AZS u niemowląt i małych dzieci – jak rozpoznać i jak leczyć?

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – objawy skórne

Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka swoje pierwsze objawy może dawać jeszcze przed ukończeniem 6. miesiąca życia dziecka. Występuje ono u chłopców i dziewczynek, jednak u tych pierwszych miewa cięższy przebieg, co wynika z różnic w budowie skóry. AZS u niemowlaka może dawać takie objawy jak:

• nadmiernie wysuszona i zaczerwieniona skóra,
• silny, uporczywy świąd,
• niepokój i rozdrażnienie,
• wykwity zlokalizowane w newralgicznych miejscach, takich jak np. policzki czy dłonie.

Dodatkowo mogą też wystąpić inne AZS objawy u niemowląt. Przeważnie przypominają one wysypkę, która często ma formę grudek i pęcherzyków, powodując dolegliwości bólowe. Warto wiedzieć jak one wyglądają, wpisując w wyszukiwarkę internetową hasło “atopowe zapalenie skóry u niemowląt zdjęcia”. Trzeba jednak pamiętać, że nie należy samodzielnie stawiać diagnozy - zmiany skórne u dziecka zawsze powinien obejrzeć lekarz.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – przyczyny

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt jest wieloczynnikową chorobą skórną, której etiologia nie jest w pełni zrozumiała, ale istnieją pewne czynniki, które mogą przyczyniać się do jej wystąpienia. Oto kilka głównych przyczyn AZS u niemowląt:

• Czynniki genetyczne: Skłonność do atopowego zapalenia skóry może być dziedziczona. Jeśli jedno lub oboje rodziców cierpią na AZS, istnieje większe ryzyko, że dziecko również będzie miało ten problem.
• Reakcje alergiczne: Skłonność do alergii, w tym alergie pokarmowe i alergeny środowiskowe mogą być związane z AZS u niemowląt. Dzieci mogą reagować na alergeny obecne w diecie matki (jeśli karmione są piersią) lub w ich własnej diecie.
• Bariera skórna: U niemowląt bariera ochronna skóry nie jest jeszcze w pełni rozwinięta, co może sprawić, że skóra staje się bardziej podatna na podrażnienia i infekcje.
• Czynniki środowiskowe: Wpływ czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenie powietrza, zmiany temperatury, czynniki środowiskowe sprzyjające przesuszeniu skóry i używane środki czystości mogą wpływać na rozwój AZS.
• Stres: U niemowląt stres może prowadzić do nasilenia objawów AZS.
• Zakażenia: Infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze mogą pogłębiać objawy AZS.
• Drażniące substancje: Kontakt z drażniącymi substancjami, takimi jak detergenty, mydła, kosmetyki, może wywołać reakcję skórną u niemowlęcia z AZS.

Pamiętaj, że nie zawsze jest jasne, co dokładnie powoduje AZS u konkretnego dziecka, ponieważ może to być wynik kombinacji różnych czynników. W przypadku podejrzenia AZS u niemowlęcia zawsze najlepiej jest skonsultować się z lekarzem, który zdiagnozuje chorobę i zaproponuje odpowiednie leczenie.

Alergia pokarmowa u niemowląt a atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka może mieć skomplikowane podłoże. Jednym z czynników nasilających objawy skórne u dziecka jest alergia pokarmowa. Proces przechodzenia jednych dolegliwości alergicznych w drugie nazywa się marszem alergicznym, a w tym przypadku - marszem atopowym. Alergeny docierające do organizmu malucha drogą pokarmową mogą powodować zmiany skórne, w tym AZS u niemowlaka.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – inne czynniki zaostrzające

Oprócz alergii pokarmowych istnieje wiele innych czynników, które mogą zaostrzać objawy atopowego zapalenia skóry u niemowląt:

