Badania krwi. Co warto o nich wiedzieć? (rodzaje, typy, wytyczne, przygotowanie)

Badania krwi – rodzaje

Lista badań, które można wykonać dzięki pobranej próbce krwi, jest długa. Istnieją jednak takie, które zaleca się powtarzać każdego roku – chyba, że lekarz zaleci inaczej. 

• Morfologia krwi

Morfologia krwi jest podstawowym badaniem laboratoryjnym, dzięki któremu można ocenić stan zdrowia poprzez analizę układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego oraz płytek krwi. Tym samym udaje się wykryć np. niedokrwistość, stany zapalne, infekcje, białaczki szpikowe, białaczki limfatyczne. 

• OB

OB. (Odczyn Biernackiego) to nieswoiste badanie, które pozwala na wykrycie przewlekłego stanu zapalnego, chorób zakaźnych (przede wszystkim wywołanych bakteriami), chorób nerek, chorób nowotworowych, chorób krwi czy stawów.

• Glukoza

Oznaczenie stężenia glukozy we krwi jest badaniem pozwalającym na rozpoznanie i monitorowanie leczenia cukrzycy. Dzięki niemu można wykryć także inne choroby związane z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów. •

• Lipidogram

Lipidogram to pakiet badań, który pozwala na określenie stężenia cholesterolu całkowitego (TC), lipoprotein wysokiej gęstości (HDL), niskiej gęstości (LDL) oraz trójglicerydów (TG) we krwi. Umożliwia ocenę stanu gospodarki lipidowej, a co za tym idzie – ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. 

• Tarczyca

Oznaczenie poziomu TSH (hormonu tyreotropowego) to pierwszy krok w stronę diagnostyki chorób tarczycy. Jeśli jego stężenie odbiega od normy, wówczas należy wykonać badanie krwi polegające na oznaczeniu FT3 (trójjodotyroniny) i FT4 (tyroksyny). Dzięki temu można wykryć niedoczynność lub nadczynność gruczołu tarczowego. 

• Próby wątrobowe

Próby wątrobowe to badanie, którego istotą jest oznaczenie parametrów wątroby. Wykonuje się je w diagnostyce chorób wątroby, dróg żółciowych oraz w rozpoznaniu chorób przewodu pokarmowego.

Jak przygotować się do badań krwi?

Na prawidłowość wyniku badań krwi wpływa wiele czynników, dlatego należy się do nich odpowiednio przygotować. Warto przy tym pamiętać, że sposób postępowania w dużej mierze zależy od czego, jakiego parametru dotyczy oznaczenie. Niektórych badań wcale nie trzeba przeprowadzać na czczo, ale znaczenie będzie mieć pora dnia.

• Bycie na czczo

W większości badań krwi zaleca się bycie na czczo, ponieważ dieta może wpłynąć na poprawność wyników. Dotyczy to przede wszystkim takich parametrów jak np. AspAT, ALAT, ALP, LDL, HDL, kreatynina, mocznik, glukoza. W przypadku badania np. cholesterolu i glukozy, warto dzień wcześniej unikać tłustych potraw oraz alkoholu. 

• Godzina badania

Pobieranie krwi w godzinach porannych to nie tylko kwestia bycia na czczo. Wydzielanie niektórych hormonów odbywa się w rytmie dobowym, np. stężenie TSH jest najniższe około południa. 

• Stres

Stres – zarówno ten długotrwały, jak i krótkotrwały – może wpłynąć na uzyskane wyniki badań. Dochodzi bowiem do wzrostu stężenia niektórych hormonów oraz innych substancji, np. cholesterolu.

• Wysiłek fizyczny

Nadmierny wysiłek fizyczny – o intensywności wyższej niż do tej pory – może wpłynąć na wyniki badań. Ponadto aktywność bezpośrednio przed badaniem także przyczynia się do ich zafałszowania. 

• Zażywanie leków

W zależności od rodzaju badania i decyzji lekarza są dwie możliwości. Jeśli zażywamy przewlekle np. leki na nadciśnienie, to prawdopodobnie lekarz zaleci, aby normalnie zażyć je przed badaniem krwi. Jeśli suplementujemy np. żelazo i chcemy zbadać jego poziom w organizmie, należy kilka dni przed badaniem zaprzestać suplementacji, ponieważ może okazać się że wynik będzie fałszywy i wskaże prawidłowy lub nawet zbyt wysoki poziom we krwi.

Badanie krwi – na czym polega?

Badanie krwi jest prostym badaniem, które – z punktu widzenia pacjenta – polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Pozyskany materiał trafia do laboratorium, gdzie poddawany jest analizie.

Wyniki niektórych badań mogą pojawić się jeszcze tego samego dnia. Na wyniki niektórych niekiedy trzeba czekać nawet kilka dni.

Pamiętaj! Podstawowe badania laboratoryjne zaleca się wykonywać co najmniej raz w roku. Monitorowanie swojego stanu zdrowia pozwoli na szybką reakcję w razie uzyskania wyników niezgodnych z obowiązującymi normami.