Prostata - zdrowie gruczołu krokowego, funkcje i najczęstsze choroby

Co to jest prostata i gdzie leży ten organ?

Zanim odpowiemy, gdzie znajduje się prostata, warto uzmysłowić sobie, co to jest. Prostata, zwana również gruczołem krokowym, jest to gruczoł znajdujący się w obrębie męskiego układu rozrodczego. Gruczoł o kształcie zbliżonym do orzecha włoskiego, umieszczony jest pod pęcherzem moczowym. Otacza początek cewki moczowej, która przechodzi przez środek prostaty.

Ze względu na taką budowę anatomiczną, zwiększenie objętości gruczołu krokowego będzie powodowało ucisk na przewód moczowy, co objawi się parciem na mocz, trudnościami w jego oddawaniu z towarzyszącym uczuciem bólu i pieczenia. Objawy te są źle znoszone przez płeć męską, stąd kolejnym niepokojącym objawem może być rozdrażnienie. Prostata, która jest nadto powiększona, może zablokować odpływ moczu, co spowoduje jego cofanie oraz uszkodzenie nerek. To tylko jedno z powikłań będące przyczyną niedbałości o zdrowie prostaty. Dopuszczając do świadomości wagę problemu oraz wdrażając działania profilaktyczne, można z powodzeniem utrzymać w zdrowiu męski gruczoł. Prostata jest tym miejscem w organizmie mężczyzny, gdzie produkowane są substancje chemiczne warunkujące męskie cechy płciowe, zatem warto o nią zadbać.

Wiedząc, gdzie jest prostata u mężczyzn, łatwiej uzmysłowić sobie jej zadania. Lokalizacja prostaty jest kluczowa dla jej funkcji, ponieważ otaczając początek cewki moczowej, wpływa na kontrolę przepływu moczu oraz wydzielanie płynu nasienia do nasieniowodów. Dzięki swojemu położeniu prostata może wpływać na proces oddawania moczu i funkcje seksualne mężczyzny.

Wraz z wiekiem, prostata może ulegać zmianom, takim jak przerost czy rozwój chorób, co może mieć wpływ na funkcje układu moczowo-płciowego. Zrozumienie lokalizacji prostaty jest istotne dla diagnozowania i leczenia wszelkich problemów z nią związanych. Prostatę warto także wspierać za pomocą preparatów na prostatę dostępnych w aptece bez recepty.

Co to jest prostata i jakie są jej funkcje?

Wiedząc, co to jest prostata, jak wygląda prostata oraz gdzie jest umiejscowiona, warto uzmysłowić sobie jej zadania. Prostata pełni kilka istotnych funkcji w męskim organizmie:

• Produkcja płynu nasienia: Prostata wytwarza płyn nasienia, który stanowi istotną część ejakulatu. Ten płyn zawiera substancje odżywcze i substancje chemiczne, które pomagają chronić i odżywiać plemniki, zwiększając ich szanse na przeżycie i pomyślne zapłodnienie.
• Regulacja pH nasienia: Prostata kontroluje pH płynu nasienia, tworząc optymalne środowisko dla plemników, aby mogły przetrwać w drogach rodnych kobiety i skutecznie zapłodnić komórkę jajową.
• Wsparcie transportu plemników: Płyn nasienia wyprodukowany przez prostatę dodaje objętości do ejakulatu, co ułatwia transport plemników przez drogi rozrodcze kobiety podczas stosunku płciowego.
• Regulacja przepływu moczu: Prostata otacza początek cewki moczowej i wpływa na jej funkcję. Kontroluje otwarcie i zamknięcie cewki moczowej, co pomaga regulować przepływ moczu z pęcherza, co jest istotne dla kontroli mikcji (oddawania moczu).
• Pomoc w utrzymaniu erekcji: Choć nie jest to bezpośrednia funkcja prostaty, to jej działanie może wpływać na funkcje seksualne mężczyzny. Prostata otacza część cewki moczowej, która przechodzi przez jej środek, więc jej stan może mieć wpływ na sprawność erekcji i wytrysku.

Wszystkie te funkcje są istotne dla zdrowego funkcjonowania męskiego układu rozrodczego i układu moczowego. Jakiekolwiek problemy związane z prostatą u mężczyzn mogą prowadzić do zaburzeń tych funkcji i powodować dyskomfort lub problemy zdrowotne. Dlatego ważne jest regularne monitorowanie stanu prostaty i leczenie wszelkich problemów, które mogą się pojawić.

