Wrotycz pospolity - właściwości lecznicze i zastosowanie
Wrotycz pospolity to popularna w Europie roślina o bogatej historii, która od wieków wykorzystywana jest w medycynie naturalnej. Jego wszechstronne właściwości lecznicze przyciągają uwagę badaczy. Zioła wrotyczu można stosować zarówno zewnętrznie, jak i z większą ostrożnością - wewnętrznie w formie suplementu diety - od walki z pasożytami, po łagodzenie dolegliwości skórnych. Wrotycz posiada szerokie spektrum zastosowań. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tej roślinie - jej pochodzeniu, właściwościom leczniczym oraz sposobom zastosowania.
Wrotycz pospolity - czym jest? Gdzie występuje? Jak rośnie i kiedy kwitnie?
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L.) to bylina z rodziny astrowatych o charakterystycznych żółtopomarańczowych, spłaszczonych kwiatach tworzących charakterystyczny koszyczek, której właściwości zostały docenione w ziołolecznictwie. Łodyga wrotyczu jest sztywna i może osiągać nawet 160 cm długości. Wrotycz pospolity ma także niewielkie, lekko postrzępione liście - ziele.
Wrotycz pospolity jest rośliną mroozoodporną i mało wymagającą. W Polsce porasta pobocza dróg, brzegi rzek i lasów, polany leśne, pola, łąki, a nawet ugory. Dodatkowo ziele wrotycza jest odporne na warunki środowiskowe, dlatego można je spotkać w umiarkowanej strefie klimatycznej. Rośnie od Europy Zachodniej aż do wschodnich krańców Azji. Co ważne, roślina kwitnie od lipca do końca września.
Inną istotną cechą wrotyczu jest charakterystyczny, silny zapach, za który odpowiada kamfora - ważny składnik olejku eterycznego znajdującego się w kwiatach byliny. Zapach ten jest nieprzyjemny dla wielu owadów, takich jak muchy, komary, kleszcze, mole czy mrówki, dlatego wrotycz jest wykorzystywany w preparatach je odstraszających (repelentach).
Wrotycz pospolity - właściwości lecznicze
Wrotycz pospolity ma cenne właściwości lecznicze, ponieważ działa rozkurczowo, przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Jest on stosowany przede wszystkim zewnętrznie, ponieważ w swoim składzie zawiera niebezpieczny wg Unii Europejskiej tujon. Roślina ta ma jednak istotne właściwości lecznicze, które od wieków były wykorzystywane także wewnętrznie w celu leczenia wielu chorób. Ważne więc, aby suplementy diety z wrotyczem przyjmować z umiarem, stosując się do rekomendowanych przez producenta dawek.
Jakie są właściwości wrotyczu pospolitego?
- pomaga zwalczać pasożyty;
- może być stosowany jako środek na wszy;
- pomaga łagodzić problemy skórne, takie jak świerzb;
- hamuje wirusa opryszczki;
- łagodzi problemy żołądkowe i trawienne;
- odstrasza owady, takie jak kleszcze, komary, muchy, mole oraz mrówki;
- redukuje bóle głowy i zatok;
- pomaga regulować cykl menstruacyjny u kobiet i łagodzi bóle miesiączkowe;
- wykazuje działanie odkażające i przeciwzapalne.
Biorąc pod uwagę tak szerokie zastosowanie, wrotycz może być wykorzystywany we wielu dziedzinach życia.
Wrotycz na robaki
Wrotycz pospolity od wieków wykorzystywany jest w medycynie ludowej ze względu na swoje właściwości przeciwpasożytnicze. Substancje zawarte w roślinie mogą wspomagać zwalczanie robaków pasożytniczych w organizmie, takich jak np. owsiki. Działanie wrotyczu na robaki wynika głównie z zawartości tujonu. Wrotycz może być wykorzystywana do mycia owoców i warzyw przed spożyciem. Doskonałym przykładem jest Dr Owoc Sól cytrynowa z wrotyczem do skutecznego mycia warzyw i owoców w domu.
Wrotycz na kleszcze
Wrotycz wydziela charakterystyczny zapach, który przypomina zapach kamfory, dlatego skutecznie odstrasza owady, w tym kleszcze. Wrotycz pospolity posiada działanie odstraszające kleszcze, co czyni go użytecznym środkiem w ochronie przed ukąszeniami tych pasożytów, zwłaszcza podczas aktywności na terenach leśnych i trawiastych. Wrotycz na kleszcze jest naturalną metodą, dlatego wyciągi z tej rośliny są często stosowane w preparatach przeciwko tym pasożytom.
Wrotycz na wszy
Działanie przeciwpasożytnicze wrotyczu pospolitego wynika z zawartości tujonu. Preparaty z tym składnikiem stosowane są zewnętrznie na skórę. W aptekach dostępne są wyciągi alkoholowe z kwiatów wrotyczu, które mogą być stosowane na wszy, ale także przeciw świerzbowcom oraz nużeńcom. W przypadku pasożytów można też stosować zewnętrznie napar z wrotyczu na wszy.
Sprawdź także artykuł: Jak skutecznie pozbyć się wszy?
