Oczopląs. Kiedy występuje i jak go leczyć?

Oczopląs – na czym polega?

Chodzi tutaj o stan, w którym gałki oczne wykonują mimowolny ruch, zwykle w linii poziomej. Wynika bezpośrednio z patologicznego pobudzenia komórek receptorowych narządu przedsionkowego. Może mieć również uwarunkowania fizjologiczne. Oczopląs towarzyszy często schorzeniom ośrodkowego układu nerwowego. To również często problem osób z wadami rozwojowymi. W okulistyce wyróżnia się wiele rodzajów oczopląsu, np.:

• oczopląs wahadłowy, oczy wychylają się rytmicznie w tym samym czasie w obie strony;
• oczopląs skaczący;
• oczopląs samoistny;
• oczopląs ośrodkowy;
• oczopląs wrodzony;
• oczopląs obwodowy;
• oczopląs cieplny;
• oczopląs wywołany;
• oczopląs błędnikowy;
• oczopląs podczasobrotowy;
• oczopląs poobrotowy;
• oczopląs optokinetyczny;
• nystagmoidalne ruchy gałek ocznych – wychylenia oczu z mniejszym lub większym zaznaczeniem fazy szybkiej i wolnej.

Co przyczynia się do powstania oczopląsu?

Przyczyną oczopląsu nierzadko są zaburzenia na tle neurologicznym. Jeśli chodzi o oczopląs nabyty, wpływa na niego również nadużywanie alkoholu i narkotyków, ale także lekomania. U osób młodych do oczopląsu dochodzi najczęściej po urazach głowy. Starsi pacjenci muszą mieć się baczności, jeżeli przeszli udar mózgu, chorują na stwardnienie rozsiane czy guzy w obrębie mózgu.

Jak rozpoznać oczopląs?

Oczywistym objawem jest w tym wypadku niezależny od człowieka ruch gałek ocznych w różnych kierunkach i o różnej intensywności. W ten sposób pogarsza się ostrość widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka. Wiele objawów zależy od konkretnych okoliczności, w których się pojawiają. Aby potwierdzić lub wykluczyć oczopląs, realizuje się pełne badanie okulistyczne i dokładną obserwację gałek ocznych pacjenta. Okulista może w tym celu przeprowadzić rejestrację wideo, a następnie wykorzystać nagranie do szczegółowej analizy przypadku.

Jeśli nie da się wskazać okulistycznej przyczyny problemu, z pomocą przychodzą badania neurologiczne i laryngologiczne.

Leczenie oczopląsu

Proces leczenia ma na celu poprawę jakości widzenia, zmniejszenie wyrównawczego ustawienia głowy i obniżenie intensywności ruchów w ramach oczopląsu. Wyrównawcze skręcenie ustawienia głowy może przybierać formę uniesienia głowy, jej skręcenia lub pochylenia w kierunku ramienia. Niektórzy okuliści sugerują także korekcję wady refrakcji. Stosują w tym celu soczewki kontaktowe, które poruszają się razem z okiem, inaczej niż w przypadku okularów – dlatego zapewniają większą efektywność, jeśli chodzi o poprawę wzroku.

W przypadku zaawansowanego oczopląsu konieczna jest interwencja chirurgiczna. Ostateczna metoda zależy od ewentualnego zeza współistniejącego z oczopląsem i czy stosuje się wspomniane wyrównawcze skręcenie głowy. Operacja jest wskazana, jeżeli zachodzi np. blokada powodująca oczopląs przy konkretnym ustawieniu gałek oczu.

Oczopląs może stanowić poważny problem zdrowotny, jeżeli nie zostanie w odpowiednim czasie zdiagnozowany i jeśli leczenie nie zostanie podjęte. Choć życie pacjenta z oczopląsem nie jest zagrożeniem dla jego życia, może je znacznie utrudnić i powodować dyskomfort.