Jak zapobiegać grzybicy stóp?

Czym jest grzybica, dlaczego atakuje stopy i czego unikać?

Wiedzę odnośnie grzybicy warto posiąść nawet jeśli nas nie dotyczy (chwilo trwaj jak najdłużej!), ponieważ statystyki są zatrważające. Przekopując czeluście internetu, pod kątem przeprowadzonych badań oraz powołując się na informację z trwającego rok Projektu Achilles, wynika, że na grzybicę międzypalcową cierpiał niemal co drugi Polak, a na grzybicę paznokciową - co piąty. Badanie to było przeprowadzone pod koniec lat 90-tych, choć problem wydaje się być nadal tak samo duży, a może nawet i większy niż wówczas. Zatem, co to ta grzybica? Grzybica może obejmować różne obszary ludzkiego ciała, między innymi owłosioną skórę głowy i brody, stopy, ręce, paznokcie i narządy płciowe. Wywołują ją głównie grzyby: dermatofity, pleśniowce lub drożdżaki. Jednak najczęściej spotykana jest grzybica stóp i paznokci, dlatego właśnie na niej skupie się w tym artykule. Te dwa rodzaje miejscowego uwidaczniania się mikozy, często są ze sobą sprzężone. Wywoływana jest w znacznej mierze przez dermatofity, a mianowicie w ponad 50% przypadków przez Trichophyton rubrum oraz Trichophyton mentagrophytes w około 33%. Zasiedlają w głównej mierze martwe i zrogowaciałe warstwy skórne, czując się stopniowo jak przysłowiowy "Pan na włościach". Te pierwsze z wymienionych szczepów, zadamawiając się, tworzą głównie suche, złuszczające, przewlekłe zmiany, a te drugie odpowiadają za zmiany skórne o wyraźnym charakterze zapalnym. Różnią się też zdolnością przetrwania poza organizmem karmiciela - gospodarza. Cykl życia dermatofitów jest znacznie bardziej rozciągnięty w czasie niż w przypadku innych drobnoustrojów. Dlatego leczenie trwa wprost proporcjonalnie dłużej.

Grzybicę stóp - klasyfikacja

• Grzybica stóp międzypalcowa (tinea pedum interdigitale) jest to najczęściej spotykana z postaci i tyczy się około 45%. Jak sama nazwa wskazuje, charakterystyczne zmiany grzybicze namierzyć można w przestrzeni międzypalcowej, zazwyczaj między trzecim i czwartym palcem. Dlaczego akurat tam? Ponieważ warunki są niezwykle sprzyjające. Mikoza potrzebuje do rozwoju dużej wilgotności i podwyższonej temperatury, a takie warunki znajduje między palcami. Oczywiście objawami zakażenia są: złuszczająca się skóra, uszkodzone powierzchniowe jej warstwy oraz pęknięcia. Zazwyczaj pod powierzchniowymi uszkodzeniami widoczne są ogniska rumieniowe, a same zmiany przybierają biało-szary odcień oraz powierzchniową wilgotność w dotyku. Może wystąpić migracja zmian obejmując powierzchnię nie tylko międzypalcową, ale również same palce czy nawet płytki paznokci u stóp. Kolejną cechą charakterystyczną jest nieprzyjemny świąd. Ta odmiana grzybicy może mieć charakter ostry lub przewlekły
  
  
• Grzybica stóp potnicowa (tinea pedum dyshidrotica) inaczej dyshydrotyczna. Według badań cierpi na nią około 8% chorujących. Obserwuje się powstawanie ognisk pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym, pojawiających się w grupkach. Głównymi miejscami pojawiania się takich ognisk są podeszwy stóp, a u ich podłoża pojawia się rumień. W dalszej konsekwencji, grupy pęcherzyków zlewają się, tworząc wysięk i złuszczanie się.
  
  
• Grzybica stóp złuszczająca (tinea pedum desquamativa) inaczej mokasynowa (od kształtu zmian na stopach), dotyka około 28%. To przewlekła postać mikozy, charakteryzująca się zmianami rumieniowymi z intensywnym, nadmiernym rogowaceniem się skóry w postaci bardzo drobnych płatków (efekt wizualny mąki na stopach). Ten rodzaj zmian obejmuje podeszwy, a czasem nawet powierzchnie boczne stóp i grzbiety.
  