Najczęstsze problemy związane z prostatą

Najczęstsze problemy związane z prostatą u mężczyzn obejmują łagodny przerost prostaty, stany zapalne, raka gruczołu krokowego, zaburzenia oddawania moczu oraz problemy z erekcją.

Łagodny przerost prostaty (BPH)

Łagodny przerost prostaty (BPH), zwany także hiperplazją gruczołu krokowego, to schorzenie charakteryzujące się niezłośliwym powiększeniem prostaty u starszych mężczyzn. Prowadzi to do ucisku na cewkę moczową oraz zmniejszenia przepływu moczu, co może powodować różne objawy związane z oddawaniem moczu. BPH jest bardzo powszechne, zwłaszcza u mężczyzn po 50. roku życia. Wraz z wiekiem komórki prostaty ulegają przerostowi w sposób naturalny, co oznacza, że większość starszych mężczyzn doświadcza pewnego stopnia przerostu gruczołu krokowego.

Objawy BPH mogą obejmować:

• Częste oddawanie moczu, zwłaszcza nocą (nokturia).
• Trudności z rozpoczęciem oddawania moczu (trudności z mikcją).
• Słaby strumień moczu.
• Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
• Nietrzymanie moczu.
• Ból lub dyskomfort podczas oddawania moczu.
• Nagłe potrzeby oddawania moczu (nagłe parcie na pęcherz).

Diagnoza przerostu prostaty obejmuje zazwyczaj badanie fizykalne, które może obejmować badanie per rectum (palpację gruczołu przez odbyt) w celu oceny wielkości i konsystencji prostaty. Ponadto lekarz może zlecić badania laboratoryjne, takie jak badanie krwi (w tym pomiar poziomu PSA - antygenu specyficznego dla prostaty) oraz badania obrazowe, takie jak ultrasonografia lub rezonans magnetyczny. Leczenie BPH może obejmować zarówno terapię farmakologiczną, jak i interwencje chirurgiczne, w zależności od nasilenia objawów i indywidualnych potrzeb pacjenta.

Zapoznaj się także z artykułem: Łagodny rozrost gruczołu krokowego - przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie prostaty u mężczyzn

Zapalenie prostaty, znane także jako zapalenie gruczołu krokowego, to stan zapalny prostaty, który może być spowodowany różnymi czynnikami, w tym infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi lub stanami zapalnymi bez zakażenia. Istnieją różne formy zapalenia prostaty, w tym ostre i przewlekłe, z których każda może mieć różne przyczyny i objawy. Zapalenie prostaty jest stosunkowo powszechne, ale dokładna częstotliwość występowania jest trudna do ustalenia. Problem może występować u mężczyzn w różnym wieku, ale częściej dotyka osób w średnim wieku lub starszych.

Objawy zapalenia prostaty mogą być różnorodne i obejmować:

• Ból lub dyskomfort w okolicy miednicy, w okolicy krocza, dolnej części pleców lub podbrzusza.
• Problemy z oddawaniem moczu, w tym częste oddawanie moczu, trudności z rozpoczęciem mikcji, uczucie pieczenia lub bólu podczas oddawania moczu.
• Problemy ze wzwodem lub bólem podczas ejakulacji.
• Zmiany w wyglądzie lub zapachu moczu.
• Gorączka lub dreszcze w przypadku ostrego zapalenia prostaty.

Leczenie zapalenia prostaty może obejmować różne strategie terapeutyczne, w zależności od przyczyny i nasilenia objawów. W przypadku infekcyjnego zapalenia prostaty konieczne może być stosowanie antybiotyków, aby zwalczyć infekcję bakteryjną. W przypadku przewlekłego zapalenia prostaty, które często ma podłoże zapalne bez udziału bakterii, stosuje się różne metody leczenia objawowego, takie jak leki przeciwbólowe, leki przeciwzapalne, a także terapie ziołowe.

Rak prostaty

Rak prostaty to przeważnie nowotwór złośliwy, który rozwija się w tkankach gruczołu krokowego. Jest to jedna z najczęstszych form raka u mężczyzn, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, ale często rozwija się bezobjawowo w początkowych stadiach. Częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem, przy czym większość przypadków diagnozowana jest u mężczyzn w wieku powyżej 65 lat.

