Cholina, witaminy C i E - rola dla wątroby

Niezastąpiona wątroba

Jest tym organem w naszym organizmie, który odpowiadając za ponad 500 funkcji[1], nie ma jednocześnie części zamiennych, jest narządem pojedynczym, czyli naprawdę niezastąpionym. Z tego względu zasługuje na naszą specjalną uwagę i nieustające wsparcie. To ważne, zwłaszcza wraz z upływem czasu, kiedy zauważamy, że pewne procesy nie przebiegają już tak sprawnie jak kiedyś. Mowa tu np. o zdolności organizmu do regeneracji, procesach metabolicznych czy odczuwanym poziomie energii.

Podstawowym i sprawdzonym sposobem na zapewnienie organizmowi, a w szczególności wątrobie prawidłowej pracy jest dieta. To z dietą powinniśmy spożywać wszystkie niezbędne elementy i składniki, korzystnie wpływające na pracę całego organizmu. Niestety, stosowanie agresywnych metod technologicznych, nawozów sztucznych, ale także kwaśne deszcze, mogą powodować zubożenie gleby w niektóre składniki odżywcze, co przekłada się na obniżenie ich zawartości w pożywieniu.[2] Dlatego prawidłową pracę naszej wątroby możemy wspierać dodatkowo z zewnątrz, składnikami odżywczymi, które mają wpływ na jej pracę.

Cholina - prawdziwy pomocnik wątroby

Cholina jest składnikiem odżywczym, wytwarzanym samodzielnie przez organizm, a dokładnie przez komórki wątroby, w których jest również przechowywana (głównie w postaci fosfatydylo- choliny w wątrobie).[3,4] Jest niezbędna dla procesów utrzymania integralności i wzrostu komórek na wszystkich etapach życia.[5,6,7]   

W związku z tym, jej niedobór w diecie może wiązać się z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi, które mogą wystąpić w ciągu całego cyklu życia, w tym np.: z chorobami sercowo-naczyniowymi.[5,6,7], stanami lękowymi, bólami głowy czy zaparciami.[3]   

W przypadku pracy wątroby, cholina jest potrzebna do utrzymania prawidłowego funkcjonowania tego narządu. Składnik ten uczestniczy m.in. w syntezie fosfatydylocholiny i sfingomieliny (dwóch głównych fosfolipidów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania błon komórkowych np.: hepatocytów) oraz pełni kluczową rolę w metabolizmie i transporcie tłuszczów.[3] 

Jednak ilość choliny, którą nasze ciało wytwarza może nie wystarczać do zaspokojenia naszych codziennych potrzeb, dlatego wówczas ważne jest pozyskiwanie jej z zewnątrz. W oparciu o dostępne dowody dotyczące zdrowej populacji w UE, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ustalił dietetyczne wartości referencyjne dla choliny na 400 mg dziennie dla wszystkich dorosłych każdej płci.[8]

Najwięcej tego składnika zawiera żywność pochodzenia zwierzęcego[8] - głównie podroby (mózg, wątroba, serce, nerki), ale również żółtka jaja kurzego, mleko, kiełki pszenicy, drożdże, nasiona roślin strączkowych, orzechy, ryby.[3] Oprócz zrównoważonej diety, która jest niezbędna dla zachowania dobrego stanu zdrowia, w przypadku niedoboru choliny w diecie, można wesprzeć pracę organizmu poprzez dedykowane suplementy diety.

Wolne rodniki, antyoksydanty, witaminy

Witaminy są związkami organicznymi o różnorodnej budowie chemicznej. Występują dość powszechnie w żywności zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Substancje te ani nie dostarczają energii, ani nie są też strukturalnymi składnikami tkanek, są natomiast niezbędne do właściwego wzrostu i rozwoju człowieka. Większość witamin człowiek musi pobrać z pożywieniem, a ich niedobory prowadzą do różnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.[3] 

• Wolne rodniki i przeciwutleniacze

Wolne rodniki to cząsteczki, które zawierają niesparowany elektron i szybko reagują z tlenem, tworząc reaktywne formy tlenu uszkadzające komórki. Należą do nich czynniki, których nie sposób uniknąć w codziennym życiu, m.in. stres, promieniowanie słoneczne, oddziałujące na nas toksyny czy chemikalia.[9] Przeciwutleniacze zaś chronią komórki przed ich szkodliwym działaniem.[10] W przypadku wątroby, niedobór zarówno niezbędnych składników odżywczych, jak i przeciwutleniaczy, może prowadzić do uszkodzeń oksydacyjnych. Oznacza to, że wątroba musi pracować ciężej przy mniejszych zasobach.