  
• Grzybica stóp wrzodziejąca (tinea pedum ulcerosa) nazwa sama w sobie już sugeruje z jakim obrazem zmian mamy do czynienia. Występujące drobne wykwity pęcherzykowe ulegają przeobrażeniu w zmiany nadżerkowo- wrzodziejące. Jest to na szczęście stosunkowo rzadki rodzaj mikozy, a wiąże się on z powikłaniami wtórnymi zakażeń bakteryjnych, a to znowuż może doprowadzić do niebezpiecznych zmian takich jak zapalenie naczyń limfatycznych czy ciężkie zakażenia skóry i tkanek podskórnych. Za ten stan rzeczy w większości wypadków odpowiedzialne są szczepy Trichophyton mentagrophytes.

Grzybica jest bardzo, ale to bardzo zakaźna. Jak wspomniałam wcześniej najchętniej atakowane przez szczepy grzybicze są paznokcie i stopy. Wynika to z faktu, iż grzybica bardzo szybko roznosi i jest dosłownie wszędzie: na wykładzinach, w glebie, na skórze innych osób. Zarazić można się też od kogoś, kto już choruje. Stopy są narażone na takie zakażenia, ponieważ grzybica uwielbia ciepło, wilgoć i ciemność. Przeciwdziałając zakażeniom:

• Należy zachować szczególną ostrożność wybierając się do miejsc publicznych i tłocznych takich jak: basen, sauna (mokro, wilgotno, podwyższona temperatura),zakładowe prysznice, oraz w hotelach - chodząc boso po wykładzinach czy dywanach. 
  
  
• Uwaga na wypożyczalnie obuwia! Buty narciarskie, łyżwy, obuwie do gry w kręgle. Pamiętaj, żeby nie przymierzać obuwia na bosą stopę (w sklepach również).
  
  
• Zwróć baczną uwagę, kiedy korzystasz z usług studio urody, salonów kosmetycznych i SPA. Higiena i dezynfekcja w takich miejscach jest kluczowa, by nie nabawić się problemów. Bacznie przyglądaj się dezynfekcji używanych narzędzi. 
  
  
• Dbaj o higienę, nie "dziel się" ręcznikiem czy innymi przyborami natury osobistej.
  
  
• Nie noś za małych i za ciasnych butów – to sprzyja zarówno urazom, które odpowiedzialne są za szerzenie się zakażeń, jak również zwiększonemu poziomowi wilgoci i ciepła – czyli wytworzeniu idealnych warunków bytowania dla chorobotwórczych szczepów. 
  
  
• Wyrzuć buty i skarpetki, które nosiłeś przed kuracją, a podczas leczenia na bieżąco dezynfekuj obuwie. 
  
  
• Uważaj w miejscach masowych skupisk ludzi. Dla sportowców powstał nawet na tę okoliczność nowy termin athletes foot (noga sportowca). 
  
  
• Osuszaj stopy po myciu czy korzystaniu z akwenów wodnych. Rób to nawet z użyciem suszarki – pamiętaj, że grzybica kocha wilgoć.

Nie oznacza to, że każdy z nas, za każdym razem, mając wyżej wymienione warunki – zakazi się. Choć szansa na to jest niestety całkiem spora. Dane statystyczne mówią o tym, że najczęściej chorują osoby pomiędzy 20 a 60 rokiem życia – czyli dość duży rozrzut wiekowy, i jednak częściej dotykają osób starszych, ze względu na gorszy stan zdrowia oraz większe prawdopodobieństwo występowania u nich schorzeń ogólnoustrojowych i zaniżoną odporność. Co ciekawe, częściej dotyka mężczyzn. Należy również uważać bardziej:

• Jeśli masz obniżoną odporność, zaburzenia układu odpornościowego, układu krążenia, zaburzenia hormonalne.
• Jeśli masz problemy lub cierpisz na chorobę nowotworową.
• Kiedy przewlekle stosujesz lub stosowałeś antybiotykoterapię lub glikokortykosteroidy.
• Kiedy chorujesz na choroby metaboliczne takie jak: niedoczynność tarczycy, cukrzycę, otyłość.
• Kiedy jesteś zakażony wirusem HIV.

Grzybica stóp - prewencja i leczenie

Kiedy obawiamy się, że jesteśmy w grupie ryzyka, czy też odwiedzamy miejsca predysponujące do zakażenia się grzybicą lub co gorsza – już się zaraziłeś, możesz skorzystać z kilku rad, jak sobie pomóc. Pierwsze i najważniejsze – nie czekaj. Jeśli tylko zauważysz symptomy, że coś niepokojącego zaczyna się dziać - działaj od razu. Szybka reakcja daje szansę na skuteczne pozbycie się problemu. Terapia przeciwgrzybiczna obejmuje aplikowanie preparatów na zmienione chorobowo miejsca, czasem leczenie doustne, działania profilaktyczne, środki dezynfekujące oraz zmianę nawyków czy dietę. Dla optymalnej skuteczności, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby połączyć możliwości współczesnej farmakologii wraz ze skuteczności metod naturalnych i alternatywnych.

