Pomiar saturacji na palcu za pomocą pulsoksymetru – jak zrobić to prawidłowo?

Co to jest saturacja?

Saturacja, której nazwa pochodzi od łacińskiego saturatio, oznacza nasycenie cieczy gazem. W medycynie najczęściej termin ten stosuje się do nasycenia krwi tlenem (do pomiaru tego parametru służy wymieniony już wcześniej pulsoksymetr), choć można monitorować pod tym kątem również inne ciecze – przykładowo, płyn komórkowy. Prawidłowa saturacja, czyli odpowiednie nasycenie krwi tlenem, umożliwia organizmowi właściwy przebieg procesu oddychania. Z kolei w przebiegu chorób atakujących płuca, spadająca wartość saturacji będzie niestety prowadzić do uczucia duszności, a nawet do sinicy, oznaczającej zbyt duży udział hemoglobiny odtlenowionej we krwi, objawiającej się zasinieniami w obrębie czubków palców, małżowin usznych czy płatków nosa.

Jeśli wiemy już, co to jest saturacja, to warto również dowiedzieć się, jak wygląda pomiar saturacji na palcu i jakie są normy odczytów – po to, by w razie potrzeby szybko wezwać pomoc.

Saturacja - norma. Jak odczytywać wynik na pulsoksymetrze?

Pulsoksymetr napalcowy do zastosowań domowych bez problemu – po wykonaniu prawidłowo przeprowadzonego pomiaru – wykaże poziom saturacji wyrażony w procentach. Kiedy poziom ten jest prawidłowy, a kiedy powinien skłonić pacjenta do niepokoju lub natychmiastowego wezwania pomocy? Poniżej przedstawiamy wyniki, jakie mogą pojawić się na wyświetlaczu pulsoksymetra. Normy to:

• prawidłowy poziom nasycenia krwi tlenem wynosi od 95 do 99%;
• poziom saturacji poniżej 94% oznacza niedotlenienie (hipoksja) – mogą wówczas występować duszności, uczucie ciężkości w klatce piersiowej czy dokuczliwy kaszel. Jeśli taki wynik uzyskuje się w kilku następujących po sobie pomiarach, należy wezwać pomoc;
• saturacja poniżej 70% to stan bezpośredniego zagrożenia życia.

Mówiąc o normach saturacji, należy pamiętać o tym, że u niektórych osób mogą one być nieco inne. Przykładowo, odbiegający od normy poziom nasycenia krwi tlenem obserwuje się u nałogowych palaczy, ale również u astmatyków czy u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc lub cierpiących z powodu infekcji wirusowej górnych i dolnych dróg oddechowych.

Pomiar saturacji na palcu z wykorzystaniem pulsoksymetru

Mimo, iż pulsoksymetr jest dość prostym urządzeniem – zarówno pod względem konstrukcji, jak i użytkowania – to należy trzymać się podczas dokonywania kilku zasad, zapewniających uzyskanie prawidłowego, wiarygodnego wyniku. Standardowo pulsoksymetr napalcowy – jak sama nazwa wskazuje – zakłada się na palec (najczęściej wskazujący), wyświetlaczem do góry. Wówczas palec jest „prześwietlany” światłem czerwonym i podczerwonym, a czujnik mierzy, ile światła „przeszło” przez palec. Jest to ściśle skorelowane z natlenowieniem krwi i na tej podstawie można odczytać procentowy wynik. Aby pomiar nie był zaburzony, należy:

• mierzyć saturację pulsykometrem po rozgrzaniu dłoni (chłód palców – przykładowo, po powrocie z jesiennego spaceru – może zaburzać odczyt); 
• mierzyć saturację na palcu bez lakieru do paznokci czy bez sztucznych paznokci (niektórzy uważają, że lakier bezbarwny jest dopuszczalny, jednak zdarzają się przypadki, gdy nawet warstwa bezbarwnej emalii zaburza odczyt);
• dokonywać pomiaru saturacji na palcu bez zmian grzybiczych czy bez wylewów powstałych w wyniku mechanicznego urazu palca;
• podczas pomiaru powstrzymać się od nawet najmniejszych aktywności.

Gdzie kupić pulsoksymetr?

Ponieważ pulsoksymetr jest urządzeniem medycznym, nie należy zamawiać go z niesprawdzonych źródeł – a zwłaszcza ze źródeł niezwiązanych z działalnością medyczną. Najlepszym rozwiązaniem będzie zamówienie tego urządzenia bezpośrednio u producenta (jeśli istnieje taka możliwość) lub dokonanie zakupu w aptece. Dzięki temu można mieć pewność, że pulsoksymetr jest skonstruowany zgodnie z odpowiednimi normami i że możemy zaufać wykonywanym za jego pomocą pomiarom.

Na zakończenie warto jeszcze podkreślić, że pulsoksymetr napalcowy powinien znaleźć się w każdym domu, w którym mieszka osoba chorująca przewlekle (np. na cukrzycę, choroby płuc, nadciśnienie, nadwagę i otyłość) lub w podeszłym wieku. Okoliczności te bowiem zwiększają ryzyko wahań saturacji i – aby je wychwycić – niezbędny będzie właśnie pulsoksymetr.