Przygotowanie do cytologii, badania krwi, kolonoskopii – jak powinno wyglądać?

Przygotowanie do badania krwi

Wyniki rutynowego, laboratoryjnego badania krwi mogą wykazać wiele nieprawidłowości w organizmie – od postępującej anemii, poprzez małopłytkowość, aż po pierwsze symptomy białaczki limfatycznej i szpikowej oraz wiele innych. Tak duży zakres schorzeń (które jednocześnie mogą nie powodować niepokojących, swoistych objawów) możliwy do wykrycia dzięki zwykłemu badaniu krwi sprawia, że warto poddawać się mu regularnie – przynajmniej raz w roku. Jak powinno wyglądać rutynowe przygotowanie do badania krwi?

• W znaczącej większości przypadków zaleca się, by badanie krwi było wykonywane w godzinach porannych, na czczo – minimum 12 godzin od spożycia ostatniego posiłku.
• W dniu poprzedzającym pobranie krwi do okresowych badań należy powstrzymać się od picia alkoholu, palenia papierosów, a także od intensywnego wysiłku fizycznego oraz od spożywania tłustych, ciężkostrawnych potraw.
• Przygotowanie do badania krwi obejmuje również spożycie wody. Od momentu pobudki do chwili pobrania krwi warto wypić około 0,5 litra tego płynu – może to pozytywnie wpłynąć na przebieg badania (pracownikowi laboratorium łatwiej będzie pobrać krew ze względu na odpowiednią jej konsystencję).
• Przed pobraniem krwi powinno poinformować się personel medycznych o lekach przyjmowanych na stałe (także tych zażywanych w przebiegu farmakoterapii chorób przewlekłych oraz o przyjmowanych przez pacjenta leków ziołowych).
  
  

Jak powinno wyglądać oddawanie moczu do badania?

Rutynowe badanie moczu, podobnie jak badanie krwi, powinno być wykonywane przynajmniej raz w roku – zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn. Pozwala ono na wykrycie różnorakich chorób, a w tym schorzeń nerek, wątroby czy dróg moczowych. Oprócz tego negatywne wyniki omawianego badania laboratoryjnego mogą wskazać kierunek dalszej diagnostyki – przykładowo, w kierunku cukrzycy, zapalenia trzustki lub żółtaczki. Jak wygląda oddawanie moczu do rutynowego badania i jak się do tego przygotować?

• Próbka moczu do badania o rutynowym charakterze może być pobrana w dowolnej porze dnia, ze wskazaniem na poranek – istnieje wówczas mniejsze ryzyko zanieczyszczenia moczu różnymi substancjami, gromadzącymi się w obrębie cewki moczowej w ciągu dnia.
• Przed pobraniem próbki moczu należy przemyć okolice cewki moczowej czystą wodą – bez dodatku detergentów (w tym również delikatnych mydeł).
• Mocz należy pobierać ze środkowego strumienia – oznacza to, że „łapiemy” płyn w trakcie mikcji, a nie na samym początku wydalania moczu lub pod koniec tego procesu.
• Mocz pobiera się do sterylnego, jałowego kubeczka – są one dostępne zarówno w laboratoriach diagnostycznych, jak i w aptekach.
• Na co najmniej 24 godziny przed oddaniem moczu do badań zaleca się stosowanie zwyczajowej diety, ograniczenie intensywnego wysiłku fizycznego (ze względu na możliwość pojawienia się w moczu białka i ciał ketonowych, zaburzających obraz wyników badania) oraz wstrzemięźliwość seksualną (po to, by na błonek partnera lub partnerki nie powędrował do naszej próbki).
• Mocz do badania powinno pobierać się na minimum 2 dni przed rozpoczęciem menstruacji oraz minimum 2 dni po jej zakończeniu, aby w próbce nie znalazły się krwinki mogące zafałszować wynik badania.
  
  

Przygotowanie do cytologii

Badanie cytologiczne polega na pobraniu próbek nabłonka z tarczy szyjki macicy, za pomocą specjalnej szczoteczki cytologicznej. Wyniki takiego badania mogą jednoznacznie wskazać na pojawienie się stanu przedrakowego lub na obecność komórek nowotworowych w obrębie ujścia szyjki macicy. Badanie to jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia raz na 3 lata, natomiast kobiety, u których w rodzinie pojawiały się przypadki raka szyjki macicy powinny wykonywać je zdecydowanie częściej – minimum raz w roku. Jak wygląda przygotowanie do cytologii?

• Materiał do badania cytologicznego powinien być pobierany przed wykonaniem jakichkolwiek innych czynności diagnostycznych (przykładowo, przed USG dopochwowym czy zbieraniem wymazu z przedsionka pochwy do zbadania czystości mikrobiologicznej).
• W nawiązaniu do poprzedniego punktu, na 24 godziny przed umówionym badaniem cytologicznym nie należy poddawać się innym badaniom dopochwowym, a także powinno się powstrzymać przed stosunkami płciowymi.
• Na minimum 4 dni przed planowanym pobraniem próbki cytologicznej nie należy stosować globulek i innych środków dopochwowych, irygacji pochwy czy tamponów lub kubeczków menstruacyjnych.
• Należy przełożyć termin badania cytologicznego, jeśli u pacjentki wystąpił stan zapalny w obrębie dróg rodnych – pobranie próbki będzie możliwe dopiero po wyleczeniu zapalenia.
• Próbkę cytologiczną powinno pobierać się w pierwszej fazie cyklu, a bezwzględnie najwcześniej po 4 dniach od zakończenia miesiączki i najpóźniej do 2 dni przed wystąpieniem krwawienia.
  
