Jak uzupełnić niedobór witaminy K?

Witamina K i jej rola w organizmie

Witamina K jest grupą związków chemicznych o podobnej strukturze, które odgrywają kluczową rolę w wielu procesach biologicznych w organizmie. Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego powinna być spożywana wraz z posiłkami tłuszczowymi.

Rodzaje witaminy K:

1. Witamina K1 (filochinon) - występuje głównie w zielonych warzywach liściastych, takich jak szpinak, jarmuż, brokuły i sałata. Jest bezpośrednio związana z fotosyntezą, dlatego jest obecna w roślinach.
2. Witamina K2 (menachinon) - występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego i fermentowanych produktach spożywczych, takich jak natto (fermentowane ziarna soi), sery, jaja i wątróbka. Ma kilka podtypów, oznaczanych symbolem MK, np. MK-4, różniących się długością łańcucha bocznego.

Witamina K1 i K2 różni się budową chemiczną. Witamina K1 ma mniejszą biodostępność. Z kolei witamina K2 MK-7 charakteryzuje się wyższą dostępnością biologiczną niż MK-4. W praktyce można spotkać także syntetyczną prowitaminę witaminy K3 (menadion), która nie występuje naturalnie w przyrodzie.

Istnieje wiele zadań, w których uczestniczy witamina K. No co pomaga?

• Krzepnięcie krwi: Witamina K jest niezbędna do syntezy białek uczestniczących w procesie krzepnięcia krwi, takich jak protrombina. Bez odpowiedniej ilości tej witaminy, proces krzepnięcia krwi jest zaburzony, co może prowadzić do nadmiernego krwawienia.
• Zdrowie kości: Witamina K2 aktywuje białko osteokalcynę, które wiąże wapń w kościach, co jest kluczowe dla utrzymania ich gęstości i zdrowia. Pomaga również zapobiegać osteoporozie.
• Układ sercowo-naczyniowy: Witamina K2 może chronić przed zwapnieniem naczyń krwionośnych, co jest istotnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Wapń, zamiast odkładać się w naczyniach, jest kierowany do kości.

Zapoznaj się także ze wpisem: Zakrzepica. Czym jest i jak się objawia?

Źródła witaminy K w diecie

Aby zapewnić odpowiednią podaż witaminy K, warto znać jej najbogatsze źródła w diecie. Witamina K występuje w dwóch głównych formach: K1 (filochinon) i K2 (menachinon), które można znaleźć w różnych produktach spożywczych.

Witamina K - gdzie występuje?

• Witamina K1 (filochinon) występuje w zielonych warzywach takich jak szpinak, sałata, kapusta włosa, jarmuż, brokuł, brukselka, natka pietruszki, szparagi. W mniejszych ilościach można znaleźć ją w oleju rzepakowym, oleju sojowym, oliwie z oliwek, w margarynach, majonezie, jogurtach oraz śliwkach.
• Witamina K2 (menachinon) jest produkowana przez bakterie zlokalizowane w naszych jelitach. Niedobór witaminy K z tej grupy można uzupełnić, sięgając po produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak wątróbka drobiowa, wołowina, drób, salami, fermentowane produkty mleczne, żółtka jaj, sery twarde, sery miękkie oraz ryby. Co ciekawe, witaminę K2 można także znaleźć w pieczywie, kiszonej kapuście oraz przyprawach, takich jak bazylia i kolendra.

Jeśli z różnych powodów nie jesteś w stanie dostarczyć wystarczającej ilości witaminy K poprzez dietę, warto rozważyć suplementację. Jest to szczególnie ważne dla osób z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów, po długotrwałej antybiotykoterapii lub na restrykcyjnych dietach. Włączenie do diety różnorodnych źródeł witaminy K może pomóc w utrzymaniu jej odpowiedniego poziomu w organizmie, wspierając zdrowie krwi, kości i serca.

Sprawdź także artykuł: Sezonowe warzywa i owoce – dlaczego warto je kupować i jeść?

