Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej - bostonka

Zarażenie bostonką - jak przebiega?

Za zarażenie bostonką odpowiada grupa konkretnych wirusów, określanych jako enterowirusy. Niestety, grupa ta jest dość szeroka, dlatego przechorowanie nie uodparnia organizmu na ponowne zakażenie. Co więcej, z uwagi na długotrwałe pozostawanie wirusa w kale (nawet do kilku tygodni), pacjent po ustąpieniu objawów może zarazić się ponownie. Przebieg bostonki rozpoczyna się od kontaktu z wydzielinami ciała osoby chorej (z tego względu choroba bostońska zaliczana jest do kategorii chorób „brudnych rąk”). Oprócz drogi fekalno-oralnej, enterowirusy wywołujące bostonkę przenoszą się oczywiście drogą kropelkową.

Aby uniknąć choroby bostońskiej, należy bezwzględnie dbać o higienę - częste i dokładne mycie rąk po skorzystaniu z toalety i przed jedzeniem, a nawet noszenie jednorazowych rękawiczek i maseczek w określonych miejscach pomoże ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa.

Charakterystyczne objawy bostonki

Choroba bostońska po kontakcie organizmu z wirusem rozwija się przez kilka do kilkunastu dni. Charakterystyczne objawy bostonki pojawiają się w konkretnych etapach, by na końcu całkowicie ustąpić. Wśród etapów tych można wyróżnić:

• etap I, czyli fazę latentną. Jest to faza trwająca od 3-5 dni, w której nie obserwuje się jeszcze objawów bostonki. Enterowirusy w tym okresie przenikają do węzłów chłonnych, a stamtąd - do krwi;
• etap II, czyli fazę prodromalną. Trwa ona około 2-3 dni i podczas jej trwania pojawiają się pierwsze objawy bostonki, takie jak podwyższona temperatura ciała, bóle głowy, bóle kostno-stawowe, złe samopoczucie, brak apetytu oraz dreszcze. Można również zaobserwować malutkie, czerwone kropki na śluzówce w jamie ustnej oraz na ciele. Nie jest to jeszcze rozwinięta wysypka - na stopach u dziecka, a także na dłoniach czy na ciele pojawia się dopiero w kolejnej fazie; 
• etap III, czyli fazę właściwą. Zazwyczaj trwa ona około 7 dni i wówczas pojawia się już wysypka na stopach u dziecka. Zajmuje ona także dłonie, pojawia się często w szparze międzypośladkowej. Zmiany skórne określane są jako osutka grudkowa lub osutka pęcherzykowo-grudkowa, ze względu na jej charakterystyczny wygląd. Dodatkowo w tej fazie u większości pacjentów pojawia się herpangina - zapalenie gardła przebiegające z jego bólem i zaczerwienieniem oraz niekiedy z zapaleniem migdałków podniebiennych;
• etap IV, czyli fazę zdrowienia. Trwa nawet do kilku tygodni, z uwagi na długie przebywanie wirusa w kale pacjenta. W tym etapie dochodzi do zaniku wysypki na dłoniach u dziecka - znika ona również z innych części ciała, jednak może pozostawiać po sobie wysuszoną skórę, która złuszcza się w formie płatków naskórka.

Leczenie bostonki - jak przebiega?

Leczenie bostonki, podobnie jak wielu innych chorób wirusowych (przykładowo - grypy) jest wyłącznie leczeniem objawowym. Polega ono na obniżaniu gorączki oraz podawaniu leków przeciwbólowych, opartych na ibuprofenie lub paracetamolu. Podczas leczenia bostonki nie podaje się antybiotyków (chyba, że dojdzie do wtórnego zakażenia bakteryjnego górnych dróg oddechowych).

W przebiegu bostonki niezwykle ważne jest również nawadnianie pacjenta oraz podawanie mu lekkich posiłków, a także zapewnienie mu odpowiednich warunków do wypoczynku. Wszystko to ma na celu ograniczenie wydatkowania energii oraz zapobieżenie odwodnieniu, które może zdarzyć się w przebiegu bostonki z wysoką gorączką oraz brakiem apetytu i odczuwania pragnienia.

Leczenie bostonki powinno także uwzględniać dbanie o zmiany skórne. Wysypka na dłoniach u dziecka (wspomniana osutka) nie daje na szczęście odczucia swędzenia, jednak u wielu pacjentów zmiany te pozostają tkliwe i nierzadko bolesne. Właśnie dlatego nakładanie kremów i maści delikatnie wysuszających zmiany, a w późniejszej fazie choroby - nawilżających skórę, może przynieść ulgę od bólu, a także zapobiec nadmiernemu łuszczeniu się skóry w miejscu pojawienia się wysypki na stopach u dziecka oraz w innych miejscach na ciele.

Powikłania po bostonce

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej w znakomitej większości przypadków nie daje żadnych powikłań. Niestety, u niektórych osób, w ciężkim przebiegu bostonki obserwuje się zapalenie mózgu lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (występują jednak one najczęściej u dzieci młodszych). W przypadku rozwoju takiej choroby konieczna jest oczywiście hospitalizacja. Do niegroźnych powikłań po bostonce zalicza się również występującą u wielu pacjentów onychomadezę. Jest to przypadłość polegająca na oddzielaniu się paznokcia od jego macierzy i następuje zwykle po kilku tygodniach od ustąpienia objawów choroby dłoni, stóp i jamy ustnej. Są to zmiany niebolesne, jednak w takim przypadku należy pielęgnować i dbać o paznokcie, by jak najszybciej odrosły we właściwy sposób.

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej w ogólnym rozrachunku nie jest groźna dla zdrowia, jednak jej przebieg może być naprawdę uciążliwy - zwłaszcza dla małych dzieci. Właście dlatego w sezonie jesienno-zimowym, ale również w końcówce lata (bo wtedy właśnie enterowirusy rozpoczynają swój atak), powinno się zadbać o odporność (swoją i dzieci), jak również o wzmożoną higienę, zapobiegającą zakażeniom.