Wrotycz na owady
Dzięki swojemu intensywnemu zapachowi, wrotycz pospolity jest skutecznym środkiem odstraszającym owady, takie jak komary czy muchy. Można stosować olejek eteryczny z wrotyczu, aby zabezpieczyć się przed ukąszeniami owadów. Wrotycz działa na owady, na muchy i komary.
Wiele osób zastanawia się, wpisując w wyszukiwarki internetowe hasło “wrotycz a komary”, czy roślina ta jest skuteczna w odstraszaniu insektów. Zdecydowanie - preparaty odstraszające owady z wrotyczem są skuteczne i pomocne - szczególnie latem.
Wrotycz na opryszczkę
W niektórych przypadkach równie skuteczny może być wrotycz na wirusy. Dlaczego? Wrotycz zawiera substancje o działaniu przeciwwirusowym, co czyni go skutecznym środkiem w walce z opryszczką. Można stosować maść z wyciągiem z wrotyczu, aby przyspieszyć gojenie zmian skórnych.
Działanie przeciwwirusowe wrotycz pospolity zawdzięcza substancji o nazwie aksylaryna, która występuje zarówno w korzeniu, jak i części naziemnej rośliny. W trakcie badań, których wyniki opublikowano w "Phytotherapy Research" odkryto, że wrotycz zawiera też partenolid - związek o silnym działaniu przeciwnowotworowym i przeciwzapalnym. Naukowcy sugerują, że wrotycz na opryszczkę może być dobrym wyborem.
Sprawdź także artykuł: Jak sobie poradzić z opryszczką?
Wrotycz na stawy
Ze względu na właściwości przeciwzapalne, wrotycz w medycynie ludowej może być stosowany jako naturalny środek wspomagający w leczeniu stanów zapalnych stawów, takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów czy dna moczanowa (artretyzm). Najlepiej sprawdzająca się wrotycz na stawy to wyciąg alkoholowy z kwiatów stosowany zewnętrznie - do nacierania miejsc powodujących ból i dyskomfort.
Wrotycz na libido
Niektóre badania sugerują też, że spożycie naparu z wrotyczu może mieć korzystny wpływ na poprawę libido, choć mechanizm działania w tym przypadku wymaga dalszych badań.
Wrotycz - zastosowanie. Jak stosować ziele wrotyczu: herbatki, olejki, octy, nalewki, maści?
Biorąc pod uwagę omówione właściwości, wrotycz może mieć szerokie zastosowanie. Jego cenne składniki aktywne można wykorzystać na wiele sposobów, w zależności od potrzeb i preferencji. W sprzedaży dostępne są różne preparaty:
- Herbatka z wrotyczu: napar z wrotyczu może być spożywany jako środek wspomagający trawienie oraz przeciwpasożytniczy. Nie należy jednak przekraczać zalecanej dziennej porcji.
- Olejek z wrotyczu - zastosowanie: olejek z wrotyczu można stosować do masażu, a także jako środek odstraszający owady.
- Ocet wrotyczowy - zastosowanie: ocet z wrotyczu może być wykorzystywany do pielęgnacji skóry, zwłaszcza w przypadku problemów skórnych.
- Nalewka z wrotyczu - zastosowanie: nalewka z wrotyczu może być stosowana doustnie jako środek wspomagający układ trawienny (z zachowaniem ostrożności!), a także miejscowo na problemy skórne.
- Maść z wrotyczu - zastosowanie: maść z wyciągiem z wrotyczu może być stosowana miejscowo na problemy skórne, stany zapalne czy opryszczkę.
Wrotycz – skutki uboczne
Mimo że wrotycz od lat była stosowana doustnie w celu leczenia wielu schorzeń, obecnie zalecane jest wyłącznie stosowanie zewnętrzne. Tujon - toksyczna substancja występująca w zielu i kwiatach wrotyczu może powodować zatrucia objawiające się drżeniem mięśni i stanami napięcia oraz pobudzenia, ponieważ blokuje on receptory odpowiedzialne za stan spoczynku.
Podobnie jak wiele ziół, wrotycz pospolity może wywołać skutki uboczne u niektórych osób. Stosowanie w większych ilościach może prowadzić do nudności, wymiotów, biegunki czy reakcji alergicznych. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny unikać stosowania wrotyczu, ponieważ może to mieć negatywny wpływ na zdrowie dziecka.
Ważne jest również skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania wrotyczu, zwłaszcza jeśli pacjent cierpi na jakiekolwiek choroby przewlekłe, przyjmuje regularnie leki lub ma skłonność do reakcji alergicznych.
Wrotycz pospolity, ze względu na swoje działanie i liczne właściwości lecznicze, od wieków znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej. Jednakże, jak w przypadku każdej rośliny leczniczej, należy zachować ostrożność i stosować się do zaleceń dotyczących dawkowania i sposobu stosowania, aby uniknąć skutków ubocznych i zagrożeń dla zdrowia.
mgr dietetyki Magdalena Rajska
Ukończyła studia na Wydziale Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Edukatorka żywieniowa i copywriterka z wieloletnim doświadczeniem. Uważa, że świadomość na temat jedzenia jest bardzo istotna - zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Każdego dnia stara się pokazywać, że można jeść smacznie, a zarazem zdrowo. Prywatnie miłośniczka fotografii, książek i czasu spędzonego na łonie natury.