Objawy niedoboru witaminy K

Niedobór witaminy K jest stosunkowo rzadki, ale może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, ponieważ witamina ta odgrywa kluczową rolę w procesach krzepnięcia krwi, zdrowiu kości i funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego.

Niedobór, brak wit. K - objawy

Zaburzenia krzepnięcia krwi:

• Łatwe siniaki: Osoby z niedoborem witaminy K mogą zauważać, że ich ciało łatwo się siniaczy nawet przy niewielkich urazach.
• Nadmierne krwawienie: Rany mogą krwawić dłużej niż zwykle, a krwawienia z nosa mogą być częstsze i trudniejsze do zatrzymania.
• Wydłużony czas krzepnięcia krwi: Badania laboratoryjne mogą wykazywać wydłużony czas protrombinowy (PT), co wskazuje na problemy z krzepnięciem krwi.

Krwawienie z przewodu pokarmowego:

• Krew w kale: Może wystąpić ciemny, smolisty stolec, co może wskazywać na krwawienie w górnym odcinku przewodu pokarmowego.
• Krew w moczu: Hematuria, czyli obecność krwi w moczu, może również być objawem niedoboru witaminy K.

Krwawienie u noworodków (według zaleceń Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego każdy noworodek po urodzeniu powinien profilaktycznie otrzymać witaminę K1):

• Krwawienie wewnątrzczaszkowe: Noworodki z niedoborem witaminy K są narażone na krwawienia w mózgu.
• Krwawienie z pępka: Może wystąpić krwawienie z miejsca, gdzie pępowina była odcięta.

Problemy z kośćmi:

• Zwiększone ryzyko złamań: Niedobór witaminy K wpływa na zdrowie kości, zwiększając ryzyko osteoporozy i złamań.
• Słabe mineralizowanie kości: Witamina K jest niezbędna do aktywacji białek, które wiążą wapń w kościach, co jest kluczowe dla ich wytrzymałości.

Inne objawy:

• Zwapnienia naczyń krwionośnych: Brak witaminy K2 może prowadzić do odkładania się wapnia w naczyniach krwionośnych, co zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• Choroby związane z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów: Osoby z chorobami jelit, takimi jak celiakia, mukowiscydoza, choroba Crohna, lub osoby po resekcji jelit są bardziej narażone na niedobór witaminy K.

W przypadku podejrzenia niedoboru witaminy K ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania i zalecić suplementację lub zmiany w diecie, aby przywrócić odpowiedni poziom tej witaminy w organizmie.

Diagnoza niedoboru witaminy K - niezbędne badania

Niedobór witaminy K diagnozowany jest na podstawie badań laboratoryjnych. Badanie obejmuje pomiar poziomu witaminy K w surowicy. Pomocne może być także badanie czasu protrombinowego (PT). Jest to podstawowe badanie, które mierzy, jak długo trwa krzepnięcie krwi. Wydłużony czas protrombinowy może wskazywać na niedobór witaminy K, ponieważ witamina ta jest niezbędna do produkcji protrombiny i innych czynników krzepnięcia.

Wskazania do suplementacji witaminy K

Skutki niedoboru witaminy K mogą być poważne dla zdrowia, dlatego ważne jej dbanie o jej odpowiednie spożycie. Prawidłowo zbilansowana dieta to jedno, ale niekiedy potrzebna jest też suplementacja, aby została uzupełniona witamina K. Na co i u kogo ją stosować?

