Nerwica, co należy o niej wiedzieć?

Zaburzenia nerwicowe - typy i formy

Zaburzenia nerwicowe są grupą stanów, które prowadzą do nadmiernego lęku, strachu i unikania sytuacji, które mogą ów wywoływać lęk. Wśród najczęściej występujących typów i form zaburzeń nerwicowych wymienia się: zaburzenia lękowe uogólnione (GAD), zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD), zaburzenia paniczne, fobię społeczną, zespół stresu pourazowego (PTSD) i określone fobie.

• Osoby z GAD (zaburzenia lękowe uogólnione) doświadczają stałego, niekontrolowanego i często nieuzasadnionego lęku dotyczącego różnych aspektów codziennego życia, takich jak praca, zdrowie czy relacje.
• OCD (zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne) chcrakteryzują się nawracającymi myślami, obrazami lub impulsami (obsesje), które wywołują intensywny dyskomfort emocjonalny. Osoba z OCD często próbuje neutralizować te obsesje poprzez wykonywanie powtarzalnych czynności lub rytuałów (kompulsje).
• Osoby z zaburzeniem panicznym doświadczają nagłych ataków intensywnego strachu, które często wiążą się z objawami fizycznymi, takimi jak przyspieszone bicie serca, pocenie się, drżenie, trudności z oddychaniem, nudności i zawroty głowy.
• Osoby z fobią społeczną doświadczają intensywnego strachu przed sytuacjami społecznymi, które mogą prowadzić do oceny lub krytyki ze strony innych. Może to obejmować strach przed wystąpieniami publicznymi, spotkaniami towarzyskimi lub nawet codziennymi interakcjami społecznymi, takimi jak rozmowy.
• Zespół stresu pourazowego jest zaburzeniem, które może wystąpić po traumatycznym wydarzeniu, takim jak fizyczna przemoc, katastrofa naturalna, wypadek czy wydarzenie wojenne. Symptomy mogą obejmować flashbacki, koszmary, unikanie przypomnień o zdarzeniu.
• Określone fobie to intensywny strach przed określonym obiektem, sytuacją czy miejscem, takim jak strach przed pająkami (arachnofobia), strach przed lataniem (awiofobia), czy strach przed wysokością (akrofobia).

Objawy nerwicy

Nerwica może mieć wiele różnych symptomów, które mogą różnić się w zależności od konkretnego typu zaburzenia. Obecność nerwicy sugerować mogą między innymi: nadmierny lęk, napady paniki, unikanie sytuacji, które wywołują lęk, obsesyjne myśli, czy kompulsywne zachowania.

• Nadmierny, niekontrolowany lęk to podstawowy objaw nerwicy. Osoba z nerwicą może odczuwać stały lęk, który jest trudny do kontrolowania i wydaje się być niewspółmierny do sytuacji.
• Nagłe epizody intensywnego lęku, czyli napady paniki mogące obejmować przyspieszone bicie serca, pocenie się, drżenie, uczucie duszności lub zadławienia, uczucie nierealności czy strach przed utratą kontroli lub śmiercią.
• Osoba z nerwicą może zaczynać unikać miejsc, sytuacji lub ludzi, które wywołują lęk. To może prowadzić do ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu.
• Osoba z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym może mieć niechciane, nachalne myśli, które są trudne do zignorowania; może też wykonywać pewne czynności (np. mycie rąk, sprawdzanie rzeczy) wielokrotnie w odpowiedzi na obsesyjne myśli.
• Wiele osób z nerwicą doświadcza objawów fizycznych, takich jak bóle brzucha, bóle głowy, zawroty głowy, nudności, bóle mięśni, przyspieszone bicie serca, problemy ze snem.
• Osoba z nerwicą może ciągle martwić się o przyszłe wydarzenia, nawet jeśli nie ma rzeczywistego powodu do obaw.

Diagnozowanie nerwicy

Diagnozowanie nerwicy, czyli zaburzeń lękowych, zazwyczaj obejmuje szereg kroków. W pierwszej kolejności lekarz psychiatra lub psycholog przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny, pytając o objawy, historię zdrowia psychicznego, a także o styl życia i sytuację życiową pacjenta. W wywiadzie będzie również zwracał uwagę na obecność innych schorzeń, które mogą mieć wpływ na stan psychiczny, jak np. problemy z tarczycą. Pacjent może zostać poproszony o wypełnienie kwestionariuszy dotyczących jego stanu psychicznego. Psycholog może przeprowadzić również rozmowę, podczas której oceni nasilenie objawów lękowych, ich wpływ na funkcjonowanie pacjenta, a także ich przebieg. Lekarze korzystają z kryteriów diagnostycznych zawartych w klasyfikacji DSM-5, która jest powszechnie używana do diagnozowania zaburzeń psychicznych. Każde zaburzenie lękowe ma swoje specyficzne kryteria, które muszą być spełnione, aby postawić diagnozę.

Jak leczyć nerwicę?

Leczenie nerwicy, czyli zaburzeń lękowych, zwykle obejmuje podejście wieloaspektowe, które może zawierać psychoterapię, leki, modyfikacje stylu życia oraz techniki radzenia sobie ze stresem i lękiem.

• Psychoterapia jest to często pierwsza linia leczenia dla osób z nerwicą. Najbardziej skuteczną formą psychoterapii dla zaburzeń lękowych jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga pacjentom zrozumieć i zmienić myślenie i zachowania, które prowadzą do lęku.
• Leki, takie jak inhibitory selektywnego wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI), benzodiazepiny i inne mogą być przepisane do kontroli objawów lękowych. Wybór leku będzie zależał od rodzaju nerwicy, nasilenia objawów, obecności innych schorzeń oraz reakcji na wcześniejsze leki.
• Tabletki uspokajające bez recepty: tabletki uspokajające na bazie ziół takich jak melisa, waleriana, chmiel czy kozłek lekarski działają relaksująco, łagodzą napięcie nerwowe i ułatwiają zasypianie.
• Techniki takie jak głębokie oddychanie, medytacja, joga, tai chi i inne mogą pomóc zmniejszyć stres i lęk.
• Regularna aktywność fizyczna może pomóc zmniejszyć objawy lęku poprzez podniesienie poziomu endorfin - naturalnych substancji chemicznych mózgu, które pomagają poprawić nastrój i redukować stres.
• Unikanie kofeiny, alkoholu i cukrów prostych, które mogą nasilać objawy lęku, a zamiast tego spożywanie zbilansowanych posiłków bogatych w białko, pełnoziarniste węglowodany i zdrowe tłuszcze, może pomóc w zarządzaniu lękiem.
• Terapia ekspozycyjna to forma terapii, która polega na stopniowym i kontrolowanym narażaniu pacjenta na sytuacje, które wywołują lęk, aby pomóc mu przyzwyczaić się do nich i zredukować reakcję lęku.

Efektywność różnych metod leczenia będzie zależeć od indywidualnej sytuacji pacjenta, w tym od rodzaju nerwicy, nasilenia objawów, obecności innych schorzeń, a także preferencji pacjenta. Wszystkie decyzje dotyczące leczenia powinny być podejmowane w konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą do spraw zdrowia psychicznego.