku wykrycia podwyższonego poziomu prolaktyny, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak MRI przysadki mózgowej w celu wykrycia ewentualnych guzów, oraz badania poziomu innych hormonów (np. TSH, FSH), aby wykluczyć inne zaburzenia hormonalne.

Sposoby na obniżenie prolaktyny

Istnieje kilka metod na obniżenie poziomu prolaktyny.

• Leczenie farmakologiczne: Najczęściej stosowanymi lekami są dopaminergiczne środki, takie jak bromokryptyna i kabergolina, które pomagają w obniżeniu poziomu prolaktyny.
• Zmiany stylu życia: Redukcja stresu, regularne ćwiczenia fizyczne i zdrowa dieta mogą znacząco wpłynąć na poziom prolaktyny. Unikanie czynników stresogennych i dbanie o równowagę psychiczną jest kluczowe.
• Terapie naturalne: Niektóre suplementy i zioła, takie jak np. Niepokalanek, mogą pomagać w regulacji poziomu prolaktyny, choć przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem.
• Interwencje chirurgiczne: W przypadkach, gdy podwyższony poziom prolaktyny jest spowodowany guzem przysadki (prolactinoma), może być konieczne jego chirurgiczne usunięcie.

Wysoki poziom prolaktyny może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, ale dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu można skutecznie zarządzać tym stanem. Jeśli doświadczasz objawów sugerujących podwyższony poziom prolaktyny, skonsultuj się z lekarzem, aby przeprowadzić odpowiednie badania i ustalić najlepszy plan leczenia. Regularne monitorowanie i dbałość o zdrowy styl życia są kluczowe dla utrzymania prawidłowego poziomu prolaktyny i ogólnego zdrowia.