• Czynniki środowiskowe: Zimne i suche powietrze, niska wilgotność, gwałtowne zmiany temperatury, nadmiar potu lub nadmierne ogrzewanie mogą podrażniać skórę niemowląt i prowadzić do zaostrzenia objawów AZS.
• Drażniące substancje: Kontakt skóry niemowlęcia z drażniącymi substancjami, takimi jak mydła, detergenty, kosmetyki, środki czyszczące czy materiały używane w pieluszkach, może prowadzić do podrażnienia i zaostrzenia AZS.
• Stres: Choć niemowlęta mogą nie wyrażać swojego stresu w sposób oczywisty, może on mieć wpływ na ich stan emocjonalny i fizyczny. Stres może zaostrzać objawy AZS poprzez wpływ na układ odpornościowy i reakcje skórne.
• Infekcje skórne: Bakteryjne, wirusowe lub grzybicze infekcje skórne mogą prowadzić do pogorszenia AZS. Skóra niemowlęcia dotknięta AZS jest bardziej podatna na infekcje ze względu na uszkodzenia i otwarte rany spowodowane drapaniem.
• Ubieranie: Noszenie ciasnych, syntetycznych ubrań może ograniczać wentylację skóry i nasilać podrażnienie. Właściwy wybór ubrań z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, może pomóc w zmniejszeniu podrażnień skórnych. Nie polecana jest jednak wełna, która może podrażniać skórę.
• Brak odpowiedniej pielęgnacji skóry: Niewłaściwa higiena i pielęgnacja skóry, np. rzadkie stosowanie kremów nawilżających, może prowadzić do suchości i zaostrzenia objawów atopowego zapalenia skóry u niemowlaka.
• Środowisko alergenów: Kontakt z potencjalnymi alergenami, takimi jak kurz, roztocza, sierść zwierząt domowych, pyłki roślin, może nasilać objawy AZS u niemowląt, które są na nie uczulone.

Świadomość tych czynników i próba unikania ich wpływu może pomóc w zarządzaniu atopowym zapaleniem skóry. Niemowlę należy zabrać do lekarza, który zaleci odpowiednią pielęgnację skóry i leczenie.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – kiedy do lekarza?

Skóra niemowląt jest delikatna i wrażliwa, dlatego ważne jest monitorowanie jej stanu, zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie atopowego zapalenia skóry (AZS). Jeśli zauważasz na skórze niemowlęcia objawy charakterystyczne dla AZS, takie jak suchość, zaczerwienienie, łuszczenie się, swędzenie lub pojawienie się krostek, warto skonsultować się z lekarzem. Profesjonalna diagnoza jest kluczowa dla właściwego leczenia. Dodatkowo, jeśli mimo regularnego stosowania nawilżających kremów dla niemowląt i unikania potencjalnych drażniących czynników objawy AZS u niemowlaka nie ustępują, konieczna może być wizyta u lekarza w celu oceny i zmiany wytycznych związanych z pielęgnacją.

Jeśli objawy AZS u niemowląt nasilają się, a skóra niemowlęcia staje się bardziej podrażniona, czerwona, pokryta krostami lub pęcherzami, konieczna jest konsultacja lekarska w celu oceny i leczenia.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – kosmetyki

Podstawą terapii atopowego zapalenia skóry u niemowląt jest regularna, codzienna aplikacja emolientów dla dzieci (preparatów nawilżających, przywracających prawidłową funkcję bariery naskórkowej). Należy nakładać je na powierzchnię całej skóry, co najmniej dwa, trzy razy dziennie. Emolienty są uznanymi i zalecanymi preparatami pierwszego wyboru. Zazwyczaj w skład emolientów wchodzą wolne kwasy tłuszczowe, cholesterol, ceramidy czy różne substancje nawilżające (humektanty), takie jak mocznik, glicerol, aminokwasy, które poprzez poprawę funkcji bariery naskórkowej redukują zjawisko przeznaskórkowej utraty wody (TEWL). Do nawilżenia skóry atopowej u dzieci i niemowląt potrzeba aż 250-500 gramów preparatów emolientowych w ciągu tygodnia.

