Lamblioza - czym jest i jak dochodzi do zakażenia?
Lamblioza to choroba jelit wywołana przez mikroskopijne pasożyty z rodzaju Giardia lamblia. Te małe, ale uciążliwe organizmy mogą zagnieździć się w naszych jelitach, powodując różnorodne dolegliwości. Choć lamblioza jest powszechnie związana z krajami rozwijającymi się, gdzie dostęp do czystej wody i odpowiednich warunków sanitarnych jest ograniczony, zakażenie może również wystąpić w krajach rozwiniętych przez spożycie zanieczyszczonej wody lub żywności, co stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Warto wiedzieć, jak objawia się lamblioza, by możliwie szybko podjąć leczenie i pozbyć się uciążliwych objawów. Poznaj symptomy zakażenia lambliami i sprawdź, kiedy udać się do lekarza.
Jak dochodzi do zakażenia?
Zakażenie lambliozą najczęściej występuje poprzez spożycie zanieczyszczonej wody lub jedzenia zawierającego cysty lamblii. Cysty mogą być obecne w wodzie pitnej, surowych produktach spożywczych lub na powierzchniach owoców i warzyw. Kontakt z osobami zakażonymi lub zwierzętami, które przenoszą pasożyty, również zwiększa ryzyko zakażenia.
Czynniki ryzyka związane z zakażeniem lambliozą obejmują:
- nieprzestrzeganie zasad sanitarno-higienicznych, takich jak niemycie rąk, warzyw i owoców,
- spożywanie wody o niepewnym lub nieznanym pochodzeniu,
- przebywanie w dużych skupiskach ludzi,
- nielegalne wylewanie ludzkich ekskrementów na tereny uprawne.
W Polsce rocznie raportowanych jest ponad 2000 przypadków lambliozy. Choroba może dotknąć dorosłych i dzieci bez względu na płeć, ale dane epidemiologiczne wskazują, że najbardziej narażone są dzieci w wieku 2-5 lat. Szacuje się, że nawet do 60% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym może być zarażonych. Warto zauważyć, że zachorowanie na lambliozę nie zapewnia trwałej odporności, a zatem ponowne zakażenia w przyszłości są możliwe.
Lamblioza u dzieci
Dzieci są szczególnie narażone na zakażenie lambliozą ze względu na swoją aktywność i eksploracyjne zachowanie. Często bawią się na ziemi, w piaskownicach lub w wodzie, co zwiększa ryzyko kontaktu z zanieczyszczonymi substancjami. Ponadto, ze względu na niewykształcony jeszcze system odpornościowy, dzieci są bardziej podatne na infekcje. Objawy lambliozy u dzieci mogą być podobne do tych u dorosłych, ale mogą być także mniej wyraźne lub łatwo mylone z innymi dolegliwościami jelitowymi. Dlatego też ważne jest, aby rodzice byli świadomi potencjalnego ryzyka zakażenia i monitorowali zdrowie swoich dzieci, szczególnie jeśli występują nietypowe objawy, takie jak biegunka, wymioty lub utrata apetytu. W przypadku podejrzenia zakażenia lambliozą u dziecka, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania diagnostyczne i zalecić właściwe leczenie.
Profilaktyka choroby
Aby uniknąć zakażenia lamblią, należy przestrzegać kilku prostych zasad higieny:
- regularnie myj ręce mydłem i wodą, szczególnie przed posiłkami, po korzystaniu z toalety oraz po kontakcie z zwierzętami,
- dbaj o czystość owoców i warzyw przed spożyciem, myjąc je pod bieżącą wodą,
- pij tylko przegotowaną lub butelkowaną wodę, szczególnie podczas podróży do miejsc o niepewnej jakości wody pitnej,
- unikaj kontaktu z zanieczyszczonymi źródłami wody, takimi jak stojące kałuże czy rzeki o niepewnej czystości,
- jeśli podróżujesz do regionów o podwyższonym ryzyku zakażenia lambliozą, stosuj środki ostrożności, takie jak unikanie spożywania lodów z nieznanych źródeł czy spożywanie tylko dobrze ugotowanych potraw.
Przestrzeganie tych prostych zasad może pomóc zmniejszyć ryzyko zakażenia lambliozą i utrzymanie zdrowia układu pokarmowego.
Oto lista zasad, które warto przestrzegać, by uniknąć zakażenia lamblią. Należy pamiętać o nich przede wszystkim podczas podróży do krajów afrykańskich czy azjatyckich, jednak codzienne dbanie o właściwą higienę i spożywanie produktów z zaufanych źródeł jest równie istotne w profilaktyce lambliozy.
- Myj ręce często, szczególnie przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety.
- Staraj się unikać spożywania nieumytych warzyw i owoców.
- Od najmłodszych lat ucz swoje dzieci podstawowych zasad higieny.
- Nie pożyczaj osobistych rzeczy, takich jak ręczniki.
- Podczas kempingu pij wyłącznie wodę butelkowaną. Myj w niej także twarz i zęby.
- W podróży do krajów o niskich standardach sanitarno-higienicznych spożywaj jedynie wodę butelkowaną i unikaj picia z kranu.
- Nie jedz niegotowanych potraw od ulicznych sprzedawców ani nie pij napojów z lodem podczas podróży.
- Staraj się unikać połykania wody podczas pływania w basenach, rzekach, strumieniach lub jeziorach.
