Jak przygotować antybiotyk dla dziecka?

Co warto wiedzieć o antybiotykach?

Dzieci niestety chorują. Chorują zarówno na choroby wirusowe jak i te wywołane przez bakterie. I o ile choroby wirusowe, w większości przypadków mogą być leczone objawowo – czyli poprzez stosowanie leków zwalczających np. ból, gorączkę, ból gardła, kaszel czy katar, o tyle choroby bakteryjne wymagają włączenia antybiotyku. Antybiotyk poprzez działanie bakteriobójcze lub bakteriostatyczne niszczy bakterie i uniemożliwia ich rozmnażanie i tym samym zwalcza infekcję bakteryjną. Co istotne antybiotyk dobrany właściwie i odpowiednio jest skuteczny i bezpieczny. Natomiast włączony zbyt pochopnie lub na własną rękę przez pacjenta lub przez jego rodziców może wywołać więcej szkody niż pożytku. Dlatego też bardzo ważne jest, aby o stosowaniu antybiotyku decydował lekarz po dokładnym zbadaniu pacjenta. Więcej o antybiotykach i o tym co warto i należy o nich wiedzieć tu. 

Antybiotyki dla dzieci

Na rynku dostępnych jest wiele antybiotyków przeznaczonych do stosowania u dzieci. Wszystkie one wydawane są z apteki tylko i wyłącznie na receptę. Czyli o ich stosowaniu decyduje lekarz. Lekarz po dokładnym zbadaniu pacjenta i postawieniu diagnozy decyduje o włączeniu antybiotykoterapii. Dobiera on odpowiedni antybiotyk, wylicza dawkę, określa schemat dawkowania oraz czas trwania antybiotykoterapii i wypisuje receptę. Z tą receptą rodzice małego pacjenta udają się do apteki i wykupują antybiotyk. I bardzo często po przyjściu do domu przeżywają szok. Bo wg zaleceń lekarza antybiotyk miał być w postaci płynnej a w aptece otrzymali proszek w szklanej lub plastikowej butelce. Zdarza się, że rodzice nie wiedzą co z tym zrobić. Odpowiedz jest bardzo prosta – rodzice muszą samodzielnie w domu przygotować antybiotyk.

Antybiotyki w proszku do samodzielnego przygotowania – o co chodzi i dlaczego tak jest?

Antybiotyki, przeznaczone do stosowania u dzieci, szczególnie tych małych występują w postaci proszku lub granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej. Ten proszek znajduje się w szklanej lub plastikowej butelce i dopiero przed zastosowaniem powinien być on zawieszony w wodzie. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że antybiotyki to grupa substancji leczniczych, które są nietrwałe w środowisku wodnym. Przygotowanie ich w trakcie produkcji (w fabryce) w postaci zawiesiny sprawiłoby, że byłyby to leki nietrwałe, które mogłyby być przechowywane tylko przez bardzo krótki czas po wyprodukowaniu, a po dłuższym czasie przechowywania straciłyby swoje właściwości lecznicze – czyli byłby nieskuteczne. To jest niekorzystne zarówno dla danej postaci leku jak i dla całej produkcji. Dlatego też antybiotyki produkuje się w postaci proszku lub granulatu, który umieszcza się w butelce i dopiero przed zastosowaniem, czyli podaniem go dziecku dodaje się do niego wodę. Krótko mówiąc - forma proszku zapewnia stabilność antybiotyku pomiędzy wyprodukowaniem leku a podaniem go pacjentowi. Ponadto warto pamiętać, że postać płynna antybiotyku jest lepiej tolerowana przez dziecko – maluch szybciej i łatwiej przyjmie płyn niż tabletkę. Dodatkowo w takiej postaci łatwiej i dokładniej można dawkować i odmierzyć lek – szczególnie przy małym dziecku.

Zanim przygotujesz antybiotyk dla dziecka – przeczytaj ulotkę!

Samo przygotowanie antybiotyku w postaci zawiesiny nie jest czynnością trudną i skomplikowaną należy jednak zrobić to starannie i dokładnie, zgodnie z informacjami umieszczonymi na opakowaniu i/lub na ulotce dołączonej do opakowania leku. To właśnie na ulotce podane są informacje jak należy przygotować zawiesinę – czyli co dodać i w jakiej ilości oraz gdzie i jak długo po przygotowaniu przechowywać dany lek. Do tych informacji należy się bezwzględnie stosować.

