Grzybica paznokci. Przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Przyczyny onychomikozy

Główna przyczyna onychomikozy to ekspozycja na grzyby, które występują powszechnie w wilgotnych środowiskach, takich jak baseny, siłownie lub sauny. Używanie wspólnych ręczników, butów, czy innych osobistych przedmiotów z osobą zakażoną może szybko doprowadzić do infekcji. Powodem grzybicy paznokci może być również uraz płytki - stłuczenie czy nacięcie paznokcia może ułatwić grzybom dostęp do tkanki pod paznokciem. Grzybica paznokci występuje częściej u osób starszych i osób z osłabioną odpornością - paznokcie stają się z wiekiem bardziej podatne na infekcje, podobnie jak paznokcie osób cierpiących na choroby przewlekłe, choroby skóry (np. łuszczyca) czy w trakcie leczenia onkologicznego. Wśród przyczyn grzybicy paznokci wymienić należy również niewłaściwą higienę stóp i niewłaściwe obuwie - noszenie ciasnych, niezapewniających dobrej cyrkulacji powietrza butów, a także zaniedbanie higieny stóp mogą stwarzać idealne warunki do bytowania i rozwoju grzybów.

Objawy grzybicy paznokci

Pierwszym – podstawowym objawem grzybicy paznokci jest zmiana koloru, kształtu i tekstury płytki. Zaatakowane onychomikozą paznokcie mogą zmienić kolor na żółty, biały, czarny, zielony lub brązowy (w zależności od typu grzyba, który powoduje infekcję), mogą stawać się grube, kruche, łamliwe lub pokryte nierównościami, mogą również odchodzić od skóry znajdującej pod nimi (tzw. onycholiza). O rozwoju grzybicy świadczyć może również:

• dyskomfort lub ból, zwłaszcza podczas chodzenia lub noszenia butów,
• nieprzyjemny zapach,
• spowolnione tempo wzrostu paznokci, a w zaawansowanych przypadkach nawet utrata paznokcia. W przypadku zaobserwowania jakiekolwiek z powyższych objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem, onychomikoza jest bowiem trudna do leczenia i może prowadzić do trwałego uszkodzenia paznokcia.

Różne formy i stopnie grzybicy paznokci

Grzybica paznokci może przyjąć różne formy i stopnie ciężkości, w zależności od rodzaju grzyba, który powoduje infekcję, oraz od tego, która część paznokcia jest zakażona.

• Dystalna i boczna onychomikoza podpaznokciowa (DLSO) jest to najczęstszy typ grzybicy paznokci, zazwyczaj spowodowany przez dermatofity. Infekcja zaczyna się od końca paznokcia i rozwija się w kierunku macierzy paznokcia. W wyniku tego paznokcie stają się grube, żółte lub brązowe, a w niektórych przypadkach mogą odstawać od skóry.
• Proksymalna onychomikoza podpaznokciowa (PSO) - rzadszy typ infekcji, która zaczyna się od strony wyrastania paznokcia (proksymalnej) i rozprzestrzenia się w kierunku końca paznokcia. PSO jest częściej spotykany u osób z osłabionym układem odpornościowym.
• Białe powierzchniowe onychomikozy (WPO) to forma grzybicy paznokci, w której grzyby atakują powierzchnię płytki paznokcia, powodując białe plamy lub prążki. Jest to stosunkowo rzadka forma grzybicy paznokci i jest zazwyczaj spowodowana przez określone rodzaje grzybów, znane jako dermatofity.
• Candida onychomikoza - ten typ grzybicy paznokci jest spowodowany przez drożdże Candida i zazwyczaj dotyka paznokcie u rąk. Często występuje u osób, które często mają wilgotne dłonie, np. z powodu wykonywanego zawodu.
• Totalna dystrofia paznokcia jest najcięższą formą grzybicy paznokci, w której cała płytkę paznokcia jest zainfekowana i uszkodzona.

