Uczulenie na nikiel - objawy. Jakie objawy skórne mogą występować?

Czym jest uczulenie na nikiel i jak często występuje?

Alergia na nikiel to reakcja nadwrażliwości organizmu na ten metal, który naturalnie występuje w środowisku i znajduje się w wielu produktach codziennego użytku. Nikiel można znaleźć w biżuterii, monetach, klamrach do pasków, guzikach, telefonach komórkowych czy sztućcach. Jest on także obecny w niektórych produktach spożywczych, takich jak czekolada, orzechy czy produkty pełnoziarniste.

Szacuje się, że uczulenie na nikiel dotyka od 10 do 20% populacji, przy czym częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Może ono pojawić się w każdym wieku, choć najczęściej diagnozowane jest u osób dorosłych i nastolatków, którzy przez długi czas mają kontakt z przedmiotami zawierającymi ten metal.

Alergia na nikiel - czynniki ryzyka

Istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia uczulenia na nikiel:

• częsty kontakt z metalami – osoby noszące biżuterię z domieszką niklu, pracujące w zawodach wymagających kontaktu z metalami (np. jubilerzy, fryzjerzy, mechanicy) są bardziej narażone,
• przebite uszy i inne przekłucia skóry – kolczyki często zawierają nikiel, co może prowadzić do rozwoju alergii,
• genetyka – skłonność do alergii może być dziedziczna,
• osłabiona bariera skórna – osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry (AZS) częściej reagują alergicznie na nikiel,
• częsty kontakt z wodą i detergentami – substancje te mogą osłabiać skórę, czyniąc ją bardziej podatną na działanie alergenów,
• dieta bogata w nikiel – spożywanie dużej ilości produktów zawierających ten pierwiastek może prowadzić do alergii.

Uczulenie na nikiel może także pojawić się, kiedy wybieramy stroje na imprezy przebierane, np. uczulenie na metal w koronie. Objawy miejscowej alergii nie powinny być wtedy bagatelizowane.

Uczulenie na nikiel - objawy

Objawy uczulenia na nikiel mogą mieć różną intensywność – od łagodnych do bardzo uciążliwych. Najczęściej dotyczą one skóry, ale mogą również obejmować inne układy organizmu.

Uczulenie na nikiel - objawy skórne

Reakcja alergiczna na nikiel objawia się przede wszystkim na skórze. Charakterystyczne objawy skórne to:

• świąd i pieczenie – skóra w miejscu kontaktu z niklem zaczyna swędzieć i piec,
• zaczerwienienie i wysypka – pojawiają się czerwone plamy, które mogą przypominać pokrzywkę,
• pęcherzyki wypełnione płynem – często występują na palcach, nadgarstkach, szyi czy w okolicach uszu,
• suchość i pękanie skóry – długotrwała ekspozycja na nikiel może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego skóry, jej rogowacenia i pękania,
• łuszczenie się naskórka – może występować w miejscach narażonych na kontakt z metalem,
• egzema kontaktowa – zmiany skórne mogą rozszerzać się poza miejsce bezpośredniego kontaktu z niklem.

Objawy te pojawiają się zazwyczaj po kilku godzinach od zetknięcia skóry z alergenem i mogą utrzymywać się przez kilka dni lub dłużej, jeśli ekspozycja na nikiel jest ciągła.

Nadmiar niklu w organizmie - objawy

Nie tylko alergia, ale także nadmiar niklu w organizmie może prowadzić do różnych objawów zdrowotnych. Oprócz zmian skórnych mogą wystąpić także dolegliwości ogólnoustrojowe, takie jak:

• problemy trawienne – bóle brzucha, biegunki, nudności, zgaga,
• zmęczenie i osłabienie – osoby z nadmiarem niklu często skarżą się na przewlekłe zmęczenie,
• bóle głowy i zawroty – zwiększony poziom niklu może powodować problemy neurologiczne,
• bóle stawów i mięśni – przewlekłe narażenie na nikiel może wywoływać stan zapalny w organizmie,
• pogorszenie stanu skóry – nasilenie egzemy, wyprysków, suchość skóry,
• zaburzenia układu odpornościowego – nadmiar niklu może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych.

Aby zmniejszyć objawy związane z nadmiarem niklu, warto ograniczyć spożycie produktów bogatych w ten pierwiastek oraz unikać kontaktu z przedmiotami, które go zawierają.

Uczulenie na nikiel – leczenie

Leczenie alergii na nikiel polega głównie na unikaniu kontaktu z tym metalem oraz łagodzeniu objawów w przypadku ich wystąpienia. Do najczęściej stosowanych metod należą:

• Unikanie kontaktu z niklem – noszenie biżuterii i akcesoriów oznaczonych jako „bez niklu”, używanie plastikowych lub ceramicznych klamerek do pasków i guzików, a także stosowanie barierowych lakierów ochronnych na metalowe powierzchnie,
• Emolienty i kremy nawilżające – pomagają odbudować barierę ochronną skóry i zmniejszyć jej suchość. W pielęgnacji można stosować np. Emolium Dermocare, kremowy żel do mycia do skóry wrażliwej, suchej, skłonnej do alergii lub ZIAJA MED Kuracja Lipidowa Fizjoderm kremowa baza myjąca do skóry alergicznej, atopowej i wiele innych pokrewnych produktów.
• Leki przeciwhistaminowe – łagodzą swędzenie i inne objawy alergiczne,
• Maści sterydowe – stosowane miejscowo w przypadku nasilonych zmian skórnych, pomagają zmniejszyć stan zapalny,
• Kremy z inhibitorami kalcyneuryny – alternatywa dla sterydów, stosowana w przypadku przewlekłych zmian skórnych,
• Dieta uboga w nikiel – ograniczenie spożycia produktów bogatych w ten pierwiastek może pomóc w zmniejszeniu objawów, szczególnie u osób z przewlekłą alergią,
• Fototerapia (terapia światłem UV) – w niektórych przypadkach może przynieść ulgę przy uporczywej egzemie.

Jeśli podejrzewasz u siebie alergię i chcesz wykluczyć uczulenie na nikiel, możesz samodzielnie wykonać test na inne popularne alergie, np. Diather Test Alergia Pies Kot. Pamiętaj jednak, że zaawansowane objawy zawsze wymagają konsultacji z lekarzem.

W przypadku ciężkich reakcji alergicznych konieczna może być konsultacja z alergologiem, który dobierze odpowiednie leczenie i wskaże dalsze kroki w postępowaniu z alergią na nikiel.

Uczulenie na nikiel to częsta alergia kontaktowa, której główne objawy to wysypka, świąd i pieczenie skóry. Osoby uczulone powinny unikać kontaktu z metalami zawierającymi nikiel, a w razie wystąpienia objawów stosować odpowiednie leczenie dermatologiczne. Nadmiar niklu w organizmie może prowadzić do dodatkowych problemów zdrowotnych, dlatego warto zwracać uwagę zarówno na dietę, jak i na przedmioty codziennego użytku.

Źródła:

1. Rudzki E., Alergia na nikiel, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/kontaktowe/57748,alergia-na-nikiel [dostęp 20.02.2025]
2. Padjas A., Nadwrażliwość na nikiel. Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/74541,nadwrazliwosc-na-nikiel [dostęp 20.02.2025]
3. Trzeciak M., Uczulenie i alergia kontaktowa na metale w AZS, https://podyplomie.pl/dermatologia/37366,uczulenie-i-alergia-kontaktowa-na-metale-w-azs [dostęp 20.02.2025]