Dlaczego tak ważne jest właściwe przygotowanie antybiotyku?

Niewłaściwie i nieprawidłowo przygotowany antybiotyk może być nieskuteczny lub może zagrażać zdrowiu dziecka. Dodanie zbyt małej lub zbyt dużej ilości wody do proszku spowoduje przygotowanie antybiotyku o nieprawidłowym stężeniu (zbyt dużym lub zbyt małym). W konsekwencji dziecko może dostać nieodpowiednią dawkę leku. Wówczas zastosowana antybiotykoterapia może okazać się nieskuteczna (jeżeli dziecko dostanie zbyt małą dawkę leku) lub może spowodować wystąpienie działań niepożądanych (jeżeli maluch dostanie zbyt dużą dawkę leku). Dlatego też tak bardzo ważne jest właściwe przygotowanie antybiotyku.

Jak prawidłowo przygotować antybiotyk dla dziecka?

Większość antybiotyków dla dzieci przygotowuje się w podobny/zbliżony sposób, dlatego, też poniżej krótka instrukcja:

• Dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania – zapoznać się z punktem – jak przygotować lek przed podaniem.
• Energicznie i dokładnie wstrząsnąć proszek, który znajduje się w butelce.
• Przygotować przegotowaną wodę o temperaturze pokojowej.
• Do butelki dodać odpowiednią ilość wody zgodnie z zaleceniami producenta.
  - Na każdej butelce antybiotyku znajduje się kreska – może być ona nadrukowana lub wyżłobiona na etykiecie/butelce – to ona określa poziom jaki antybiotyk ma mieć po przygotowaniu.
  - Ilość wody jaką dodaje się do proszku określa producent. Czasem wskazuje on określoną ilość wody w mililitrach lub podaje, że należy dodać wodę do pierwszej kreski.
  - Jeżeli producent wskazuje ilość wody w mililitrach to wtedy należy odmierzyć wodę przy pomocy strzykawki lub miarki i dodać ją do proszku.
  - Jeżeli producent nie wskazuje ilości wody w mililitrach, należy dodać ją w ilości mniejszej niż kreska, która wskazuje ostateczną objętość antybiotyku po przygotowaniu.
• Po dodaniu pierwszej porcji wody należy zakręcić butelkę i energicznie wstrząsać tak, aby cały proszek równomiernie zawiesił się w wodzie. Następnie należy odstawić butelkę i po chwili sprawdzić poziom płynu.
• Jeżeli zawiesina znajduje się poniżej kreski – konieczne jest dolanie wody, ponowne wymieszanie i sprawdzenie objętości antybiotyku.
• Jeżeli poziom płynu w butelce jest odpowiedni – antybiotyk jest gotowy i można podać go dziecku. O czym należy pamiętać przygotowując antybiotyk dla dziecka? Przygotowując antybiotyk dla dziecka należy pamiętać jeszcze o kilku kwestiach a mianowicie:
• Do przygotowywania antybiotyku należy stosować tylko i wyłącznie wodę przygotowaną o temperaturze pokojowej
• W trakcie przygotowywania antybiotyku nie należy go podgrzewać
• Podczas sporządzania antybiotyku nie wolno używać łyżeczki, patyczka ani żadnego innego przyrządu do mieszania zawiesiny – bo proszek może pozostać na tych rzeczach i w końcowym efekcie antybiotyk nie będzie miał właściwego stężenia – czyli będzie nieskuteczny
• Na ściankach butelki nie może pozostać proszek – cały proszek musi zostać zawieszony w wodzie

Co warto wiedzieć podając dziecku antybiotyk w zawiesinie?

