Czego nie można jeść w ciąży i podczas karmienia piersią?

Dieta kobiety w ciąży - właściwa kaloryka i zdrowy balans

Mówi się często, że dieta ciężarnych powinna być komponowana wedle zasady „należy jeść dla dwojga, a nie za dwoje” - generalnie rada ta jest dobra, jednak warto pamiętać również o tym, że ciąża nie jest dobrym czasem na odchudzanie się i redukcję kilogramów - nawet, jeśli wskazówka wagi u przyszłej mamy wskazuję na nadwagę czy nawet otyłość. Bilans kaloryczny powinien być zachowany co najmniej na poziomie zapewniającym utrzymanie kobiecie obecnej wagi, przy czym w I trymestrze dobowa kaloryka nie zwiększa się w ogóle, w II - należy zwiększyć ją o około 350 kalorii dziennie, a w III trymestrze - o około 4450-470 kalorii.

Jeśli chodzi zaś o skład diety ciężarnych, to powinna być ona zdecydowanie urozmaicona. Najważniejsze jest to, by znajdowały się w niej różnorodne składniki pokarmowe: witaminy, minerały, zdrowe tłuszcze. Ich najlepszym źródłem swą oczywiście warzywa i owoce, tłuszcze roślinne, ryby, orzechy, nasiona, produkty pełnoziarniste i chude mięso. Głównym napojem ciężarnych powinna być woda.

Produkty niedozwolone w ciąży

Czego nie można jeść w ciąży? To pytanie zadają sobie nie tylko przyszłe mamy, ale również osoby z ich otoczenia, które często przygotowują dla ciężarnych posiłki. Produkty niedozwolone w ciąży to przede wszystkim: 

• surowe mięso, ryby i jajka, znajdujące się przede wszystkim w sushi i tatarze, ale również w deserach (takich jak tiramisu) czy nawet w domowym majonezie; 
• nieumyte owoce i warzywa, a także inne produkty niepoddane czyszczeniu; 
• niepasteryzowane mleko i jego przetwory (chodzi tu przede wszystkim o sery pleśniowe, a także o maślanki czy kefiry); 
• niepasteryzowane soki lub soki warzywno-owocowe przygotowane w domu bez uprzedniego, dokładnego umycia produktów spożywczych.

We wszystkich wymienionych produktach mogą znajdować się bakterie (między innymi groźne dla zdrowia i życia płodu oraz matki toksoplazmoza czy listerioza), dlatego mięso, ryby czy owoce morza wkomponowane w dietę kobiety w ciąży powinny być zawsze poddane obróbce cieplnej lub dokładnie umyte.

Oprócz tego, czego nie można jeść w ciąży, istnieją jeszcze grupy produktów, których spożywanie zdecydowanie warto ograniczyć będąc w ciąży. Są to oczywiście dania wysoko przetworzone, z zawartością tłuszczów trans i sztucznych dodatków konsystencjotwórczych oraz barwników. Dodatkowo niewskazany jest nadmiar tłuszczów zwierzęcych, słodyczy, cukru i czerwonego mięsa - podobnie jak w zalecanej, codziennej diecie zdrowego człowieka.

Dieta przy cukrzycy ciążowej

Jedną z częstszych przypadłości dotykających kobiet spodziewających się dziecka jest cukrzyca ciążowa. Rozwija się ona głównie u kobiet ze zwiększoną masą ciała, a także u tych, u których problemy z gospodarką cukrową w organizmie nie zostały wcześniej zdiagnozowane i uregulowane. Ryzyko jej wystąpienia zwiększa się również z każdą kolejną ciążą, a dodatkowo rośnie u pacjentek z nadciśnieniem i obciążeniami genetycznymi.

Dieta przy cukrzycy ciążowej jest pierwszym i zwykle ostatnim sposobem na uregulowanie poziomu insuliny we krwi przyszłej mamy. Ma ona podobne zasady do tych, które regulują dietę przy „zwykłej” cukrzycy typu II. O szczegółach takiego jadłospisu ciężarna powinna porozmawiać z lekarzem, ściśle stosując się do jego zaleceń. Główne zasady diety przy cukrzycy ciążowej obejmują pory posiłków (powinno się ich spożywać 6 - 3 w ramach dań głównych oraz 3 przekąski), a także pilnowanie ich pór oraz przedziałów czasowych, co zapobiega nadmiernym wahaniom poziomu insuliny we krwi. Dodatkowo w diecie przy cukrzycy ciążowej powinno się wyeliminować cukier i produkty z jego wysoką zawartością, takie jak słodycze, ciasta, dżemy, miody, ale również owoce.

Dieta kobiety w ciąży z rozpoznaną cukrzycą ciążową powinna być stosowana ściśle i wedle zaleceń, ponieważ nieuregulowanie tej choroby może prowadzić do nadmiernego wzrastania płodu (czyli tak zwanej makrosomii), a tym samym - do konieczności rozwiązania ciąży poprzez cięcie cesarskie. Oprócz tego zbyt wysoki poziom insuliny we krwi matki może spowodować liczne wady rozwojowe i być jedną z przyczyn porodu przedwczesnego.

Czego nie jeść karmiąc piersią i czy dieta matki karmiącej to mit?

Jeszcze więcej kontrowersji od tematu diety ciężarnej budzi kwestia tak zwanej „diety matki karmiącej”. Warto od razu obalić ten mit, ponieważ nie udowodniono do tej pory istnienia tego rodzaju jadłospisu, który eliminowałby u dziecka kolki, dolegliwości jelitowe, alergie pokarmowe czy wysypki i inne zmiany skórne manifestujące uczulenie. Pokarm kobiecy wytwarza się bowiem z krwi - a nie z treści żołądkowej mamy - przez co tylko niektóre składniki przenikają właśnie do niego. Przykładem może być alkohol lub niektóre leki (dlatego przed ich stosowaniem należy zawsze skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą). Określona dieta matki karmiącej więc nie istnieje - kobiety od razu po porodzie mogą jeść owoce (w tym cytrusy, truskawki i inne), ryby, orzechy, miód i inne produkty, które stereotypowo uznawane są za alergizujące. Warto tutaj dodać, że do produkcji pokarmu kobiecego niezbędna jest woda, dlatego młode mamy powinny wypijać nawet 3 litry tego płynu każdego dnia.

Na pytanie „czego nie jeść karmiąc piersią” można więc odpowiedzieć, że dozwolone są wszystkie rodzaje pokarmów. Należy jednak obserwować dziecko i - w razie pojawienia się niepokojących objawów, takich jak przedłużające się kolki, stolce o nieadekwatnym do wieku dziecka wyglądzie czy wysypki skórne - zgłosić się do lekarza, który skieruje malucha i jego rodziców na dalszą diagnostykę, w razie potrzeby zalecając także testy na alergie pokarmowe.

Przeczytaj także:
Dieta śródziemnomorska,   Dieta ketogeniczna,   Dieta w ciąży przy otyłości,  Dieta przy Hashimoto,   Dieta po udarze