Jak przygotować się do ciąży?

Planując powiększenie rodziny warto się do tego odpowiednio przygotować. I nie chodzi tutaj o kwestie finansowe, mieszkaniowe czy inne logistyczne. Ale chodzi przede wszystkim o kwestie zdrowotne przyszłych rodziców – ich stan zdrowia i właściwy tryb ich życia. Niezwykle ważny do zajścia w ciążę i jej prawidłowego przebiegu jest zdrowy tryb życia. Dodatkowo istotny jest stan zdrowia mamy i taty oraz suplementacja odpowiednich witamin i składników mineralnych. Są to kwestie, na które należy zwrócić szczególną uwagę przygotowując się do ciąży. 

O czym warto pamiętać przygotowując się do ciąży?

W ostatnich latach coraz więcej pisze się i mówi o prowadzeniu zdrowego trybu życia. Taki tryb życia zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu, optymalny stan zdrowia, chroni przed rozwojem wielu chorób (również cywilizacyjnych) i pozawala na podejmowanie przez organizm nowych wyzwań – między innymi takich jak ciąża. 

Ciąża to niewątpliwie wielkie wyzwanie dla organizmu kobiety. To nie tylko zmiany fizjologiczne organizmu mamy i dziecka, ale również wiele drobnych czynników, które muszą zaistnieć i współgrać ze sobą, aby po pierwsze doszło do zapłodnienia, po drugie, aby nastąpił właściwy rozwój dziecka i po trzecie, aby ciąża i poród przebiegały prawidłowego. Organizm, który nie jest zdrowy nie może podjąć tych wyzwań, lub na którymś z tych etapów następuje problem (np. trudność z zajściem w ciążę, poronienia, wady rozwojowe dziecka, przedwczesny poród). Dlatego też, tak bardzo ważne jest zadbanie, aby tryb życia przyszłej mamy i taty był zdrowy już przed zajściem w ciążę. Szczególną uwagę należy zwrócić tutaj na:

• zróżnicowaną i zbilansowana dietę, 
• aktywność fizyczną, 
• prawidłową ilość snu,
• odstawienie alkoholu i papierosów. 

Zadbaj o dietę

Prawidłowa, zdrowa, zbilansowana i różnorodna dieta jest jednym z podstaw zdrowego trybu życia. Taka dieta dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych, pokrywa zapotrzebowanie na nie oraz sprawia, że organizm człowieka dobrze funkcjonuje i spełnia swoje funkcje – również te rozrodcze. 

Obecnie wiele mówi się o wpływie diety rodziców (w szczególności matki) na rozwój i zdrowie dziecka – zarówno w czasie ciąży jak i w okresie karmienia piersią. Mówiąc o tym używa się terminu programowanie żywieniowe. I jest zależność, jaka występuje pomiędzy odżywianiem się kobiety w czasie ciąży i laktacji a zdrowiem i funkcjonowaniem organizmu dziecka w kolejnych latach jego życia, nawet tych bardzo odległych. Rzeczywiście, w ostatnich latach pojawia się na ten temat wiele publikacji i opracowań naukowych, które nie pozostawiają wątpliwości, że dieta jest podstawą w dbaniu o zdrowie mamy i jej dziecka. Ale o dietę nie należy zacząć dbać dopiero w ciąży. Należy o nią zadbać już wcześniej, już na etapie planowania dziecka. Warto, aby dieta przyszłej mamy była:

• urozmaicona i różnorodna, bogata w niezbędne składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne, 
• niemonotonna – posiłki i potrawy w ciągu dnia i tygodnia powinny być zróżnicowane i jeżeli to możliwe nie powinny się powtarzać,
• bogata w warzywa i owoce (spożywane kilka razy dziennie), ryby (obecne w diecie min 2 razy w tygodniu), produkty mięsne, zbożowe i nabiał,
• uregulowana tak aby przyszła mama spożywała posiłki regularnie, w odpowiednich odstępach czasowych,
• umiarkowana tak aby dostarczała wszystkich składników w odpowiednich (nie nadmiernych) ilościach,
• bogata w płyny – głownie i przede wszystkim w wodę,
• uboga w nadmiar soli, cukru, używek (patrz niżej).

Jeżeli przyszli rodzice, mają wątpliwości, czy ich dieta jest prawidłowa, warto udać się do dietetyka, który przeanalizuje potrzeby pacjentów i zaproponuje dietę dobraną indywidualnie do potrzeb rodziców.

Bądź aktywna fizycznie

Niezwykle ważna dla prawidłowego i zdrowego funkcjonowania organizmu jest aktywność fizyczna. Jest ona również ważna dla przyszłej mamy, dla jej zdrowia, zajścia w ciążę, utrzymania ciąży i jej prawidłowego przebiegu. Warto w momencie planowania ciąży, przed zajściem w ciążę oraz w jej trakcie dbać o codzienny ruch i aktywność fizyczną. Należy wybrać taki sposób ruchu, jaki pasuje przyszłej mamie i jaki sprawia jej przyjemność. Warto, aby w tym okresie ćwiczyć regularnie, ale mniej intensywniej. Nie chodzi tu o pokonywanie maratonów, bicie rekordów czy rywalizację. Raczej chodzi tu o zdrowy, umiarkowany ruch, który sprawia przyjemność przyszłej mamie i zapewnia jej prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Odstaw używki – rzuć palenie i zrezygnuj z alkoholu

Już od wielu lat wiadomo, że palenie papierosów czy nadużywanie alkoholu wpływa negatywnie na funkcjonowanie każdego organizmu. Ponadto wiadomo, że alkohol czy papierosy wpływają negatywnie na płodność człowieka, utrudniają zajście w ciążę, utrzymanie ciąży i jej prawidłowy przebieg. Co więcej niekorzystnie oddziaływują na zdrowie dziecka i mogą powodować wady rozwojowe. Dlatego też, w okresie planowania ciąży i w jej trakcie należy całkowicie zrezygnować ze spożywania alkoholu. Warto również zakończyć palenie papierosów i ograniczyć przebywanie w pomieszczeniach, w których inni palą.

