Zatrzymanie moczu - jakie mogą być przyczyny?

Budowa układu moczowego

Układ moczowy składa się z kilku kluczowych elementów obejmujących:

• nerki,
• moczowody,
• pęcherz moczowy,
• cewkę moczową.

Nerki filtrują krew, usuwając z niej zbędne produkty przemiany materii i nadmiar płynów, które następnie są przekształcane w mocz. Mocz przechodzi przez moczowody do pęcherza moczowego, gdzie jest magazynowany, aż do momentu, gdy organizm jest gotowy do jego wydalenia (mikcji). Cewka moczowa jest kanałem, przez który mocz opuszcza pęcherz i jest wydalany z organizmu. Zaburzenia w zakresie tej struktury anatomicznej mogą powodować schorzenia, takie jak zatrzymanie moczu. Przyczyna tego problemu może mieć zróżnicowane podłoże.

Kiedy mówimy o zatrzymaniu moczu?

Zatrzymanie moczu można podzielić na dwa główne typy: ostre i przewlekłe. Ostre zatrzymanie moczu to nagły i bolesny brak możliwości oddania moczu, wymagający natychmiastowej pomocy medycznej. Przewlekłe zatrzymanie moczu rozwija się stopniowo, a pacjent może nie być świadomy problemu przez dłuższy czas, ponieważ pęcherz nadal częściowo się opróżnia.

Zatrzymanie moczu - możliwe przyczyny

Przyczyna zatrzymania moczu może wynikać zarówno z fizycznej przeszkody w odpływie moczu, jak i stanowić powikłanie niektórych chorób.

Niedrożność cewki moczowej

Jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania moczu jest niedrożność cewki moczowej, która może być spowodowana przez różne czynniki:

• Przerost gruczołu krokowego: Łagodny przerost gruczołu krokowego jest częstym problemem u starszych mężczyzn. Powiększony gruczoł krokowy może uciskać cewkę moczową, co prowadzi do trudności w oddawaniu moczu. Zatrzymanie moczu u mężczyzny przeważnie jest związane z prostatą.
• Kamienie nerkowe: Kamienie mogą formować się w nerkach i przesuwać się moczowodami do pęcherza, powodując blokadę.
• Zwężenie cewki moczowej: Blizny lub zwężenia mogą wystąpić w cewce moczowej na skutek urazów, infekcji pęcherza moczowego lub stanów zapalnych układu moczowego.
• Nowotwory: Guzy w obrębie układu moczowego mogą również prowadzić do niedrożności cewki moczowej.

Zobacz także artykuł: Kolka nerkowa - przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Niewydolność mięśnia wypierania moczu

Innym czynnikiem przyczyniającym się do zatrzymania moczu może być niewydolność mięśnia wypierania moczu. Mogą do niej prowadzić:

• Neuropatie: Uszkodzenie nerwów kontrolujących pęcherz moczowy, wynikające z cukrzycy, urazów rdzenia kręgowego lub chorób neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, może prowadzić do problemów z oddawaniem moczu.
• Miopatie: Choroby mięśniowe, które wpływają na funkcjonowanie mięśni pęcherza moczowego, mogą również prowadzić do zatrzymania moczu.
• Farmakoterapia: Niektóre leki, takie jak antycholinergiki, opioidy i niektóre leki przeciwhistaminowe, mogą wpływać na zdolność pęcherza do efektywnego opróżniania się.

Zatrzymanie moczu u osoby starszej

U osób starszych ryzyko zatrzymania moczu jest wyższe z powodu naturalnych procesów starzenia się organizmu oraz częstszych chorób przewlekłych. Przerost gruczołu krokowego, osłabienie mięśni pęcherza moczowego oraz przewlekłe schorzenia, takie jak cukrzyca, mogą znacząco przyczyniać się do problemów z oddawaniem moczu w tej grupie wiekowej. Zatrzymanie moczu u osoby starszej częściej dotyka mężczyzn.

Przeczytaj też artykuł: Prostata - zdrowie gruczołu krokowego, funkcje i najczęstsze choroby

Zatrzymanie moczu u dzieci

Chociaż zatrzymanie moczu u dziecka jest rzadsze niż u dorosłych, może wystąpić z różnych przyczyn, w tym wrodzonych wad anatomicznych, infekcji układu moczowego, a także problemów neurologicznych. Zatrzymanie moczu u dziecka - co robić? W przypadku dzieci każda trudność z oddawaniem moczu powinna być dokładnie zbadana przez pediatrę, aby wykluczyć poważne schorzenia.

