Tran dla dziecka – czy warto?

Co to jest tran?

Na naszym rynku, na aptecznych półkach dostępnych jest wiele produktów, które mogą być utożsamiane z tranem – ale tym tranem w rzeczywistości nie są. Bowiem tranem są tylko i wyłącznie oleje otrzymywane z wątroby dorsza i ryb dorszowatych.

Co zawiera tran?

Tran w swoim składzie zawiera:

• Witaminy
  o Witaminę D
  o Witaminę A
• Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe - kwasy omega-3:
  o Kwas dokozaheksaenowy (DHA)
  o Kwas eikozapentaenowy (EPA)

Jak działają składniki tranu?

Właściwości prozdrowotne tranu wynikają z jego charakterystycznego składu – czyli z tego, że zawiera on witaminy D i A oraz Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe. Jak zatem poszczególne te składniki działają?

➤ Witamina D

Witamina D jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka bowiem:

• wpływa na jego układ kostny
• reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową
• wykazuje działanie immunomodulujące
• zmniejsza odpowiedz zapalną organizmu
• działa neuroprotekcyjnie i kardioprotekcyjnie
• zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu I u dzieci
•  wykazuje właściwości antyproliferacyjne i propapoptyczne i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów

Witamina D w niewielkim stopniu może być dostarczana do organizmu wraz z pokarmem, ale w zdecydowanej większości jest ona wytwarzana w organizmie pod wpływem promieniowania słonecznego. Niestety jak wykazały liczne badania, nasza populacja cierpi na niedobory witaminy D, dlatego też eksperci zalecają suplementowanie witaminy D w dawkach dopasowanych do wieku, wagi i poziomu witaminy D we krwi. Zgodnie z rekomendacjami polskich ekspertów dzieci powinny otrzymywać:

• 400 IU witaminy D /dobę (noworodki i niemowlęta do 6 m.ż.)
• 400-600 IU witaminy D /dobę (niemowlęta 6 m.ż. – 12 m.ż)
• 600-1000 IU witaminy D /dobę (dzieci od 1-10 lat)
• 800-2000 IU witaminy D /dobę (młodzież 11-18 lat)

Więcej o znaczeniu witaminy D dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka, o dawkowaniu i sposobie dobierania dawki witaminy D w zależności od jej stężenia we krwi tutaj.

➤ Witamina A

Witamina A jest witaminą, która pełni niezwykle istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu dziecka – szczególnie w okresie rozwoju i wzrostu. Witamina A:

• wpływa korzystnie na wzrok – warunkuje prawidłowe widzenie
• oddziaływuje na układ immunologiczny
• warunkuje prawidłowy wzrost kości i zębów
• działa ochronnie na skórę i błony śluzowe
• chroni przed wolnymi rodnikami

➤ Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3

Od wielu lat wiadomo, że odpowiednia podaż Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych wpływa korzystnie na układ nerwowy, krwionośny i odpornościowy. W tranie zawarte są Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe – kwasy omega 3 – kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA) i one:

• wchodzą w skład błon komórkowych
• odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i narządu wzroku
• regulują gospodarkę lipidową w organizmie
• zmniejszają stężenie trójglicerydów we krwi
• działają przeciwzapalnie
• wzmacniają odporność

Kwasy Omega-3 – w szczególności kwas DHA jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka. Kwas ten powinien być dostarczany wraz z pożywieniem a jego źródłem są ryby morskie. Niestety spożycie ryb wśród naszej populacji jest zbyt małe, aby mogło pokryć zapotrzebowanie na kwasy omega-3, dlatego też zaleca się suplementację DHA w następujących ilościach:

• Noworodki i niemowlęta– podaż DHA zależy od sposobu karmienia.
   o Jeżeli dziecko jest karmione piersią wówczas nie trzeba mu podawać DHA – tylko należy pamiętać, że matka ma przyjmować DHA w ilości ok 200/400mg – 600 mg DHA na dobę (w zależności od spożycia ryb).
  o Jeżeli dziecko karmione jest mlekiem modyfikowanym to nie trzeba mu dodatkowo podawać DHA, bowiem mieszanka mlekozastępcza DHA zawiera.
• Dzieci w wieku 1-3 lata powinny przyjmować DHA wraz z odpowiednią porcją ryb. Jeżeli podaż ryb jest niewystarczająca wówczas DHA powinno być suplementowane w ilości 150-200 mg DHA/dobę – np. poprzez podawanie odpowiedniej ilości tranu.
• Dzieci powyżej 3 r.ż. powinny przyjmować DHA wraz z odpowiednią porcją ryb. Jeżeli podaż ryb jest niewystarczająca wówczas DHA powinno być suplementowane w ilości 250 mg DHA/dobę – np. poprzez podawanie odpowiedniej ilości tranu.

Czy warto i kiedy warto stosować tran?

Ze względu na skład i obecność w tranie witamin (A i D) oraz Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych Omega-3 zdecydowanie warto stosować tran i podawać go dzieciom szczególnie w przypadku:

• zapotrzebowania na witaminę D i A lub występujących niedoborów tych witamin
• niewystarczającego spożycia ryb w diecie dziecka – po to, aby dostarczyć dziecku kwasów Omega-3
• osłabienia
• rekonwalescencji po przebytej chorobie
• a także zapobiegawczo w okresie zwiększonej zachorowalności na przeziębienie i grypę.

Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka?