Kąpiele to kolejny element terapii dla skóry atopowej. Idealna kąpiel atopika to taka, która jest nie dłuższa aniżeli 5 minut, gdy pH wody jest lekko kwaśne, a jej temperatura nie przekracza 28°C. Aby zredukować objawy choroby, jako dodatku do kąpieli należy stosować preparaty bez zawartości siarczanów o pH niższym aniżeli 5,5 i bez zawartości detergentów. Należy również unikać często obecnego w mydłach laurylosiarczanu sodu (SLS). W przypadkach zagrożenia zakażeniami bakteryjnymi skóry (zazwyczaj bakterią gronkowca złocistego), stosuje się kąpiele w roztworze podchlorynu sodu (ang. bleach baths). Z kolei, gdy skóra atopowa swędzi, rekomendowane działanie przeciwświądowe, to stosowanie bezpośrednio po kąpieli i smarowaniu emolientami – metody mokrych opatrunków (ang. Wet Wrap Treatment).

Opiekunowie dzieci z AZS mogą sięgać też po specjalistyczne chusteczki nawilżane – dedykowane skórze atopowej, które są w sprzedaży. Najlepszym przykładem są chusteczki Cleanic Baby Eco Atopical. Producent zadbał o to, aby w procesie produkcji wyeliminować wszelkie kontrowersyjne składniki, które mogą być czynnikami drażniącymi dla skóry atopowej (kompozycje zapachowe, SLS, SLA, agresywne konserwanty). W zamian użyto składników o właściwościach emolientacyjnych lub łagodzących i kojących, takich jak olej z migdałów czy pantenol. Bawełniane podłoże, neutralne PH i hipoalergiczność pozwoliły uzyskać chusteczkom Cleanic Baby Eco Atopical prestiżowy Znak Rekomendacji Produktowej Polskiego Towarzystwa Chorób Atopowych (PTCA). Rekomendacja PTCA to gwarancja jakości, bezpieczeństwa i akceptacji produktu – przez atopowych pacjentów – bezpośrednio po wymagających testach aplikacyjnych.

Atopowe zapalenie skóry – leki

Leczenie atopowego zapalenia skóry u niemowlaka może obejmować różne leki, w zależności od nasilenia objawów, indywidualnych potrzeb i wieku pacjenta. W leczeniu AZS u niemowlaka wykorzystuje się specjalistyczne maści i kremy nawilżające. Pomagają one utrzymać wilgotność skóry, zmniejszyć suchość i łuszczenie oraz złagodzić swędzenie. Produkty te mogą zawierać emolienty, takie jak lanolina, gliceryna, czy masło shea, które pomagają wzmocnić barierę ochronną skóry.

Zobacz także wpis: Emolienty - co warto o nich wiedzieć?

W AZS u niemowląt i starszych dzieci kluczowe są też leki przeciwzapalne i antyhistaminowe. Czasami istnieje też potrzeba podania antybiotyków, leków przeciwwirusowych czy przeciwgrzybiczych.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – czego unikać?

Przy atopowym zapaleniu skóry u niemowląt należy unikać:

• ubranek z materiałów syntetycznych i wełny,
• tradycyjnego mydła,
• gorącej wody,
• pocenia,
• dymu tytoniowego w otoczeniu dziecka,
• alergenów roztoczy kurzu domowego.

Atopowe zapalenie skóry u noworodka można złagodzić także poprzez maksymalne ograniczenie stresu u dziecka.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – czy dziecko z niego wyrośnie?

Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka ma przebieg, który trudno jest przewidzieć. Szacuje się, że z AZS niemowlę wyrasta w 40-55 proc. przypadków. U pozostałych choroba może utrzymywać się w okresie dojrzewania i u osób dorosłych. Dodatkowo AZS u niemowlaka może występować wspólnie z alergicznym nieżytem nosa lub astmą. Objawy te mogą także wystąpić, kiedy objawy AZS się wyciszą.