W początkowych stadiach rak prostaty często przebiega bezobjawowo. Jednak gdy nowotwór rośnie, może powodować następujące objawy:

• Problemy z oddawaniem moczu, w tym trudności w rozpoczęciu lub utrzymaniu strumienia moczu.
• Częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy.
• Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu.
• Ból w okolicy miednicy, pleców lub bioder.
• Problemy z erekcją lub ejakulacją.
• Obniżenie wagi i apetytu.

Diagnoza raka prostaty często zaczyna się od badania przesiewowego, które może obejmować badanie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) we krwi oraz badanie per rectum, podczas którego lekarz ocenia wielkość i konsystencję prostaty. W przypadku podejrzenia raka prostaty, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak biopsja prostaty, ultrasonografia, rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia komputerowa (CT), aby potwierdzić rozpoznanie i określić stadium zaawansowania nowotworu.

Sprawdź także artykuł: Rak gruczołu krokowego (rak prostaty) - jak go rozpoznać i leczyć?

Leczenie raka prostaty zależy od wielu czynników, takich jak stadium zaawansowania choroby, wiek pacjenta, obecność innych schorzeń oraz preferencje pacjenta. Może obejmować:

• Obserwację czynną: Monitorowanie nowotworu bez natychmiastowego leczenia, z interwencją tylko wtedy, gdy nowotwór zaczyna rosnąć lub wykazuje agresywny wzrost.
• Leczenie miejscowe: Takie jak radioterapia lub prostatektomia (usunięcie prostaty chirurgicznie).
• Terapia hormonalna: Zmniejsza poziom testosteronu, co może spowolnić wzrost nowotworu.
• Chemioterapia: Stosowana w zaawansowanych przypadkach raka prostaty.
• Immunoterapia: Wykorzystująca układ odpornościowy do zwalczania komórek nowotworowych.

W przypadku raka prostaty, wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić rokowania pacjenta. Ważne jest regularne monitorowanie zdrowia mężczyzn i konsultacja z lekarzem w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów.

Zaburzenia oddawania moczu i problemy z erekcją

Problemy z prostatą u mężczyzn często objawiają się zaburzeniami z oddawaniem moczu. W niektórych przypadkach, szczególnie przy zaawansowanym łagodnym przeroście prostaty, może wystąpić całkowite zatrzymanie moczu, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Dodatkowo, mimo że prosta bezpośrednio nie wpływa na erekcję, jej problemy mogą wpływać na funkcje układu moczowo-płciowego, co może prowadzić do trudności z osiągnięciem lub utrzymaniem erekcji.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów sugerujących problemy z prostatą, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zdiagnozować problem i zalecić odpowiednie leczenie. Wczesne wykrycie i leczenie problemów prostaty może pomóc w zapobieganiu powikłaniom i poprawie jakości życia mężczyzn.

Profilaktyka chorób prostaty

Do działań profilaktycznych zaliczamy okresowe badanie stężenia PSA, czyli swoistego antygenu dla stercza. Jego ilość jest proporcjonalna do objętości gruczołu krokowego (im większe poziomy PSA, tym większy przerost prostaty). W aptece dostępne są testy domowego użytku określające poziom PSA.

Kolejną formą profilaktyki są leki i suplementy diety zawierające w swoim składzie fitosterole. Substancje czynne preparatów wspierających zdrowie prostaty pochodzą najczęściej z pestek dyni, pestek słonecznika, sezamu oraz z palmy sabałowej, opuncji, kory śliwy afrykańskiej lub korzenia pokrzywy. Funkcja fitosteroli polega na hamowaniu przemiany testosteronu do dehydrotestosteronu (DHT), który szkodzi prostacie. Ponadto ograniczają wchłanianie cholesterolu egzogennego, jak i hamują syntezę endogennego cholesterolu, będącego substratem do syntezy testosteronu. Rozluźniają ściśnięty na cewce moczowej gruczoł, co poprawia oddawanie moczu. W aptekach dostępne są preparaty o złożonym składzie: Prostamol Uno, Doppel Herz Na prostatę, Prostatan, Prostalong Complex, Prostamer oraz wyciągi z palmy sabałowej.

Jeśli objawy przerostu prostaty nasilają się, wówczas lekarz podejmuje decyzję o wdrożeniu leczenia farmakologicznego za pomocą leków dostępnych na receptę.