• Witaminy C i E - synergia działania przeciwutleniaczy

Jednymi z przeciwutleniaczy, które mogą wesprzeć pracę wątroby i zapobiegać jej uszkodzeniom oksydacyjnym są witaminy C i E.[10] Działając w synergii zatrzymują produkcję reaktywnych form tlenu, powstających podczas utleniania tłuszczu (wit. E) oraz neutralizują je (wit. C).3 Obie witaminy możemy dostarczać z pożywieniem. W przypadku witaminy C jest to niezbędne, gdyż nie posiadamy enzymu, który by ją syntetyzował w organizmie, nie mamy również zdolności jej magazynowania.[11]

Witamina E znajduje się w większości produktów spożywczych. Podstawowym jej źródłem są tłuszcze roślinne, wśród nich oleje z zarodków pszenicy czy słonecznikowy, jest również obecna w produktach zbożowych, orzechach, warzywach, produktach mięsnych oraz mlecznych.[3]
Źródłem witaminy C są przede wszystkim warzywa i owoce, jej spore ilości znajdziemy w natce pietruszki, czarnych porzeczkach, owocach kiwi, czerwonej papryce, warzywach kapustnych, truskawkach, owocach cytrusowych.[3] W przypadku niedoborów tych witamin w diecie, można rozważyć dostarczanie ich do organizmu za pomocą suplementów diety. Dodatkowe przyjmowanie witaminy C jest szczególnie ważne m.in. w okresach przeziębieniowych oraz u osób stosujących mało urozmaiconą dietę. Przy niedostatecznej podaży mogą wystąpić jej niedobory, objawiające się m.in. zwiększoną podatnością na infekcje i zmęczenie, czy zmniejszeniem wydolności fizycznej.[3] 

Wątroba odgrywa niezwykle ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Aby móc w pełni wykorzystywać energię i cieszyć się zdrowiem, odśwież swoją wiedzę na temat problemów z wątrobą. Dowiedz się więcej na stronie: https://www.apteka-melissa.pl/essentiale-jak-dbac-o-watrobe

Bibliografia:

1. Rózga J i wsp. Co nowego w leczeniu wątrobowozastępczym? Hepatologia 2014; 14: 139-148.
2. Adrianek Z, et al. GLEBY. Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach. (str. 123-124) 10/2018.
3. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020; 182-184, 191-196, 236-239.
4. Rakkar M, Hillier K. Choline. XPharm: The Comprehensive Pharmacology Reference 2007:1–4.
5. Leermakers ETM, Moreira EM, Kiefte-de Jong JC, Darweesh SKL, Visser T, Voortman T, et al. Effects of choline on health across the life course: a systematic review. Nutr Rev 2015;73:500–22.
6. Zeisel SH. Choline: Critical Role During Fetal Development and Dietary Requirements in Adults. Annu Rev Nutr 2006;26:229.
7. Zeisel SH. THE FETAL ORIGINS OF MEMORY: THE ROLE OF DIETARY CHOLINE IN OPTIMAL BRAIN DEVELOPMENT. J Pediatr 2006;149:S131.
8. Bresson J-L, Burlingame B, Dean T, Fairweather-Tait S, Heinonen M, Hirsch-Ernst K-I, et al. Dietary Reference Values for choline. EFSA Journal 2016;14:e04484.
9. Jakubczyk K, et al. Reactive oxygen species - sources, functions, oxidative damage. Pol Merkur Lekarski. 2020 Apr 22;48(284):124-127.
10. Opinion of the Scientific Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies: Contribution to normal psychological functions (ID 129, 138, 143, 148, 3331, ID 160, 162, 1947), EFSA Journal 2010;8(10):1807, s.18.
11. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63300,witamina-c, data dostępu: 02.02.2023.