• Antybiotyk należy podawać zgodnie z zaleceniami lekarza w szczególności o antybiotyk ma być podawany dziecku w ilości zleconej przez lekarza o antybiotyk ma być podawany dziecku za pomocą strzykawki lub łyżeczki (z miarką) dołączonej do opakowania o antybiotyk ma być podawany dziecku w ściśle określonych przez lekarza odstępach czasu o antybiotyk ma być podawany dziecku przez określony przez lekarza czas – nie należy samodzielnie skracać lub wydłużać czasu antybiotykoterapii
• Przygotowany antybiotyk należy przechowywać w warunkach określonych przez producenta w ulotce i/lub na opakowaniu (więcej poniżej)
• Przygotowany antybiotyk nadaje się do zastosowania u dziecka tylko przez określony czas (więcej poniżej)
• Przed podaniem antybiotyku zawiesinę należy dokładnie wstrząsnąć
• Nie należy ogrzewać zawiesiny przed podaniem
• Niewykorzystany antybiotyk należy zanieść do apteki i wyrzucić do odpowiedniego pojemnika na leki przeterminowane
• Podczas kuracji antybiotykiem dziecku należy podawać probiotyki – więcej o probiotykach tu.

Gdzie i jak długo po przygotowaniu należy przechowywać antybiotyk dla dziecka?

Tak jak wcześniej wskazano antybiotyki są nietrwałe w środowisku wodnym. Dlatego też przygotowuje się je (zawiesza w wodzie) bezpośrednio przed podaniem dziecku. Trwałość przygotowanego antybiotyku jest zbadana i ściśle określona przez producenta poprzez wskazanie warunków przechowywania (temperatury) oraz czasu przechowywania. Te informacje znajdują się na ulotce i na opakowaniu i do nich należy się bezwzględnie stosować. I tak:

• Większość antybiotyków w postaci proszków do sporządzania zawiesiny (jeszcze przed przygotowanie zawiesiny) przechowywana powinna być w temperaturze pokojowej w terminie ważności leku opisanego na opakowaniu.
• Niektóre antybiotyki po przygotowaniu zawiesiny powinny być przechowywane w lodówce w temperaturze 2-8 st. C np. Amoksiklav, Amotaks, Augmentin, Augmentin ES, Ceclor, Ceroxim, Ospamox, Taromentin, Zinnat
• Niektóre antybiotyki po przygotowaniu zawiesiny nie powinny być przechowywane w lodówce tylko w temperaturze pokojowej (<25 st.C) np. AzitroLek, Azycyna, Biodroxil, Dalacin C, Duracef, Klabax, Klacid, Sumamed

Oprócz warunków przechowywania należy bezwzględnie przestrzegać czasu od przygotowania, w jakim dany antybiotyk może być stosowany i tak:

• Niektóre antybiotyki trwałość swoją zachowują do 5 dni po przygotowaniu – po upływie tego czasu dane antybiotyki nie powinny być stosowane. Do takich antybiotyków należy między innymi: Sumamed (20 ml)
• Niektóre antybiotyki trwałość swoją zachowują do 7 dni po przygotowaniu – po upływie tego czasu dane antybiotyki nie powinny być stosowane. Do takich antybiotyków należy między innymi: Amoksiklav, Auglavin, Augmentin, Duracef (przechowywany w temperaturze pokojowej), Taromentin
• Niektóre antybiotyki trwałość swoją zachowują do 10 dni po przygotowaniu – po upływie tego czasu dane antybiotyki nie powinny być stosowane. Do takich antybiotyków należy między innymi: Augmentin ES, AzitroLek, Azycyna, Ceroxim, Sumamed (30 ml)
• Niektóre antybiotyki trwałość swoją zachowują do 14 dni po przygotowaniu – po upływie tego czasu dane antybiotyki nie powinny być stosowane. Do takich antybiotyków należy między innymi: Amotaks, Ceclor, Dalacin C, Fromilid, Hiconcil, Keflax, Klabax, Klacid, Lekoklar, Ospamox,

Podsumowując, antybiotyki to leki o działaniu przeciwbakteryjnym, o których stosowaniu decyduje tylko i wyłącznie lekarz. Jeżeli lekarz uzna, że stan dziecka wymaga tego typu leczenia wypisuje receptę i daje odpowiednie zalecenia. Antybiotyki dla dzieci występują w postaci proszków lub granulatów do samodzielnego przygotowania przed podaniem dziecku. Właściwe, staranne i dokładne przygotowanie antybiotyku, przechowywanie go w odpowiednich warunkach oraz podawanie ich dziecku zgodnie z zaleceniami lekarza warunkuje skuteczność i bezpieczeństwo leczenia.