Niedobór witaminy B12. Jak się objawia i czym skutkuje?

Witamina B12 – właściwości 

Witamina B12 to tak naprawdę kilka związków z grupy kobalamin. Zalicza się do nich m.in. metylokobalaminę, cyjanokobalaminę, deoksyadenozylokobalaminę. Wszystkie rozpuszczają się w wodzie.

Witamina B12 odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu:

• wspiera pracę układu nerwowego i wspomaga funkcje mózgu;
• wspomaga metabolizm tłuszczów i węglowodanów;
• bierze udział w procesie powstawania krwinek czerwonych;
• wspiera przemianę kwasu foliowego w formę tetrahydrofolianu (biologicznie aktywnie formę). 

Witamina ta jest gromadzona przede wszystkim w wątrobie (50%). Z krwią dociera do każdej komórki organizmu. 

Witamina B12 – w czym ją można znaleźć? 

Jeśli zastanawiasz się, w czym jest witamina B12, znajdziesz ją przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego. Bogatym jej źródłem są między innymi: 

• wołowina, wieprzowina, drób;
• ryby (np. łosoś, tuńczyk);
• sery żółte;
• mleko;
• jogurty;
• owoce morza;
• podroby. 

Witaminę B12 można znaleźć również w tzw. produktach fortyfikowanych. Wzbogaca się nią m.in. płatki zbożowe, batony energetyczne, produkty sojowe [1]. To dobra wiadomość dla osób praktykujących dietę wegańską pozbawioną żywności pochodzenia zwierzęcego. 

Zapotrzebowanie na witaminę B12 

Przyjmuje się, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 wynosi 2 µg. Warto jednak mieć świadomość, że wartości te mogą się różnić w zależności od kraju [2]. 

Niedobór witaminy B12 – przyczyny 

Zakłada się, że absorpcja witaminy B12 wynosi 50%, dlatego dawka rzędu 1,5 µg będzie wystarczająca do uniknięcia jej niedoboru. Szacuje się, że niedostateczna ilość tej witaminy pojawia się mniej więcej po 5-6 latach od przyjęcia ostatniej jej porcji [3]. 

Warto podkreślić, że na niedobór witaminy B12 najbardziej narażone są osoby, które: 

• przechodzą na dietę wegetariańską lub wegańską;
• zmagają się z zaburzeniami wchłaniania tej witaminy w przewodzie pokarmowym (np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub choroba Addisona-Biermera);
• nadużywają alkoholu;
• odżywiają się nieprawidłowo lub mają anoreksję;
• są zainfekowane tasiemcem (bruzdogłowcem szerokim). 

Zdarza się, że niedobór witaminy B12 dotyczy osób starszych, np. z uwagi na stosowanie niektórych leków zaburzających wchłanianie kobalaminy w jelitach. Niedostateczną ilość witaminy B12 można zaobserwować również u kobiet w ciąży i karmiących piersią, które odżywiają się w oparciu o założenia wegetarianizmu i weganizmu. 

Objawy i skutki niedoboru witaminy B12 

Niedobór witaminy B12 stanowi zagrożenie dla zdrowia, ponieważ może skutkować: 

• zaburzeniami procesu krwiotworzenia, anemią (co za tym idzie, pojawią się bóle głowy, tachykardia, bladość błon śluzowych, osłabienie);
• zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób o podłożu neurologicznym np. ataksja, letarg, parestezje, niepewność chodu, zanik nerwu wzrokowego;
• problemami ze strony układu pokarmowego (chudnięcie, utrata łaknienia, utrata smaku). 

Istnieją dowody na związek między niedoborem witaminy B12 a rozwojem stwardnienia rozsianego, chorób serca czy miażdżycy [4].

Na czym polega leczenie niedoboru witaminy B12? 

W związku z tym, że organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie produkować witaminy B12, należy dostarczyć ją z pożywienia. W przypadku znacznego niedoboru koniecznością może okazać się suplementacja lub przyjmowanie leków zawierających ten składnik aktywny. Czasem nawet niezbędne jest przyjęcie kilku iniekcji z witaminą B12, by natychmiast uzupełnić niedobory.

Aby suplementacja miała sens, wcześniej warto zbadać poziom witaminy B12. Pozwoli to ocenić stopień zaawansowania niedoboru, co przełoży się na skuteczniejsze leczenie. Wartości uznawane za prawidłowe mieszczą się w przedziale 197 – 771 pg/ml [5].

Należy podkreślić, że w przypadku witaminy B12 nie istnieje ryzyko wystąpienia objawów z jej nadmiaru. Jako że rozpuszcza się w wodzie, jej nadwyżka wydalana jest z moczem. 

Przypisy:

[1] https://dietetycy.org.pl/czym-mozna-znalezc-witamine-b12/ 

[2] https://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2010,%205(72)/02_Kosmider.pdf 

[3] https://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2010,%205(72)/02_Kosmider.pdf 

[4] https://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2010,%205(72)/02_Kosmider.pdf  

[5] https://www.synevo.pl/witamina-b12/