Kurkuma. Jakie ma właściwości i jak można ją wykorzystać?

Czym jest kurkuma?

Kurkuma to inna nazwa kłącza ostryżu długiego, czyli rośliny, która rośnie głównie w Indiach, Chinach, a także w Azji Południowo-Wschodniej: na terenach Indonezji, Wietnamu, Filipin i Tajlandii. W Europie tę przyprawę można spotkać także pod nazwą "szafran indyjski" ze względu na jej orientalny smak i złocisty kolor. Wchodzi w skład popularnej mieszanki przypraw curry.

W naturalnych warunkach ostryż długi rośnie do nawet jednego metra wysokości. Ma prostą, nierozgałęzioną łodygę zakończoną dużym kłosem kwiatowym w żółtym kolorze, z białymi przysadkami. Liście rosną w dolnej części rośliny i osiągają rozmiar do 50 cm. Jako przyprawę używa się suszoną i zmiażdżoną na pył bulwę rośliny.

Co zawiera kurkuma?

Składnikiem kurkumy, który nadaje jej żółtą barwę, jest kurkumina. Stanowi ona 2-5% przyprawy i jest mało toksyczna dla ludzi, więc może być bezpiecznie stosowana na co dzień, jako element przypraw lub do barwienia potraw. Jednak to nie jedyne jej właściwości. Kurkumina wspiera także procesy pozytywnie oddziałujące na pojedyncze komórki i cały organizm. Dzięki temu pomaga: 

• zapobiegać stanom zapalnym,
• zmniejszać poziomy nadtlenków lipidów i cholesterolu we krwi, 
• spowolnić utlenianie się lipidów,
• chronić neurony dopaminergiczne,
• zwiększyć poziom glutationu, który wspomaga procesy antyoksydacyjne, 
• hamować procesy nowotworzenia na wszystkich etapach guza, 
• zwalczać bakterie, wirusy i grzyby. 
• Wspiera również działania chemoprewencyjne. 
• Pomaga w utrzymaniu zdrowia i elastyczności stawów.

Mimo wielu korzyści, kurkumina jest mało przyswajalna w formie doustnej, słabo absorbuje się z jelita i zanim dotrze do krwioobiegu jest metabolizowana w wątrobie. Jednym ze sposobów, aby móc skorzystać z jej właściwości, jest połączenie kurkuminy z ekstraktem z owoców czarnego pieprzu. W jego składzie znajduje się piperyna, która pomaga poprawić wchłanialność przyprawy do krwioobiegu. Również olejki eteryczne znajdujące się w ostryżu (głównie turmerony) poprawiają wchłanianie kurkuminy. Warto dlatego szukać ekstraktu z całego korzenia kurkumy, bądź z całej rośliny. Trwają badania nad innymi metodami przedłużenia jej aktywności biologicznej.

Jakie właściwości ma kurkuma?

Kurkuma jest chętnie wykorzystywana jako przyprawa w przemyśle spożywczym. Często jest stosowana jako składnik wspomnianego curry, panierki np. do ryb, musztard lub masła. To dzięki niej mają wspaniały żółty kolor. Ale to nie jedyne właściwości tej rośliny. Kurkuma, dzięki składnikom, jakie zawiera, wspiera również:

• gojenie się ran,
• walkę z alergią, 
• działania przeciwdepresyjne,
• procesy antyoksydacyjne i zwalczające wolne rodniki, 
• redukcję wydzielania soków żołądkowych,
• walkę z dolegliwościami żołądkowymi i jelitowymi,
• działania zapobiegające chorobie Alzheimera i demencji,
• poprawia kondycję stawów

Dodatkowo kurkuma wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie wątroby i układu trawiennego.

Jak wykorzystać kurkumę na co dzień?

Zastanawiasz się, jak włączyć kurkumę do swojej diety? Przyprawa jest najlepiej przyswajalna po podgrzaniu i połączeniu z tłuszczami, np. kokosowym. Dlatego nie należy spożywać jej samodzielnie. Zamiast tego dodawaj ją do różnych potraw, np. do ryżu, duszonych warzyw, mięsa lub zupy. Już pół łyżeczki wystarczy, aby np. rosół miał wspaniały, żółty kolor. Ponadto warto spożywać ją także w formie napojów. Najłatwiejszym sposobem jest przygotowanie z niej tzw. "złotego mleka".

Przepis na "złote mleko"

Do rondla wlej 250 ml mleka krowiego lub ulubionego roślinnego. Dodaj pół łyżeczki pieprzu, imbiru i oleju kokosowego, a następnie podgrzej składniki. Kiedy płyn będzie parzyć w palec, wsyp 2 łyżeczki kurkumy i zamieszaj. Gorący napój przelej do kubka i od razu podawaj. Pamiętaj, aby nie gotować mleka, żeby przyprawy nie straciły swoich właściwości. Taki napój doskonale sprawdzi się jesienią, zimą, a także wczesną wiosną. Rozgrzewa i pobudza, dzięki czemu można poczuć się lepiej po spędzeniu czasu na dworze. Kurkuma to bardzo niedoceniana przyprawa w polskich domach. Warto to zmienić i wprowadzić ją do codziennego jadłospisu.