  

Przygotowanie do kolonoskopii

Kolonoskopia jest jednym z badań przesiewowych, dedykowanych szczególnie seniorom. Wykonuje się ją jako badanie profilaktyczne w kierunku wykrycia nowotworu jelita grubego lub polipów jelita, których obecność zwiększa ryzyko zachorowania na raka (stanowi również element diagnostyki po zgłoszeniu przez pacjenta obecności krwi w wydalanym stolcu lub uciążliwych zmian hemoroidalnych). Co najmniej co 10 lat temu badaniu powinny się poddawać osoby, które ukończyły 50 rok życia. Kolonoskopia polega na wprowadzeniu do jelita grubego endoskopu – czyli przewodu grubości najmniejszego palca dłoni zakończonego kamerą i ocenie wyglądu ścianek jelita. Jak wygląda przygotowanie do kolonoskopii?

• W okresie tygodnia przed badaniem powinno się powstrzymać od przyjmowania pokarmów zawierających pestki i nasiona, takich jak truskawki, arbuz, kiwi, ale również siemię lniane czy pestki słonecznika lub dyni.
• Na 2-3 dni przed badaniem zaleca się spożywanie wyłącznie lekkostrawnych dań: budyniów, kisieli, kleików, gotowanych ziemniaków, makaronów, zup. •
• Na 24 dni przed badaniem dieta powinna zmienić się w dietę płynną. Dopuszcza się wówczas spożywanie zup, koktajli owocowych (bez dużych kawałków miąższu lub pestek), kawy, herbaty oraz wody. 
• W dniu badania nie należy spożywać jakichkolwiek pokarmów. 
• W przeddzień badania należy rozpocząć przyjmowanie specjalnego płynu, który umożliwi samoistne oczyszczenie się okrężnicy. Płyn ten dostępny jest w aptekach i kupuje się go zgodnie z zaleceniem lekarza. Najczęściej porcje popija się w dwóch dawkach – około godziny 11.00-12.00, a później około 20.00 w dniu przed badaniem. Efektem jego spożycia może być gwałtowna i silna biegunka, dlatego warto pozostać w tym czasie w domu.
  
  

Jak się przygotować do badania USG jamy brzusznej?

Badanie USG jamy brzusznej ma na celu ocenę stanu narządów wewnętrznych i struktur znajdujących się w przestrzeni otrzewnej (są to m.in. jelita, żołądek, wątroba, ale również jajniki czy naczynia krwionośne). Dzięki przeprowadzeniu USG lekarz jest w stanie stwierdzić, czy poszczególne narządu mają właściwy rozmiar i czy prawidłowo spełniają swoją funkcję. Badanie to powinno być wykonywane u każdego pacjenta, w celach profilaktycznych, minimum raz na dwa lata (jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia – o skierowanie, w przypadku braku swoistych objawów, można poprosić lekarza prowadzącego). Jak wygląda przygotowanie do badania USG jamy brzusznej?

• Ponieważ zaleganie treści pokarmowej lub gazów w obrębie jelit jest jedną z przeszkód do prawidłowego odczytu badania ultrasonograficznego, pacjent na co najmniej 6 godzin przed wykonaniem badania powinien powstrzymać się od przyjmowania pokarmów (można natomiast popijać niewielkie ilości wody – małymi łykami, tak, aby do przewodu pokarmowego dostało się jak najmniej powietrza).
• Przed badaniem nie należy pić gazowanych napojów, palić papierosów ani żuć gumy.
• W przededniu badania nie należy przyjmować pokarmów wzdymających, takich jak groch, kapusta, ale również żywność przetworzona, jogurty oraz mleko z laktozą, a pacjenci mający tendencję do wzdęć powinni przejść na lekkostrawną dietę już 2 dni przed badaniem.
• Przygotowanie do badania USG jamy brzusznej obejmuje również przyjęcie środka niwelującego gazy jelitowe (przykładowo, dostępny bez recepty Espumisan) – w dniu poprzedzającym badanie oraz rano, w dniu badania.

Jak przygotować się do badań profilaktycznych? Właściwa odpowiedź powinna brzmieć: rzetelnie i zgodnie z zaleceniami lekarza. Odpowiednia dieta, ograniczenie pewnych czynności przed badaniem czy sposób pobierania materiału biologicznego mają bowiem kluczowe znaczenie dla uzyskania czytelnych, jasnych wyników wykonywanych badań, użytecznych dla ustalenia dalszej diagnostyki oraz planu leczenia.