To, że warto stosować i podawać dziecku tran to jedno, ale drugie, równie istotne jest wybranie produktu, który będzie dobry – zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym a dodatkowo będzie smakował dziecku. Szczególnie ten ostatni punkt jest niezwykle ważny, bowiem dziecko może nie chcieć przyjmować produktu, który będzie niesmaczny. Na rynku dostępnych jest wiele produktów z kategorii tran (poniżej zestawienie wybranych). Na co zwrócić uwagę wybierając tran dla dziecka?

• Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na postać danego produktu. Na rynku dostępne są zarówno kapsułki jak i płyny. I tutaj należy się zastanowić jaka postać będzie najlepsza dla naszego dziecka. Kapsułki mogą być rozwiązaniem, bowiem nie odczuwa się wówczas nieprzyjemnego smaku czy zapach. Niestety nie wszystkie dzieci połkną kapsułki – wtedy należy zdecydować się na płyn. Obecnie na aptecznych półkach jest duży wybór tranów w płynie, które dodatkowo mają owocowy smak, neutralizujący przykry i nieprzyjemny smak i zapach.
  
  
• Równie ważne a właściwie najważniejsze jest zwrócenie uwagi na skład danego produktu. Czy tran rzeczywiście jest tranem - czyli czy jest otrzymywany z wątroby dorsza lub ryb dorszowatych.
  
  
• Ponadto należy określić skład jakościowy i ilościowy – warto tutaj przeczytać jaką dawkę poszczególnych składników zawiera dany preparat w pojedynczej dawce i czy jest to ilość odpowiednia/właściwa dla naszego dziecka
  
  
• Co więcej należy zwrócić uwagę na smak danego produktu – bowiem może to być niezwykle istotne dla dzieci.
  
  
• Niezwykle istotne jest również dawkowanie tranu i to jaką dawkę dziecko powinno jednorazowo otrzymać – na to też warto zwracać uwagę, bo może to być bardzo istotne szczególnie przy dziecku, które nie chce współpracować.

O czym jeszcze należy pamiętać kupując i podając tran?

Tran zawiera w swoim składzie witaminę D. I jeżeli decydujemy się podawać tran dziecku powinniśmy przeanalizować inne preparaty, które podajemy maluchowi (leki, suplementy diety a także żywność: kaszki czy mleko modyfikowane) pod kątem zawartości w nich witaminy D. Jeżeli dziecko przyjmuje inne produkty zawierające witaminę D to należy tak zmodyfikować dawkowanie, aby nie przekraczać zalecanej dziennej porcji witaminy D. Jeżeli rodzic ma problem z ustaleniem właściwego dawkowania może się zwrócić o pomoc do lekarza lub farmaceuty.

Trany z apteki

Na aptecznych półkach znaleźć można liczne preparaty z opisem tran. Występują one w różnych postaciach i zawierają różne ilości związków czynnych. Poniżej zestawiono kilka wybranych preparatów oraz porównano postać, skład i dawkowanie.

• Doppelherz Aktiv tran na odporność  
  o postać: kapsułki
  o skład: tran z dorsza atlantyckiego
  o dawkowanie: dzieci powyżej 6 r.ż. 1 kapsułka 2 x dziennie
  o 2 kapsułki zawierają: 600 mg tranu, 120mg kwasów DHA+EPA, 240 ug Witaminy A, 68 IU witaminy D
  
  
• Solgar Tran dorszowy  
  o postać: kapsułki
  o skład: tran z dorsza norweskiego
  o dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
  o 1 kapsułka zawierają: 462 mg tranu w tym:  375 ug Witaminy A, 135 IU witaminy D
  
  
• Solgar tran super kompleks  
  o postać: kapsułka
  o skład: tran z dorsza
  o dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
  o 1 kapsułka zawiera: 202 mg DHA, 185 mg EPA, 960 ug Witaminy A, 1000 IU witaminy D
  
  
• Tran Apteo  
  o postać: kapsułka
  o skład: tran z dorsza
  o dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
  o 1 kapsułka zawiera: 400 mg oleju z wątroby dorsza, 32 mg DHA, 36 mg EPA, 120 ug Witaminy A, 40 IU witaminy D
  
  
• Tran z dorsza islandzkiego  
  o postać: kapsułka
  o skład: tran z dorsza islandzkiego
  o dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
  o 1 kapsułka zawiera: 500 mg oleju z wątroby dorsza, 49,5 mg DHA, 44 mg EPA, 800 ug Witaminy A, 200 IU witaminy D
  
  
• Gal Tran z witaminą A i D  
  o postać: kapsułka
  o skład: tran z dorsza
  o dawkowanie: 2 kapsułka 3 x dziennie
  o 6 kapsułek zawiera: 231 mg DHA, 189 mg EPA, 630 ug Witaminy A, 216 IU witaminy D
  
  

Podsumowując, skład i właściwości prozdrowotne tranu znane są od wielu lat. Dlatego też warto podawać tran dziecku szczególnie w przypadku niedoborów witamin A i D czy Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych a także w celu wzmocnienia odporności. Decydując się na podanie tranu dziecku należy bardzo dokładnie i starannie przeanalizować skład dostępnych na rynku produktów, tak aby wybrać ten, który zawiera rekomendowane przez ekspertów ilości witamin i kwasów w dziennej dawce. To sprawi, że stosowany tran dostarczy dziecku odpowiednich składników, w odpowiedniej dawce i wpłynie korzystnie na funkcjonowanie jego organizmu.