Pleśniawki w jamie ustnej - przyczyny i sposoby leczenia

Czym są pleśniawki

Pleśniawki to charakteryzująca się białymi plamkami infekcja grzybicza jamy ustnej spowodowana nadmiernym rozwojem grzybów Candida, zwłaszcza Candida albicans. Pleśniawki w jamie ustnej są powszechne, zwłaszcza u niemowląt, ale na ich pojawienie się w jamie ustnej narażone są także osoby dorosłych z osłabionym układem odpornościowym, cukrzycą, noszące protezy dentystyczne, kobiety w ciąży lub osoby przyjmujące antybiotyki. Pleśniawki u niemowlaka są najczęściej skutkiem zakażenia drożdżakowego podczas porodu, ale pleśniawki u dzieci mogą być także wynikiem obniżonej odporności lub antybiotykoterapii, która zaburza naturalną równowagę bakterii w organizmie, co może sprzyjać rozwojowi grzybów.

Pleśniawki – objawy, jak wyglądają?

Objawy pleśniawek mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania infekcji oraz miejsca, w którym się rozwijają. Typowe objawy pleśniawek to białe plamy lub nalot, grudki, ból i pieczenie, nieprzyjemny smak i suchość w jamie ustnej oraz trudności w przełykaniu. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów pleśniawek jest obecność białych plam, grudek, nalotu. Zmiany te występują najczęściej na języku, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzków, dziąsłach oraz w gardle. Pleśniawki mogą powodować dyskomfort, ból oraz uczucie pieczenia w jamie ustnej, które mogą się nasilać szczególnie podczas jedzenia lub picia. Grzyby Candida mogą wpływać na śluzówkę jamy ustnej, prowadząc do uczucia suchości oraz powodując nieprzyjemny smak w ustach. Gdy infekcja obejmuje obszary gardła, odczuwać można także trudności w połykaniu.

Pleśniawki a afty – jak je rozróżnić?

Pleśniawki i afty to zmiany w obrębie śluzówki jamy ustnej, które, choć różnią się wyglądem i etiologią, często bywają mylone. Pleśniawki są zazwyczaj spowodowane infekcją grzybiczą, podczas gdy afty to bolesne owrzodzenia wywołane najczęściej urazem mechanicznym. Pleśniawki charakteryzują się białymi plamami i grudkami, a afty to bolesne owrzodzenia o charakterystycznym czerwonym obramowaniu. Pleśniawki mogą powodować ból, pieczenie i trudności w połykaniu, podczas gdy afty są bardziej związane z miejscowym bólem i dyskomfortem.

Pleśniawki a afty:

W przypadku wątpliwości co do diagnozy lub utrzymujących się objawów zaleca się konsultację medyczną z lekarzem internistą lub stomatologiem, którzy zlecą odpowiednie leczenie.

Pleśniawki w ustach – na języku, dziąśle, w gardle

Pleśniawki w jamie ustnej obejmują najczęściej język, dziąsła i gardło. Pleśniawki na języku powodują białe plamy, nalot lub grudki na jego powierzchni. Zmianom tym towarzyszyć może pieczenie lub dyskomfort podczas jedzenia i picia oraz nieprzyjemny smak w ustach. Pleśniawki na dziąsłach również objawiają się białymi plamami lub grudkami, często także zaczerwienieniem i obrzękiem powodującymi ból szczególnie podczas jedzenia czy mycia zębów. Biały nalot na tylnej części gardła, uczucie suchości, trudności w połykaniu oraz bólu podczas jedzenia lub picia to objawy, jakie daje pleśniawka w gardle lub pleśniawka na migdale. Rozwój Candida albicans (grzyb wywołujący pleśniawki) w gardle może powodować grzybicze zapalenie (kandydozę) gardła i migdałków.

Pleśniawki u dorosłych

Chociaż pleśniawki są głównie kojarzone z infekcjami grzybiczymi jamy ustnej u niemowląt, mogą występować również u dorosłych. Od czego robią się pleśniawki u dorosłych? Wśród czynników powodujących infekcje grzybicze jamy ustnej u dorosłych pacjentów wymienia się między innymi: osłabiony układ odpornościowy, ciąża, stosowanie antybiotyków, cukrzyca, obecność innych chorób lub leczenie immunosupresyjne, a także palenie papierosów.