Sposoby leczenia grzybicy paznokci

Grzybica paznokci jest stanem, który może być trudny do leczenia, a pełne terapia może trwać wiele miesięcy. Leczenie grzybicy obejmuje stosowanie: doustnych leków antygrzybiczych, leków miejscowych, laseroterapii i terapii światłem.

• Leki doustne antygrzybicze są często stosowane w leczeniu grzybicy paznokci. Najczęściej przepisywane leki to terbinafina lub itrakonazol. Ich przyjmowanie przez okres od 6 do 12 tygodni może pomóc w walce z infekcją, ale pełne wyzdrowienie jest widoczne dopiero po wyrośnięciu zdrowego paznokcia, co może trwać kilka miesięcy.
• Leki miejscowe antygrzybicze, takie jak lakiery lub kremy antygrzybicze, mogą być stosowane bezpośrednio na zainfekowany paznokcie. W niektórych przypadkach są one stosowane razem z lekami doustnymi. Leki miejscowe mogą być mniej skuteczne niż leki doustne, zwłaszcza w przypadku cięższych infekcji.
• Nowoczesne technologie, takie jak lasery i terapie światłem, są coraz częściej są stosowane jako samodzielna forma leczenia bądź jako wsparcie tradycyjnych metod.
• W niektórych przypadkach, głównie w ciężkim przebiegu grzybicy lekarz może zdecydować się na usunięcie zainfekowanego paznokcia, aby umożliwić lepsze dostarczenie leków miejscowych do obszaru zakażenia.

Skuteczność leczenia może zależeć od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania infekcji i ogólny stan zdrowia pacjenta. Ponadto, grzybica paznokci ma tendencję do nawrotów, więc nawet po skutecznym leczeniu ważne jest przestrzeganie środków zapobiegawczych.

Pielęgnacja paznokci dotkniętych grzybicą

Grzybica paznokci poza trafnie dobraną terapią wymaga także odpowiedniej pielęgnacji i higieny, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji i wspomóc proces leczenia.

• Regularne mycie i dokładnie osuszenie stóp jest niezbędne do zahamowania rozwoju grzybów.
• Systematyczne przycinanie paznokci pomaga zminimalizować obszary, w których grzyby mogą rosnąć i rozprzestrzeniać się. Paznokcie należy przycinać prosto i nie za krótko, aby uniknąć urazów, które mogą prowadzić do dalszego rozprzestrzeniania się grzybów.
• Dokładna sterylizacja narzędzi do pielęgnacji stóp i paznokci oraz ich indywidualne użytkowanie uchroni przed rozprzestrzenianiem się grzybów.
• Noszenie przewiewnych, dobrze dopasowanych butów może pomóc zapobiec wilgoci i ciepłu, które sprzyjają rozwojowi grzybów.
• Profilaktyczne używanie antygrzybiczych produktów do stóp (zasypki, dezodoranty, kremy) zapobiega rozwojowi grzybów.  Unikanie chodzenia boso, szczególnie w miejscach publicznych, takich jak baseny, sauny czy siłownie, zmniejsza ryzyko zakażenia.

Potencjalne powikłania i skutki grzybicy paznokci

Grzybica paznokci, jeżeli nie jest prawidłowo leczona, może prowadzić do potencjalnych powikłań, które obejmują:

• ból i dyskomfort utrudniający chodzenie lub noszenie butów,
• rozprzestrzenianie się infekcji na inne paznokcie, skórę lub na inne części ciała,
• trwałe uszkodzenie paznokcia, co może wpływać na jego wygląd i funkcję.

Grzybica paznokci może również wpływać na jakość życia osoby zakażonej, powodując dyskomfort, ograniczenia w codziennych aktywnościach i obniżenie samooceny z powodu niezdrowego wyglądu. Dlatego tak ważne jest jej wczesne wykrycie i prawidłowe leczenie. Najmniejsze podejrzenie grzybicy paznokci powinno być zatem niezwłocznie skonsultowane z lekarzem prowadzącym lub dermatologiem.