Mononukleoza - choroba pocałunków. Diagnoza, objawy, leczenie

Objawy mononukleozy

Mononukleoza to zakażenie wywołane przez wirusa EBV. Początkowe symptomy zakażenia mogą przypominać objawy grypy, zwykłego przeziębienia lub anginy i mogą obejmować:

• zmęczenie,
• gorączkę,
• ból gardła, często z białymi nalotami na migdałkach,
• powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie w szyi,
• lekkie powiększenie wątroby lub śledziony,
• ból głowy,
• wysypkę,
• brak apetytu,
• nocne poty.

Czasem, zwłaszcza u młodszych dzieci, objawy mogą być na tyle łagodne, że trudno je zauważyć, natomiast w innych przypadkach mogą być na tyle poważne, że uniemożliwiają codzienne czynności. Czasem mogą utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Jeśli objawy są na tyle poważne, że utrudniają normalne funkcjonowanie, należy pilnie skonsultować się z lekarzem.

Diagnozowanie mononukleozy

Diagnostyka mononukleozy zakaźnej jest często utrudniona przez fakt, że wiele jej objawów może być podobnych do innych, bardziej powszechnych schorzeń, takich jak grypa, przeziębienie czy angina. Z tego powodu, diagnoza jest często oparta na połączeniu symptomów, badaniu fizykalnym i wynikach badań laboratoryjnych.

• Wywiad medyczny i badanie fizykalne to pierwszy krok w diagnostyce mononukleozy. Lekarz przeprowadza rozmowę na temat objawów i dokonuje badania fizykalnego ze szczególnym naciskiem na badanie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.
• W prawidłowej diagnostyce mononukleozy bezsprzecznie pomagają badania krwi, takie jak morfologia czy testy na obecność przeciwciał. Morfologia krwi może wykazać podwyższoną liczbę białych krwinek, co jest typowe dla infekcji, testy na obecność przeciwciał, takie jak Paul- Bunnell'a (Monospot) lub testy immunoenzymatyczne (ELISA) pomagają stwierdzić, czy pacjent miał niedawno kontakt z wirusem EBV, natomiast testy na obecność specyficznych przeciwciał (np. przeciwciała VCA, EBNA) mogą pomóc w potwierdzeniu diagnozy.
• Badanie pobranych z gardła próbek pomaga wykluczyć inne możliwe przyczyny bólu gardła, takie jak angina streptokokowa.

Należy pamiętać, że ostateczna diagnoza powinna zostać postawiona przez lekarza. W przypadku podejrzenia mononukleozy zakaźnej lekarz zaleci odpowiednie leczenie i podpowie, jak łagodzić uciążliwe objawy choroby.

Mononukleoza leczenie i łagodzenie objawów

Nie ma specyficznego leczenia dla mononukleozy zakaźnej. Leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów i wsparciu organizmu w naturalnym procesie walki z infekcją. Środkami zalecanymi w procesie leczenia mononukleozy są głównie leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Leki, takie jak paracetamol lub ibuprofen mogą pomóc łagodzić ból gardła i obniżać towarzyszącą chorobie gorączkę. Mononukleoza często powoduje duże zmęczenie, organizm potrzebuje czasu na regenerację, więc w procesie leczenia odpoczynek jest kluczowy. Wysoka gorączka i pocenie się mogą prowadzić do odwodnienia, dlatego trzeba koniecznie pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu. W niektórych przypadkach mononukleoza może powodować powiększenie śledziony. Aby uniknąć niezwykle niebezpiecznego, zagrażającego życiu pęknięcia śledziony, lekarz może zalecić unikanie intensywnego wysiłku fizycznego. We wzmocnieniu układu odpornościowego i przyspieszeniu powrót do zdrowia pomóc może również zdrowa i zrównoważona dieta. W przypadku silnych objawów lub jeżeli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, konieczna może okazać się hospitalizacja. Leczenie szpitalne jest niezbędne w przypadku poważnego powiększenia śledziony lub wątroby oraz w przypadku problemów z układem krwiotwórczym.

Powikłania po mononukleozie

Mononukleoza zakaźna zwykle przebiega bez większych powikłań i w większości przypadków pacjenci całkowicie zdrowieją. Niestety, jak w przypadku większości infekcji, istnieje kilka potencjalnie niebezpiecznych następstw mononukleozy. Jednym z najpoważniejszych powikłań mononukleozy jest pęknięcie śledziony. Wirus EBV może powodować powiększenie śledziony, co z kolei zwiększa ryzyko jej pęknięcia. Pęknięcie śledziony jest stanem nagłym i wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Wirus EBV może prowadzić również do zapalenia wątroby. W większości przypadków jest to łagodny stan zapalny, który samoistnie ustępuje, ale czasami może prowadzić do żółtaczki. Rzadko mononukleoza może prowadzić do anemii, małopłytkowości, czy agranulocytozy oraz powodować powikłania neurologiczne, takie jak zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych, zapalenie nerwów, czy nawet zespół Guillain-Barre. Bardzo rzadkim, ale poważnym powikłaniem jest zespół chronicznej aktywnej infekcji EBV, które prowadzi do ciągłych, powtarzających się objawów mononukleozy, takich jak gorączka, powiększone węzły chłonne i hepatosplenomegalia. Niektóre osoby po przebyciu mononukleozy mogą doświadczać przewlekłego zmęczenia, trwającego nawet kilka miesięcy po wyzdrowieniu.

Zapobieganie mononukleozie

Mononukleoza jest chorobą zakaźną, która rozprzestrzenia się głównie przez ślinę. Wirus ten może być przekazany przez pocałunki, współdzielenie jedzenia, napojów lub sztućców, a nawet przez kichanie i kaszel. Aby pomóc zapobiec zakażeniu należy unikać bliskiego kontaktu z osobą zakażoną, takiego jak pocałunki czy dzielenie sztućców bądź  kubków, dbać o higienę osobistą, unikać dzielenia się przedmiotami osobistymi, zwłaszcza z osobami, które są chore lub wykazują objawy choroby. Przede wszystkim jednak należy dbać o układ odpornościowy — zdrowy styl życia, zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i dostateczny odpoczynek, mogą pomóc wzmocnić odporność i zmniejszyć ryzyko zachorowania zarówno na mononukleozę, jak i uchronić przed innymi infekcjami.