Dieta po udarze mózgu – jak powinna wyglądać?

Żywienie po udarze

Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, co jeść po udarze, warto najpierw dowiedzieć się, jakie mogą być konsekwencje zdrowotne udaru, które wpływają na sposób funkcjonowania osoby chorej w codziennym życiu. Jednym z często obserwowanych skutków udaru mózgu jest niepełnosprawność ruchowa, która ogranicza samodzielność pacjenta, także w kwestii przygotowywania, a często również sprawnego spożywania posiłków. Zmienność nastroju, apatia czy depresja, obserwowane w tej grupie osób, przyczyniać się mogą do braku apetytu. Dodatkowo u około połowy pacjentów po udarze mózgu obserwowane są zaburzenia połykania.

Na ile to możliwe, należy aktywizować pacjenta, tzn. nie wyręczać go w czynnościach, które może wykonać sam. Jeżeli chory próbuje jeść samodzielnie, ale ma pewne trudności, warto ułatwić mu to zadanie, stosując np. sztućce zapinane wokół dłoni lub z grubszymi uchwytami. W piciu płynów pomocny będzie specjalny kubek z ustnikiem lub wycięciem na nos albo z obustronnymi uchwytami. Natomiast jeżeli nasz podopieczny, ze względu na niedowłady rąk na ten moment nie jest w stanie jeść samodzielnie, należy karmić go, pamiętając o tym, że jedzenie jest dla niego dużym wysiłkiem. Dostosujmy więc tempo i wielkość kęsa pokarmowego do możliwości chorego.

Warto także zapoznać się ze wpisem: Udar mózgu - przyczyny, objawy, leczenie

Jakie pokarmy wyeliminować po udarze?

Ze względu na liczne ograniczenia, należy też wiedzieć, czego nie można robić po udarze mózgu. W kontekście jedzenia trzeba wziąć pod uwagę powikłania udaru. Zaburzenia połykania, czyli dysfagia, dotyczy około połowy pacjentów w ostrej fazie choroby i około ¼ pacjentów w fazie przewlekłej. To, w jaki sposób żywiony jest pacjent z dysfagią, zależy przede wszystkim od stopnia nasilenia zaburzeń. Pacjenci z dysfagią w stopniu lekkim mogą jeść posiłki przygotowywane w domu, jednak do stanu pacjenta należy dostosować ich konsystencję, wielkość pojedynczego kęsa pokarmowego i tempo karmienia.

Bardzo ważna jest wczesna diagnostyka, pozwalająca na rozpoznanie dysfagii w możliwie najkrótszym czasie od wystąpienia udaru mózgu, a co za tym idzie odpowiednie dostosowanie drogi podaży żywienia do możliwości pacjenta. Ponieważ zbyt mała ilość zjadanego pokarmu, prowadzić może do rozwoju niedożywienia, które przekładać się będzie na spowolnienie procesu rehabilitacji, w sytuacji, kiedy pacjent nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na składniki odżywcze drogą doustną, koniecznie może okazać się żywienie z wykorzystaniem sztucznego dostęp do przewodu pokarmowego, np. zgłębnik nosowo – żołądkowy lub przezskórną endoskopową gastrostomię (PEG).

W przypadku pacjentów, którzy mogą odżywiać się drogą tradycyjną, warto dowiedzieć się czego nie wolno jeść po udarze mózgu. U wielu pacjentów poudarowych występuje podwyższone ciśnienie krwi oraz wysoki poziom cholesterolu, które zwiększają ryzyko kolejnego udaru. Z diety należy więc wykluczyć produkty:

Twojej uwadze polecamy również artykuł: Udar słoneczny. Jak się objawia i jak należy postępować?

Co jeść po udarze mózgu?

Brak apetytu, a co za tym idzie, zmniejszona ilość spożywanego pokarmu stwarza ryzyko pogorszenia stanu odżywienia pacjenta. Jest to bardzo niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do utraty masy i siły mięśniowej, co w znaczący sposób utrudnia rehabilitację, a tym samym pogarsza rokowania, dlatego bardzo ważne jest, aby dieta po udarze mózgu zawierała odpowiednią liczbę kalorii, białka i pozostałych składników odżywczych. Przygotowanie wartościowych potraw, które pacjent lubi, odpowiednie ich podanie, a także stworzenie dobrej atmosfery przy posiłku korzystnie wpływa na chęć do jedzenia. Ponadto bardzo ważne jest dostosowanie konsystencji posiłku do możliwości pacjenta. Posiłki zbyt rzadkie lub wymagające gryzienia w sytuacji, gdy pacjent nie jest jeszcze na to gotowy, mogą jeszcze bardziej zniechęcać do jedzenia.

Ze względu na to, że rehabilitacja pacjenta po udarze wymaga wzmożonego wysiłku, komponując jadłospis, należy wziąć pod uwagę zwiększone zapotrzebowanie na kalorie i białko. Przepisy kulinarne po udarze mózgu powinny składać się z produktów o wysokiej wartości odżywczej. Powinno się kontrolować liczbę spożywanych posiłków i wypijanych płynów.

Dieta po udarze powinna uwzględniać przepisy zawierające:

Potrawy należy przygotowywać w odpowiedni sposób. W diecie po udarze poleca się gotować lub dusić, przyprawiać ziołami, czosnkiem, oliwą z oliwek, pestkami i nasionami, pamiętając o ograniczeniu soli.

Jeżeli zauważymy, że pacjent je w niewystarczających ilościach, warto skonsultować z lekarzem lub dietetykiem podawanie zbilansowanych doustnych preparatów odżywczych tj. Nutridrink, które w małej objętości dostarczają dużo energii, białka, a także wszystkie niezbędne witaminy i minerały. Żywienie medyczne może niekiedy stanowić bardzo ważne wsparcie w powrocie do sprawności.