Kamień nazębny - jak go usunąć i w jaki sposób zapobiegać jego powstawaniu?

Powstawanie kamienia nazębnego: płytka nazębna i jej mineralizacja

W wyniku codziennego spożywania pokarmów czy napojów, na powierzchni zębów pojawia się osad - medycznie określany jako płytka nazębna. Składa się ona z bakterii i związków zawartych w ślinie. Przy prawidłowej, codziennej higienie jamy ustnej osad jest na bieżąco usuwany, jednak w następstwie niedbałej, niedokładnej higieny lub jej braku, jego objętość powiększa się, a dodatkowo oddziałują na niego związki mineralne zawarte w ślinie (chodzi między innymi o fosforan wapnia). W wyniku reakcji chemicznych następuje mineralizacja płytki nazębnej, w wyniku której osad twardnieje i zmienia swój kolor, przybierając żółtą lub brązową barwę. Generalnie proces mineralizacji płytki nazębnej ma chronić nas przed rozwojem próchnicy, jednak zaniedbując regularne usuwanie kamienia nazębnego możemy nabawić się wielu kłopotów zdrowotnych i powikłań.

Dlaczego usuwanie kamienia z powierzchni zębów jest tak ważne?

Obecność kamienia nazębnego w jamie ustnej może prowadzić do wielu powikłań i nieprzyjemnych skutków. Przede wszystkim rozrastająca się, zmineralizowana płytka nazębna wpływa na dziąsła - pod jego wpływem ich linia obniża się, a czasem nawet kamień dostaje się pomiędzy strukturę dziąseł i zębów - w takiej sytuacji rozwija się zazwyczaj stan zapalny. Obniżanie linii dziąseł jest ponadto niebezpieczne dla samych zębów - mogą one rozchwiać się w swoich miejscach, a w końcu - wypaść. Dodatkowo nieregularne usuwanie kamienia nazębnego prowadzi do zapalenia dziąseł, gromadzenia się bakterii w jego zakamarkach oraz do rozwoju próchnicy - a więc do osłabienia zdrowych do tej pory zębów.

Oczywiście problem kamienia nazębnego to także problem estetyczny. Żółty lub brązowy osad widoczny jest zwłaszcza w części szyjkowej zębów znajdujących się w żuchwie (czasem błędnie określanej mianem dolnej szczęki), choć oczywiście może rozprzestrzeniać się na wszystkie zęby. Oprócz tego kamień nazębny - przyczyniając się do rozwoju bakterii - powoduje nieprzyjemny zapach z ust. Zabieg usuwania kamienia nazębnego pomoże zniwelować wszystkie te problemy.

Czyszczenie kamienia nazębnego u stomatologa

Jak usunąć kamień nazębny - skutecznie i dokładnie? Niestety, jego zniwelowanie w domowych warunkach nie jest możliwe, a samodzielne próby oderwania zmineralizowanego osadu od powierzchni zębów mogą skończyć się groźnymi powikłaniami - w tym uszkodzeniem szkliwa i innych struktur zębowych. Czyszczenie kamienia nazębnego powinno odbywać się wyłącznie w profesjonalnym gabinecie stomatologicznym, z wykorzystaniem specjalnego sprzętu. Do usuwania kamienia nazębnego nie trzeba przygotowywać się w żaden konkretny sposób.

Skutecznym rodzajem zabiegu, wykonywanym w gabinecie stomatologicznym w celu usunięcia kamienia, jest skaling zębów. Może on być przeprowadzany różnymi metodami - laserową, ultradźwiękową, chemiczną czy manualną (mechaniczną). Generalnie skaling zębów nie powinien sprawiać bólu, natomiast w przypadku pacjentów mających wyjątkowo wrażliwe dziąsła, lekarz może zastosować znieczulenie. Dopełnieniem skalingu jest piaskowanie zębów (wyczyszczenie ich za pomocą piasku stomatologicznego - nawet w trudno dostępnych miejscach, polerowanie ich powierzchni oraz fluoryzacja zabezpieczająca szkliwo przed szkodliwym działaniem bakterii.

Jak zapobiegać powstawaniu kamienia nazębnego?

Jak uniknąć kamienia nazębnego i rozrastania się osadów? Najlepszym rozwiązaniem jest prawidłowa, regularna i dokładna higiena jamy ustnej, uwzględniająca zarówno mycie zębów, jak i dodatkowe czynności - nitkowanie, czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą irygatora, a także płukanie jamy ustnej płynami zawierającymi składniki przeciwbakteryjne, które zapobiegają tworzeniu się i powiększaniu płytki nazębnej. Dodatkowo - raz na kilkanaście dni - warto zastosować pastę do fluoryzacji, by wzmacniać szkliwo i chronić je przed próchnicą (więcej informacji o pomocnych akcesoriach znajdziesz w artykule Akcesoria do czyszczenia zębów, czyli zaawansowana higiena jamy ustnej, do którego lektury serdecznie zachęcamy).

W zapobieganiu gromadzeniu się osadów ważne jest także spożywanie pokarmów mechanicznie „czyszczących” zęby. Są to oczywiście surowe, twarde warzywa i owoce, takie jak rzodkiew, jabłka czy marchewki, ale również orzechy, razowe sucharki i inne produkty pomagające w ścieraniu płytki nazębnej. Oprócz tego należy regularnie zgłaszać się do stomatologa w celu kontroli mineralizacji płytki i - w razie potrzeby - usunięcia kamienia nazębnego.