➤ Co możemy zastosować:

• Spraye i zasypki przeciwgrzybiczne, antybakteryjne do stóp i obuwia, takie jak np. UNDOFEN Antygrzybiczy spray do stóp i obuwia, ZIAJA STOPY Spray do stóp, EXCILOR Spray ochronny 3w1, ANTYPOT Zasypka.
  
  
• Kremy, żele i roztwory zawierające w składzie lek antygrzybiczny (flukonazol, mikonazol, clotrimazolum) MYCOSAN Leczenie Grzybicy Stóp żel, UNDOFEN MAX, ACERIN FUNGI ACTIVE Krem przeciwgrzybiczny do stóp, DAKTARIN Krem, PIROLAM 1% Roztwór na grzybicę skóry.
  
  
• Leki doustne zawierające terbinafinę, flukonazol lub itrakonazol. 
  
  
• Olejki i lakiery do paznokci CICLOLACK 80 mg/g lakier do paznokci, NAILNER Lakier przeciw grzybicy paznokci.

➤ Z metod alternatywnych, wspomagająco można wspomóc leczenie przy pomocy:

• Olejków eterycznych, takich jak: olejek tea tree (z drzewa herbacianego) ETJA Olejek z drzewa herbacianego, NATUR PLANET Olejek z drzewa herbacianego, olejek lawendowy PUREO Olejek eteryczny Lawendowy,
  olejek z paczuli ETJA Olejek Paczulowy.  Sam olejek tea tree oil można wcierać bezpośrednio w płytkę paznokcia, a mieszaninę olejków zmieszać z olejek bazowym ( np. oliwie z oliwek) i smarować całe stopy.
  
  
• Olejek oregano zarówno eteryczny ETJA Naturalny olejek eteryczny oregano, stosowany zewnętrznie ma fenomenalne działanie na zwalczanie zakażenia grzybiczego, jak również płyn i kapsułki na bazie oleju z oregano, spożywane wewnętrznie pomagają rozprawić się z mikozą. OREGANO MAXX FORTE Płyn, NOW FOODS Oregano Oil.
  
  
• Stosowanie moczenia stóp w wodzie z octem. Taki roztwór w stosunku 1:1 potrafi skutecznie wspomóc walkę z grzybicą, jeśli tylko uzbroimy się w cierpliwość oraz będziemy w tym systematyczni i wytrwali.
  
  
• Srebro koloidalne stosowane miejscowo na zmiany, dzięki swoim właściwością pozwoli na okiełzanie i odkażenie powstałych zmian. Warto wspomnieć, iż srebro było stosowane przez wieki do wspomagania leczenia.
  
  
• Zioła – tu godna polecenia jest mieszkanka ziołowa Para Farm do użytku wewnętrznego o szerokim spektrum działania, nie tylko przeciwgrzybicznym, ale również przeciw pasożytniczym i bakteriobójczym.
  
  
• Ozonoterapia to metoda polegająca na wytworzeniu mieszaniny gazów – ozonu i tlenu, podczas której, uwalnia się tlen atomowy, niszczący bakterie, chorobotwórcze grzyby i wirusy, przyśpieszając tym samym odnowę komórkową, poprzez natlenienie tkanek.
  
  
• Ostatnią, lecz nie mniej ważna rzeczą, przy nawracających zakażeniach grzybiczych jest dieta. Jeśli borykamy się ze zmianami o charakterze nawracającym, a dotychczasowe, podjęte działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów przyjrzyjmy się naszym nawykom i diecie. Grzybicy sprzyja spożywanie diety bogatej w cukier oraz produktów z białej mąki.

Pamiętajmy, że nieleczona grzybica może rozszerzać się na inne partie ciała, a pogorszenie stanu sprzyja wtórnym zakażeniom bakteryjnym. Często choroba ma charakter nawrotowy, dlatego ważne jest jak najszybsze zareagowanie na pojawiające się objawy i symptomy oraz dopasowanie odpowiedniej terapii. Bądźmy wytrwali i cierpliwi, bez tego sukces będzie ciężki do osiągnięcia. W razie jakichkolwiek nachodzących wątpliwości, nie bójmy się skorzystać z porady lekarza.