Suplementacja kolagenu – kto z niej skorzysta?

Jak działa kolagen?

• Jest głównym elementem budulcowym większości ludzkich organów. Włókna kolagenowe znajdziemy nie tylko w skórze, ale także m.in. w chrząstkach, kościach i zębach, jak również w naczyniach krwionośnych czy rogówce oka.
• Chroni narządy wewnętrzne (nerki, wątrobę, żołądek) tworząc wokół nich elastyczną siatkę.
• Umożliwia systemowi immunologicznemu zapobieganie inwazji chorobotwórczych patogenów i toksyn.
• Wpływa na ciągłość procesów odnowy komórkowej w skórze i poziom jej nawilżenia. Skóra zawdzięcza mu swoją sprężystość i elastyczność.
• Ułatwia wchłanianie składników mineralnych.
• Korzystnie wpływa na gęstość kości, a także pobudza aktywność komórek chrzęstnych i wspiera procesy ochronne zachodzące w tkance chrzęstnej.
• Bierze udział w procesach regeneracyjnych, ułatwia gojenie się ran, wpływa na proces bliznowacenia i ułatwia odbudowę tkanki łącznej.
• Jest nośnikiem niektórych leków, m.in. interferonu stosowanego w terapii nowotworów.

Dlaczego warto suplementować kolagen?

Już od 25 r. ż. zmniejsza się w ludzkim organizmie synteza endogennego kolagenu. Znaczący spadek jego produkcji następuje ok. 50 r.ż., a całkowity zanik po 60 r.ż. Na zmniejszenie ilości kolagenu w organizmie wpływają także inne czynniki, takie jak ekspozycja na promieniowanie UV i bardzo wysokie lub niskie temperatury, wolne rodniki, toksyny czy obniżający się z wiekiem w organizmie poziom witamin i składników mineralnych, które są niezbędne do prawidłowej syntezy kolagenu i odbudowy jego włókien. Wraz z upływem lat kolagen w organizmie się „starzeje" – jego cząsteczki zmieniają strukturę i właściwości fizykochemiczne. Obniżający się poziom kolagenu ma wpływ m.in. na:

• utratę jędrności i elastyczności skóry, która staje się odwodniona, pojawiają się na niej zmarszczki; 
• nadmierne wypadanie włosów, które robią się cienkie, łamliwe i przesuszone;
• zwiększenie kruchości kości i ich większą podatność na złamania – przyczyną jest odwapnienie szkieletu kostnego, w 90% składającego się z kolagenu i jego połączeń z wapniem, magnezem i fosforem;
• większe ryzyko rozwoju zwyrodnieniowych chorób stawów – kolagen odpowiada za produkcję mazi stawowej i stan chrząstki, a także za regenerację zmienionych chorobowo tkanek i zmniejszenie aktywności enzymów wywołujących stany zapalne i bóle reumatyczne;
• zmniejszenie funkcji obronnych układu odpornościowego i większe ryzyko kolonizacji przez chorobotwórcze patogeny, komórki nowotworowe oraz ryzyko zatrucia toksynami.

Jak suplementować kolagen?

Do naturalnych źródeł kolagenu należą produkty pochodzenia zwierzęcego: galarety z żelatyną, wywary na kościach bądź chrząstkach, salceson, golonka, podroby. Nawet jednak ich wysoka podaż w diecie nie jest w stanie zapewnić takiej ilości kolagenu, jaka jest potrzebna do pokrycia potrzeb organizmu (zwłaszcza w przypadków osób w średnim wieku i seniorów). Z pomocą przychodzą tu preparaty zawierające łatwo przyswajalny, hydrolizowany kolagen, których skuteczność w uzupełnianiu niedoborów kolagenu została wykazana przez badania naukowe. Biopeptydy kolagenowe zawarte w suplementach są łatwo wchłaniane i szybko przyswajane przez organizm, zwłaszcza, gdy towarzyszy im zestaw witamin i minerałów korzystnie wpływających na syntezę kolagenu (m.in. witaminy A, C, D, niacyna, ryboflawina i biotyna, cynk, mangan, miedź, jod i selen).

Kto powinien suplementować kolagen?

• Osoby pragnące zadbać o kondycję skóry, paznokci i włosów oraz spowolnić naturalne procesy starzenia.
  Ponieważ poziom kolagenu zaczyna stopniowo obniżać się po 25 r.ż., już dobiegające trzydziestki kobiety, którym zależy na profilaktyce anty-aging, mogą stosować preparaty z kolagenem. Jego systematyczna suplementacja (powyżej 3 miesięcy) wygładza, uelastycznia i wyraźnie nawilża skórę, spłyca istniejące zmarszczki i spowalnia powstawanie nowych, a także zmniejsza łamliwość paznokci i redukuje rozstępy i cellulit (choć tu efekty mogą widoczne dopiero po 6 miesiącach stosowania).
• Osoby aktywne fizycznie, sportowcy
  Duża aktywność fizyczna (m.in. uprawianie sportów ekstremalnych) powoduje większą destrukcję włókien kolagenowych, może także zaburzać syntezę kolagenu. Stosowane doustnie preparaty kolagenowe korzystnie wpływają na wytwarzanie kolagenu endogennego i obniżają aktywność enzymów degradujących kolagen. Mogą być przydatne także we wsparciu leczenia kontuzji i bólów stawowych z nimi związanych. 
• Osoby zmagające się z chorobami zwyrodnieniowymi stawów i kręgosłupa
  Suplementacja biopeptydów kolagenowych pobudza procesy regeneracyjne zachodzące w tkance łącznej, kościach i stawach. Wzmacnia odporność na obciążenia mechaniczne chrząstki i jest uważana za skuteczną pomoc w terapii chorób zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa.
• Osoby po 50 r.ż.
  Zanikająca po 60 r.ż. zdolność do syntezy kolagenu niesie ze sobą wiele skutków – nie tylko na poziomie wyglądu (zmarszczki, osłabienie i wypadanie włosów), ale także i zdrowia (większe ryzyko kontuzji stawowych i złamań kości, gorsza praca układu odpornościowego). Dlatego suplementacja hydrolizowanym kolagenem jest polecana wszystkim po ukończeniu 50 r.ż.

Źródła:
Nowicka-Zucjowska A., Zuchowski A.: Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru. lek w Polsce. vol. 29 nr 11/12’19 (342/343).
Czubak K., Żbikowska H.: Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów. Ann. Acad. Med. Siles. 2014:68, 4:245-254.
Gorczyca G.: Otrzymywanie i charakterystyka nowych biomateriałów o aktywności przeciwdrobnoustrojowej na bazie chitozanu, kolagenu i żelatyny. Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny. Gdańsk 2015.
Dybka K., Walczak P.: Collagen hydrolysates as a new diet supplement. Scientific Bulletin of the Technical University of Lodz: Food Chemistry and Biotechnology. 2009;73:83-92.
Stančik R., Zvarka J., Kubinec V., Rovensky J.: Kolagen typu I w leczeniu bolesnej choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych. Ostry Dyżur. 2012;1-2:21-24.