• Osłabiony w wyniku chorób, leczenia immunosupresyjnego, lub z powodu chorób przewlekłych układ odpornościowy może zwiększać podatność organizmu na powstawanie pleśniawek.
• Pleśniawki w ciąży to dość powszechne zjawisko, ponieważ zmiany hormonalne, takie jak wzrost poziomu estrogenu, mogą sprzyjać rozwojowi grzybów Candida albicans. Ponadto, ciąża może wpływać na równowagę mikroorganizmów w organizmie, co zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych.
• Stosowane podczas infekcji antybiotyki mogą zaburzać równowagę bakteryjną w organizmie, sprzyjając rozwojowi grzybów.
• Osoby z cukrzycą są bardziej podatne na infekcje grzybicze, w tym pleśniawki.
• Palenie papierosów może zwiększać ryzyko infekcji jamy ustnej, w tym rozwoju pleśniawek.

Jak leczyć pleśniawki?

Leczenie pleśniawek zazwyczaj obejmuje stosowanie leków przeciwgrzybiczych oraz dbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej. Żele czy płyny do płukania ust zawierające nystatynę, klotrimazol czy mikonazol, mogą być stosowane bezpośrednio na dotknięte obszary jamy ustnej. W przypadku cięższych infekcji lub gdy miejscowe leki nie przynoszą skutku, lekarz może przepisać tabletki na pleśniawki, czyli leki przeciwgrzybicze do stosowania doustnego, takie jak flukonazol czy itrakonazol.

• Płyn na pleśniawki – w procesie leczenia pleśniawek warto rozważyć zastosowanie płynów, które zawierają składniki przeciwgrzybicze, łagodzące podrażnienia i wspomagające gojenie. Niektóre płyny do higieny jamy ustnej zawierają składniki przeciwgrzybicze, które może pomóc w zwalczaniu grzybów Candida albicans. Również płyny do płukania ust oparte na ziołach, takich jak szałwia, lawenda czy nagietek, mogą mieć właściwości przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne, przez co będą wsparciem w leczeniu pleśniawek. Natomiast płyny zawierające składniki nawilżające mogą pomóc w łagodzeniu podrażnionych błon śluzowych i wspierać proces gojenia. Należy unikać płynów, które zawierają alkohol, ponieważ mogą one zwiększać podrażnienie.
• Spray na pleśniawki to produkt zawierający zazwyczaj składniki przeciwgrzybicze i łagodzące. Przeznaczone są do bezpośredniego stosowania na obszarach dotkniętych pleśniawkami w jamie ustnej. Poza składnikami przeciwgrzybiczymi, przeciwzapalnymi i nawilżającymi zawierają często lidokainę lub inne środki znieczulające.
• Maść lub żel na pleśniawki to dostępne bez recepty produkty lecznicze przeznaczone do stosowania miejscowego. Formuła sprawia, że mogą być stosowane jako preparat ułatwiający leczenie pleśniawki u niemowlaka. Tego rodzaju produkty zawierają zazwyczaj składniki, które pomagają zwalczać infekcję grzybiczą, oraz substancje znieczulające i łagodzące podrażnienia błon śluzowych.

Nieprawidłowe samoleczenie może prowadzić do nawrotów infekcji, dlatego ważne jest, aby leczenie pleśniawek było prowadzone zawsze pod nadzorem lekarza, zwłaszcza gdy występują poważne objawy oraz w przypadku dzieci, kobiet w ciąży i osób z obniżoną odpornością.

Domowe sposoby na pleśniawki

Istnieją domowe sposoby, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów pleśniawek i wspomagać proces leczenia. Należy jednak pamiętać, że nie zastępują one profesjonalnego leczenia przepisanego przez lekarza.

• Płukanie ust solą — roztwór soli (1 łyżeczka soli na szklankę ciepłej wody) może pomóc w zmniejszeniu ilości grzybów w jamie ustnej.
• Pozbawiony dodatku cukru naturalny jogurt z probiotykami może pomóc w przywróceniu równowagi bakteryjnej w jamie ustnej, co może być korzystne dla wsparcia leczenia pleśniawek.
• Płukanie jamy ustnej roztworem sody oczyszczonej (1 łyżeczka sody na szklankę wody) może pomóc w zneutralizowaniu pH jamy ustnej i zmniejszeniu ilości grzybów.
• Herbatki ziołowe, takie jak szałwia czy rumianek, mogą łagodzić towarzyszące pleśniawkom podrażnienia.
• Ssanie kostki lodu lub jedzenie lodowych deserów może pomóc w złagodzeniu bólu i pieczenia związanego z pleśniawkami.