Choroba wysokościowa. Czym się objawia i jak jej zapobiegać?

Choroba wysokościowa – występowanie

Choroba wysokościowa to termin używany do opisania różnych form niepożądanych skutków zdrowotnych podczas przebywania na dużej wysokości. Kiedy ludzie żyjący na nizinach szybko wspinają się na ponad 2000 m n.p.m., mogą wystąpić objawy spowodowane niskim ciśnieniem powietrza i brakiem tlenu.

Zwykle choroba wysokościowa pojawia się, gdy organizmowi nie dano wystarczająco dużo czasu na aklimatyzację, czyli przyzwyczajenie się do różnicy wysokości. Przyczyną jest niższe ciśnienie parcjalne tlenu w powietrzu i mniejsze nasycenie pęcherzyków płucnych tlenem. Wówczas więcej wody ucieka z naczyń krwionośnych i gromadzi się w otaczającej tkance. Taki stan wywołuje specyficzne objawy i może doprowadzić do śmierci.

Choroba wysokościowa – objawy

Wczesne znaki, które mogą sugerować problemy z aklimatyzacją wysokogórską to:

• ból głowy;
• mdłości;
• utrata apetytu;
• spadek wydajności;
• osłabienie;
• kołatanie serca;
• szybki puls.

Przy wystąpieniu takich symptomów choroby wysokościowej należy zrobić natychmiastowy odpoczynek, aż objawy całkowicie ustąpią. Gdy do tego nie dojdzie, mogą pojawić się zaostrzone znaki ostrzegawcze, które są sygnałem, że absolutnie nie można kontynuować wycieczki w górę:

• silne bóle głowy;
• wrażliwość na światło;
• zawroty głowy; 
• znaczny spadek wydajności;
• utrata sił; 
• duszności z uporczywym kaszlem; 
• wymioty.

Trzeba jednak pamiętać, że turyści, którzy odczuwają te objawy, nie mogą schodzić ze szlaku samotnie. Potrzebna jest pomoc ratowników górskich.

Poważne objawy choroby wysokościowej dotyczą wystąpienia ciężkiej duszności, kaszlu z brązową plwociną, splątania, odwodnienia, a nawet utraty przytomności.

Choroba wysokościowa – szczególnie zagrożeni

Objawy choroby wysokościowej pojawiają się, gdy spędzasz trochę czasu na wysokości, na przykład podczas jazdy na nartach lub wspinaczki skałkowej. Im jesteś wyżej, tym bardziej prawdopodobne jest, że dadzą o sobie znać. Choroba wysokościowa może dotknąć każdego. Nie ma szczególnych czynników, takich jak wiek, płeć czy stan fizyczny, które zwiększają ryzyko lub prawdopodobieństwo jej wystąpienia.

Zasada jest prosta: im więcej metrów wysokości pokonasz w krótkim czasie, tym większe jest ryzyko wystąpienia objawów choroby wysokościowej. Pacjentom z chorobami płuc i układu krążenia odradza się przebywanie na wysokościach powyżej 2000 m n.p.m. bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Nieco bardziej zagrożone są również dzieci i niemowlęta.

Choroba wysokościowa – leczenie

Jeśli planujesz wyjazd w góry na narty, wspinaczkę lub trekking, powinieneś zaplanować odpowiednie środki aklimatyzacji, by uniknąć wystąpienia choroby wysokościowej.

1. Wspinaj się powoli, by przyzwyczajać ciało do zmian wysokości. 
2. Pij dużo płynów. Najlepiej wodę lub niskocukrowe napoje izotoniczne.
3. Nie pal, unikaj picia alkoholu. 
4. Jedz pożywne posiłki.
5. Chroń oczy i głowę przed słońcem.

W przypadku wystąpienia poważnych objawów musisz natychmiast rozpocząć zejście najlepiej na wysokość nie większą niż 1000 m n.p.m. Ważnym środkiem pierwszej pomocy jest podawanie tlenu. Początkowo ciężkie objawy należy leczyć przepływem od 6 do 10 litrów na minutę. W przypadku łagodnych objawów wystarczy przepływ 0,5 do 1 litra na minutę, na przykład przez noc.

Wysycenie krwi tlenem poprawia oddychanie przy zwiększonym ciśnieniu w fazie wydechu. Są różne techniki, których można użyć. Jedną z nich jest wydychanie powietrza z prawie zamkniętymi ustami i lekko zaciśniętym nosem. Po ustąpieniu objawów wskazane jest rozpoczęcie zejścia.

Leki na chorobę wysokościową takie jak acetazolamid lub deksametazon mogą szybciej złagodzić objawy, ale nie należy ich przyjmować bez konsultacji z lekarzem.