Beta-karoten. Jakie ma właściwości i na co wpływa?

Co to jest beta-karoten?

Beta-karoten to karotenoid, naturalny barwnik, który występuje w niektórych owocach i warzywach. Po spożyciu może zostać przekształcony w witaminę A (retinol) lub wspomagać ochronę komórek przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Warto zaznaczyć, że aż 50% witaminy A w organizmie pochodzi właśnie ze spożycia beta-karotenu, dlatego nazywa się go „prowitaminą A”. Oznacza to, że ten karotenoid jest prekursorem cennej witaminy A w organizmie.

To właśnie retinol jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu na wielu płaszczyznach. Jednak najczęściej doceniane są jego właściwości przeciwutleniające, którymi wspomaga ochronę komórek przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Te niestabilne cząsteczki uszkadzają organizm i skórę. Powodują między innymi przedwczesne starzenie się oraz pojawienie się zmarszczek, linii mimicznych i zwiotczenia. Dlatego beta-karoten i witamina A stanowią spółkę, która pomaga na dłużej zachować młody wygląd.

Jakie pokarmy są źródłem beta-karotenu?

Za szczególnie bogate w beta-karoten uznaje się pokarmy o żółtym lub pomarańczowym zabarwieniu. Dobre źródła tego składnika to:

• marchew;
• mango;
• kukurydza;
• żółta papryka;
• dynia; 
• melon;
• batat.

Beta-karoten znajduje się również w żywności o czerwonawym lub zielonym kolorze. Dobry wybór to:

• czerwona papryka;
• rzodkiewka; 
• arbuz;
• burak;
• szpinak;
• jarmuż;
• groszek;
• zielona papryka;
• brokuł;
• brukselka;
• szparagi;
• awokado; 
• kiwi.

Ponadto zielono-niebieskie algi (spirulina) dostarczają do organizmu beta-karoten w sporych ilościach, dlatego zaleca się, by były włączone do codziennej diety.

Jakie właściwości ma beta-karoten?

Właściwości beta-karotenu docenia się głównie w odniesieniu do skóry. To on pomaga zwalczać wolne rodniki, które prowadzą do pogorszenia jej wyglądu. Prowitamina A wspomaga zachowanie kolagenu w skórze, co zwiększa jej elastyczność.

Dodatkowo ten karotenoid wspiera uzyskanie pięknej opalenizny. Dzieje się tak, ponieważ pomaga w tworzeniu melaniny odpowiedzialnej za pigmentację skóry i ochronę przed promieniowaniem słonecznym. To właśnie utlenianie beta-karotenu wspiera opalanie na złotobrązowy kolor.

Na co wpływa beta-karoten?

Oprócz tego, że jest sprzymierzeńcem opalania i zdrowia skóry, beta-karoten ma inne cenne właściwości. Wśród nich warto wymienić:

• wsparcie produkcji kolagenu i ułatwienie wiązania minerałów (wapnia, fosforu, magnezu itp.) w macierzy kostnej, co przyczynia się do wzrostu i wzmocnienia kości;
• pomoc w stymulowaniu pracy układu odpornościowego i poprawie reakcji organizmu na stany zapalne i infekcje; 
• wsparcie ochrony organizmu przed przeziębieniem i grypą; 
• wspomaganie zabezpieczenia rogówki i innych struktur gałki ocznej przed chorobami;
• pomoc w walce ze stanem zapalnym spojówek i zmniejszaniem ryzyka zaćmy;
• wsparcie zdrowia włosów i paznokci: beta-karoten pomaga zachować kolagen, który jest składnikiem niezbędnym do utrzymania mocnych włosów i paznokci.

Na co trzeba uważać przy sięganiu po beta-karoten?

Nie należy spożywać suplementów z beta-karotenem przy niewydolności nerek, ciężkiej hipokaliemii lub hiponatremii, hipowolemii z towarzyszącym obniżeniem ciśnienia krwi lub bez oraz niewydolnością wątroby.

Nadmierne spożycie beta-karotenu może doprowadzić do karotenodermii, czyli fizycznie nieszkodliwego stanu, który objawia się widocznym zabarwieniem skóry na pomarańczowo. Ma to związek z odkładaniem się karotenoidów w zewnętrznej warstwie naskórka.

Ogółem w większości przypadków spożywanie suplementów diety z beta-karotenem według zaleceń producenta, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Trzeba jednak pamiętać, że nie zastępują one zdrowo zbilansowanej diety.