Zatrzymanie moczu - objawy

Objawy zatrzymania moczu mogą różnić się w zależności od przyczyny i nasilenia stanu chorobowego.

Zatrzymanie moczu - objawy obejmują:

• Nagłe, silne uczucie parcia na mocz: Pacjent odczuwa silne i nagłe parcie na mocz, ale nie jest w stanie go oddać.
• Ból i dyskomfort w dolnej części brzucha: Ból może być spowodowany nadmiernym rozciągnięciem pęcherza moczowego.
• Trudności w rozpoczęciu oddawania moczu: Pacjent może mieć problemy z rozpoczęciem mikcji, pomimo silnego parcia.
• Słaby strumień moczu: Strumień moczu może być słaby lub przerywany.
• Częste oddawanie małych ilości moczu: Pacjent może oddawać małe ilości moczu, nawet jeśli pęcherz jest pełny.
• Nietrzymanie moczu: W niektórych przypadkach może wystąpić nietrzymanie moczu, gdy przepełniony pęcherz moczowy powoduje wyciek.

Co robić w przypadku zatrzymania moczu?

W przypadku podejrzenia zatrzymania moczu, należy jak najszybciej zasięgnąć porady medycznej.

Zatrzymanie moczu - co robić?

• Nie należy podejmować prób samodzielnego opróżnienia pęcherza, np. poprzez użycie cewnika, bez konsultacji z lekarzem.
• Skonsultuj się z lekarzem: Wizyta u lekarza jest niezbędna, aby określić przyczynę i odpowiednio ją leczyć.
• W razie potrzeby zdecyduj się na pobyt w szpitalu: W niektórych przypadkach może być konieczny pobyt w szpitalu w celu monitorowania i leczenia zatrzymania moczu.

Pomocne może być także stosowanie preparatów ułatwiających usuwanie nadmiaru wody z organizmu. W aptekach można znaleźć wiele tego typu środków bez recepty, np. HYDROMINUM, Allnutrition Water Out lub OLIMP THERM LINE HYDROFAST.

Zatrzymanie moczu - wizyta u lekarza

Istnieje wiele powodów wywołujących zatrzymywanie moczu. Przyczyny powinny więc być poznane przed rozpoczęciem leczenia. Podczas wizyty lekarz przeprowadzi dokładny wywiad oraz badanie fizykalne. Mogą być również zlecone dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak:

• Ultrasonografia pęcherza moczowego: Pozwala ocenić ilość moczu zalegającego w pęcherzu.
• Uroflowmetria: Badanie to mierzy przepływ moczu, co może pomóc w zidentyfikowaniu problemów z wydalaniem moczu.
• Cystoskopia: Procedura ta pozwala na bezpośrednie obejrzenie wnętrza pęcherza moczowego i cewki moczowej za pomocą cienkiego, elastycznego instrumentu.
• Badania laboratoryjne: Badania moczu i krwi mogą pomóc w identyfikacji infekcji lub innych problemów zdrowotnych.

Po ustaleniu przyczyny problemu, lekarz może zalecić leki na zatrzymywanie moczu lub skierować pacjenta na oddział szpitalny, jeśli przyczyna leży w mechanicznym zatrzymaniu odpływu moczu.

Jak zapobiec zatrzymaniu moczu?

Zapobieganie zatrzymaniu moczu może obejmować kilka działań profilaktycznych:

• Regularne wizyty u lekarza: Regularne badania kontrolne, szczególnie dla osób starszych i mężczyzn z problemami z gruczołem krokowym.
• Unikanie nadmiernego spożycia alkoholu i kofeiny: Te substancje mogą podrażniać pęcherz i zwiększać ryzyko zatrzymania moczu.
• Zdrowa dieta i aktywność fizyczna: Utrzymanie zdrowego stylu życia może pomóc w zapobieganiu chorobom, które mogą prowadzić do problemów z układem moczowym.
• Monitorowanie przyjmowanych leków: Niektóre leki mogą wpływać na funkcjonowanie pęcherza moczowego, dlatego ważne jest konsultowanie się z lekarzem w przypadku wątpliwości dotyczących skutków ubocznych stosowanych leków.

Zatrzymanie moczu jest poważnym problemem zdrowotnym, który wymaga odpowiedniej diagnozy i leczenia. Wczesne wykrycie i interwencja mogą zapobiec poważnym komplikacjom i poprawić jakość życia pacjenta. Dlatego też nie należy ignorować objawów zatrzymania moczu i w razie potrzeby jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.