Umów się na wizytę u ginekologa

Niezwykle ważny dla zajścia w ciążę i jej prawidłowego przebiegu jest dobry stan zdrowia przyszłej mamy. Dlatego też, przed zajściem w ciążę już w momencie jej planowania należy wybrać się do lekarza – ginekologa i z nim porozmawiać o swoich planach, koniecznych badaniach, niezbędnej suplementacji i innych indywidualnych kwestiach. Każda kobieta powinna mieć swojego ginekologa i powinna odwiedzać go przynajmniej raz w roku. W trakcie takiej wizyty warto porozmawiać z lekarzem o planowanej ciąży i należy zapytać go:

• ewentualne badania, które warto zrobić przed zajściem w ciążę, 
• stosowanie leków (jeżeli takie są stosowane),
• niezbędną suplementację przed zajściem w ciążę,
• konieczność odstawienia antykoncepcji.

Lekarz ginekolog, w zależności od sytuacji zdrowotnej kobiety, może wykonać cytologię, USG narządów rodnych oraz piersi. Dodatkowo lekarz może zalecić zrobienie podstawowych lub bardziej szczegółowych badań. Może także zasugerować konsultacje z innymi lekarzami – specjalistami – np.: stomatologiem, endokrynologiem (jeżeli kobieta ma problem z tarczycą), neurologiem (jeżeli kobieta przyjmuje na stałe jakieś leki), kardiologiem itp . Co więcej może zaproponować pacjentce wykonanie dodatkowych szczepień np.: na WZW B, różyczkę, grypę, krztusiec. Co najważniejsze lekarz, w trakcie takiej wizyty przygotowawczej może na spokojnie odpowiedzieć na wszystkie, nurtujące przyszłych rodziców pytania. Jest to też doskonała okazja do poznania bliżej ginekologa, który przez najbliższe minimum 9 miesięcy będzie opiekował się przyszłą mamą i jej dzieckiem. 

Pomyśl o odstawieniu antykoncepcji hormonalnej

Jeżeli kobieta planuje ciążę a jednocześnie przyjmuje antykoncepcję hormonalną powinna zdecydować o jej odstawieniu. Powrót do płodności po stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych może nastąpić od razu a może chwilę to potrwać. Czasem warto odstawić antykoncepcję wcześniej, aby organizm powrócił do równowagi hormonalnej. Warto porozmawiać z lekarzem ginekologiem o tym jak odstawić antykoncepcję.

Nie zapomnij o suplementacji witamin i składników mineralnych

Niezwykle ważna dla prawidłowego przebiegu ciąży i właściwego rozwoju dziecka jest podaż witamin i składników mineralnych. Szczególnie istotna przed zajściem w ciążę jest właściwa suplementacja kwasu foliowego. Kwas foliowy wpływa na metabolizm aminokwasów (seryna, glicyna, metionina, homocysteina, histydyna), uczestniczy w metabolizmie kwasów nukleinowych (bierze udział w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych) i jest niezbędny do powstawania i wzrostu komórek dziecka w czasie ciąży oraz przyczynia się do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu krwiotwórczego i nerwowego dziecka. Co istotne wykazano, że kwas foliowy podawany przed oraz w czasie ciąży:

• zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka (aż o 50-75%),
• może zmniejszać ryzyko wystąpienia ciężkich zaburzeń mowy, autyzmu oraz różnych wad wrodzonych u dzieci.

Dlatego też, zgodnie z zaleceniami polskich ekspertów, kwas foliowy powinien być suplementowany przez wszystkie kobiety w wieku rozrodczym, na 12 tygodniu przed zajściem w ciążę, w ciąży, w połogu i w okresie karmienia piersią. Ilości suplementowanego kwasu foliowego, zależy od stanu zdrowia kobiety oraz od jej historii poprzednich ciąż. Więcej o najnowszych wytycznych dotyczących suplementowania kwasu foliowego przed i w czasie ciąży (TU - https://www.apteka-melissa.pl/blog/artykul/kwas-foliowy-najnowsze-wytyczne-polskich-ekspertow,446.html).

Planując ciążę i powiększenie rodziny należy zadbać przede wszystkim o swoje zdrowie. Zdrowy tryb życia, odpowiednia, zbilansowana i zróżnicowana dieta, aktywność fizyczna, unikanie używek oraz właściwa suplementacja między innymi kwasu foliowego pomogą przyszłej mamie i jej organizmowi w wielkim wyzwaniu jakim jest ciąża. Preparaty dla kobiet planujących ciążę znajdziesz tutaj https://www.apteka-melissa.pl/kategoria/witaminy-i-mineraly,342.html