• Noworodki: Noworodki są narażone na niedobór witaminy K, ponieważ mają niskie zapasy tej witaminy w momencie narodzin, a ich jelita nie produkują jeszcze witaminy K2. Standardowo noworodkom podaje się witaminę K w formie zastrzyku tuż po urodzeniu, aby zapobiec chorobie krwotocznej noworodków.
• Osoby z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów: Choroby takie jak celiakia, mukowiscydoza, choroba Crohna, oraz stan po resekcji jelita mogą prowadzić do zaburzeń wchłaniania tłuszczów, co z kolei może powodować niedobór witaminy K. Suplementacja witaminą K może być konieczna w celu uzupełnienia jej niedoborów i zapobiegania powikłaniom.
• Pacjenci po długotrwałej antybiotykoterapii: Długotrwałe stosowanie antybiotyków może zaburzać mikroflorę jelitową odpowiedzialną za produkcję witaminy K2, co może prowadzić do jej niedoboru.
• Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe: Leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna, działają poprzez hamowanie aktywności witaminy K, co może prowadzić do jej niedoboru. Suplementacja witaminy K może być stosowana w celu zbalansowania efektów leków przeciwzakrzepowych, zawsze pod kontrolą lekarza.
• Osoby z przewlekłymi chorobami wątroby: Choroby wątroby mogą wpływać na metabolizm i magazynowanie witaminy K, co może prowadzić do jej niedoboru. Suplementacja witaminy K może być wskazana w celu zapobiegania problemom z krzepnięciem krwi.
• Osoby z dietą ubogą w witaminę K: Osoby na restrykcyjnych dietach, weganie lub osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości zielonych warzyw liściastych i produktów fermentowanych mogą być narażone na niedobór witaminy K.
• Choroby wpływające na trzustkę: Choroby trzustki, takie jak przewlekłe zapalenie trzustki, mogą prowadzić do zaburzeń wchłaniania tłuszczów i witaminy K. Suplementacja witaminy K może być konieczna w celu uzupełnienia niedoborów.

Formy suplementów witaminy K dostępne na rynku

Aby wybrać odpowiedni preparat, warto wiedzieć, w jakich formach dostępna jest witamina K. Niedobór można uzupełniać poprzez kilka dogodnych postaci - zależności od wieku, zapotrzebowania i indywidualnych potrzeb organizmu.

Witamina K - gdzie występuje poza pożywieniem?

• Tabletki i kapsułki: Najczęściej stosowane doustnie.
• Krople: Stosowane głównie u noworodków i małych dzieci.
• Iniekcje: Podawane domięśniowo lub dożylnie w przypadkach wymagających szybkiej interwencji.

Istnieje wiele stanów, kiedy konieczna jest dodatkowa witamina K. Niedobór można uzupełnić wraz z preparatami dostępnymi w aptece bez recepty, np. Wish Witamina K2 Forte w tabletkach, kroplami WITAMINA K2 MK7 lub kapsułkami SWANSON Witamina K2 naturalna 200 mcg.

Profilaktyka niedoboru witaminy K

Niedobór witaminy K to problem, którego można uniknąć, stosując dietę bogatą w produkty spożywcze zasobne w witaminę K oraz suplementację. Normy dla witaminy K dla osób dorosłych wynoszą: 65µg dla mężczyzn i 55µg na dobę dla kobiet. Natomiast zapotrzebowanie na witaminę K dla niemowląt ustalone jest na poziomie 5 µg dla dzieci do 6. miesiąca życia oraz 8,5µg na dobę dla dzieci od 6. do 12. miesiąca życia. Spożywanie i suplementacja w większości przypadków pomagają uniknąć problemu, jakim jest brak wit. K - objawy wskazujące na niedobór nigdy nie powinny być bagatelizowane.

Niedobór witaminy K - skutki zdrowotne

Skutki niedoboru witaminy K mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, ponieważ witamina ta odgrywa kluczową rolę w procesach krzepnięcia krwi, zdrowiu kości i funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego.

Niedobór wit. K - objawy i ich skutki:

• Zaburzenia krzepnięcia krwi,
• Krwawienia wewnętrzne,
• Krwawienie u noworodków,
• Problemy z kośćmi,
• Zwapnienia naczyń krwionośnych,
• Zaburzenia metaboliczne.

Niedobór witaminy K może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, obejmujące zaburzenia krzepnięcia krwi, krwawienia wewnętrzne, problemy z kośćmi, zwapnienia naczyń krwionośnych i potencjalne zaburzenia metaboliczne. Ważne jest, aby zapobiegać niedoborom poprzez odpowiednią dietę, suplementację w grupach ryzyka oraz standardowe praktyki medyczne, takie jak podawanie witaminy K noworodkom. Regularne monitorowanie poziomu witaminy K i konsultacje z lekarzem są kluczowe dla utrzymania zdrowia.