- Jeśli opiekujesz się małym dzieckiem, dbaj o higienę rąk przed i po zmianie pieluch, kąpieli czy opróżnianiu nocnika.
- Przed wykonaniem badań w kierunku lambliozy odstaw stosowane środki przeczyszczające, lewatywy i leki przeciwbakteryjne, aby uniknąć fałszywych wyników.
- Starannie myj ręce po sprzątaniu odchodów zwierząt domowych, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia zakażenia.
- Używaj prezerwatyw podczas stosunku analnego. Pozwoli to na zmniejszenie ryzyka przeniesienia zakażenia pomiędzy partnerami.
Przestrzeganie tych zasad może pomóc w ochronie przed zakażeniem lambliozą.
Lamblie - objawy zakażenia
Objawy lambliozy mogą być różnorodne i wpływać na codzienne funkcjonowanie. Biegunka, często występująca wodnista lub tłuszczowa, jest jednym z charakterystycznych objawów lambliozy. Towarzyszą jej często wzdęcia, uczucie dyskomfortu w brzuchu oraz bóle brzucha, które mogą być umiarkowane lub nasilone. Nudności i wymioty są również częstymi objawami, szczególnie w przypadku cięższych zakażeń. Niepokojącym sygnałem jest utrata masy ciała, która może być wynikiem zaburzeń wchłaniania składników odżywczych z jelit. Warto zauważyć, że objawy mogą być przewlekłe lub nawracające, co może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta. Podsumowując, do objawów labliozy należą:
- biegunka,
- wzdęcia,
- bóle brzucha,
- nudności,
- wymioty,
- utrata masy ciała.
Niektórzy ludzie zakażeni lambliozą mogą nie mieć żadnych objawów, ale nadal mogą przenosić pasożyty na inne osoby.
Zobacz także artykuł: Wzdęcia – czym są, co je powoduje, kiedy zgłosić się do lekarza i jakie są domowe sposoby na wzdęcia brzucha?
Podjęcie leczenia lambliozy ma istotne znaczenie w skracaniu czasu trwania dolegliwości, szczególnie u osób o osłabionym układzie odpornościowym. W tej grupie pacjentów istnieje ryzyko przejścia ostrego zakażenia w stan przewlekły. Nawet osoby, które wcześniej przechodziły zakażenie bezobjawowe, mogą doświadczyć przewlekłych objawów, takich jak luźne stolce, spadek masy ciała o 10–20%, zaburzenia wchłaniania, niedobory witamin i minerałów, ogólne osłabienie, skurcze brzucha oraz wzdęcia. Leczenie w tej grupie pacjentów zwykle wymaga większej uwagi i jest dłuższe niż u osób, które nie miały wcześniejszych problemów zdrowotnych.
Lamblia - objawy skórne
Lamblioza może dawać objawy skórne, co bywa zaskakujące dla wielu pacjentów. Trofozoity, czyli wegetatywna postać Giardia lamblia, wytwarzają białko (giardynę), które może być alergenem. Wywołuje ono uogólnione objawy alergii skórnej w postaci pokrzywki lub świądu.
Leczenie zakażenia lamblią
W celu zidentyfikowania lambliozy stosuje się kilka różnych metod diagnostycznych. Podstawowym badaniem jest analiza kału pod kątem obecności cyst Giardia lamblia, które są wydalane cyklicznie, dlatego konieczne może być powtórzenie badania. Inną przydatną techniką jest test wykrywający antygen Giardia w kale, co umożliwia szybką diagnozę. Dodatkowo lekarz może zalecić badanie krwi z rozmazem, gdzie szczególną uwagę zwraca się na eozynofile, których ilość może wskazywać na zakażenie lambliozą. Ostateczną metodą jest pobranie próbki treści z dwunastnicy w celu bezpośredniego zbadania obecności żywych pierwotniaków. W trakcie diagnozy należy również wziąć pod uwagę możliwość zakażenia kryptosporoidozą, która może objawiać się podobnie jak lamblioza. Ostateczną decyzję o wyborze odpowiednich badań diagnostycznych podejmuje lekarz na podstawie wywiadu medycznego i badania pacjenta.
Leczenie lambliozy zazwyczaj obejmuje zarówno eliminację pasożytów, jak i łagodzenie objawów. W przypadku objawowej biegunki, można sięgnąć po dostępne w aptekach preparaty przeciwbiegunkowe, np. STOPERAN na biegunkę czy Lakcid Entero, które pomagają złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Podobnych środków dostępnych bez recepty można znaleźć w aptekach wiele. Warto jednak pamiętać, że leczenie objawowe nie usuwa przyczyny choroby, dlatego niezbędna jest konsultacja lekarska. Dodatkowo, przyjmowanie probiotyków, jak choćby Multilac Synbiotyk, może być pomocne w przywróceniu równowagi flory bakteryjnej jelit, która może być zaburzona w wyniku zakażenia lambliozą.
Mimo że objawy lambliozy mogą być łagodne, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Lekarz może zlecić odpowiednie badania diagnostyczne, aby potwierdzić zakażenie, oraz zalecić właściwe leczenie. Ważne jest, aby pacjent przestrzegał zaleceń lekarza i ukończył cały kurs leczenia, nawet jeśli objawy znikną po kilku dniach.
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.