Czym jest połóg, ile trwa i jak w jego trakcie przebiega regeneracja organizmu młodej mamy do stanu sprzed porodu?

Ile trwa połóg i czym się charakteryzuje?

Tak, jak zostało to już wspomniane, okres połogu to czas, w którym organizm regeneruje się po ciąży i porodzie oraz powoli powraca do trybu funkcjonowania sprzed tych wydarzeń. Co dzieje się wtedy z ciałem kobiety?

• Macica zwija się, kurczy i oczyszcza z resztek „niepotrzebnych” już tkanek - następuje wówczas krwawienie po porodzie, a same tkanki określane są w nomenklaturze medycznej jako odchody poporodowe. Ich ilość powinna zmniejszać się w miarę upływu czasu od porodu. W okresie połogu młoda mama może odczuwać więc dość bolesne skurcze macicy;
• Obkurczanie się macicy po porodzie to nie wszystko - dochodzi do tego gwałtowny spadek hormonów ciążowych, które były niezbędne do utrzymywania tejże ciąży - w wyniku tych zmian hormonalnych kobieta może odczuwać różne dolegliwości w połogu - od zmęczenia i senności, poprzez zły nastrój, aż po wahania apetytu oraz zmiany w cyklu dobowym snu i czuwania;
• Dolegliwości w połogu obejmują także niekoniecznie przyjemne odczucia związane z gojeniem się ran porodowych - czy to rany po nacięciu krocza, czy rany po cięciu cesarskim.
• W okresie połogu „rozkręca” się laktacja, co ma szczególne znaczenie dla obkurczania się macicy po porodzie. Ssanie piersi przez maluszka sprawia, że w organizmie wydzielają się hormony odpowiedzialne za „powiadomienie” struktur macicy o konieczności kurczenia się i zwijania.

Wszystkie wymienione powyżej objawy, a więc wydalanie odchodów poporodowych, obkurczanie się macicy po porodzie, dolegliwości związane z ranami krocza lub cięciem wykonanym na brzuchu, a także inne, pomniejsze kłopoty nakładają się i zazębiają z poczuciem odpowiedzialności za nowego członka rodziny - okazuje się więc, że pierwsze dni po narodzinach maluszka mogą być dla mamy naprawdę ciężkie. Wymaga ona więc wsparcia najbliższych, ojca dziecka, ale również położnych goszczących u niej na wizytach patronażowych (z wizyt tych zdecydowanie nie warto więc rezygnować).

Ile trwa połóg? Przyjmuje się, że standardowo organizm kobiety regeneruje się w ciągu około 6 tygodni od porodu - w tym czasie należy również powstrzymać się od współżycia z partnerem. Jest to jednak okres umowny, ponieważ niektóre kobiety dochodzą do siebie w czasie znacznie krótszym, a inne - potrzebują nawet kilka miesięcy na regenerację.

Dolegliwości w połogu - co jest normalne, a co powinno nas zaniepokoić (karmienie piersią, krwawienie i inne)?

Dolegliwości w połogu mogą być różne - wśród nich można wyróżnić takie, które są normalnymi objawami regeneracji organizmu i powrotu do równowagi hormonalnej, jak i takie, które wymagają pilnego kontaktu z lekarzem. Co powinno nas zaniepokoić, a co jest normą w okresie połogu?

• Standardowe symptomy po porodzie, które charakteryzują połóg i nie stanowią przyczyny do zmartwień, to: wymienione powyżej skurcze macicy, krwawienie po porodzie - zmniejszające swoją intensywność w czasie, pojawienie się zlewnych potów (zwłaszcza w nocy), będących oznaką pozbywania się nadmiaru wody nagromadzonej przed porodem w organizmie, a także czasowa opuchlizna nóg - zwłaszcza wokół kostek. Oprócz tego dolegliwości w połogu obejmują także obniżony nastrój, częstsze niż zazwyczaj oddawanie moczu (również związane z pozbywaniem się nadmiaru wody), krwawienie z dróg rodnych zwiększające swoją intensywność podczas karmienia piersią, a także uczucie pełności w pochwie (przez niektóre kobiety określane jako uczucie „wypadania” macicy i obniżenia się tego narządu) oraz „ciągnięcie” szwów w miejscu cięcia cesarskiego czy w okolicy nacięcia krocza.
• Dolegliwości, które zdecydowanie powinny zaniepokoić kobietę oraz jej otoczenie, mogące prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań w połogu, to przede wszystkim: nieprzyjemny zapach odchodów poporodowych, nagłe krwawienie po porodzie przebiegające z dużą intensywnością, obrzęk kończyn dolnych wraz z ich bolesnością i nagłą zmianą temperatury (oziębienie lub ocieplenie jednej z nóg), gorączka, zaobserwowanie wycieku ropy z ran poporodowych - czy to z rany po cięciu cesarskim, czy z rany krocza, brak możliwości oddawania moczu, a także obniżony nastrój, uniemożliwiający opiekę nad dzieckiem i wykonywanie codziennych czynności. Dodatkowo niepokojące dolegliwości mogą być związane również z piersiami i karmieniem - kontaktu z lekarzem wymaga zaobserwowanie obrzmienia piersi i ich bolesności wraz z pojawieniem się wyczuwalnych guzów w ich obrębie.

Połóg po porodzie naturalnym a połóg po cięciu cesarskim - czy są między nimi różnice?

Połóg po porodzie naturalnym i połóg po cesarskim cięciu w teorii nie różnią się od siebie - po obu rodzajach porodu następuje bowiem wydalanie odchodów poporodowych wraz ze skurczami macicy i jej zwijaniem się. Różnice dotyczą jednak przede wszystkim umiejscowienia rany porodowej, a co za tym idzie: 

• połóg po porodzie naturalnym (czy raczej obkurczanie się macicy po porodzie) może być mniej bolesny dla kobiety ze względu na brak cięcia samego narządu, naruszanego przez te właśnie skurcze. Dodatkowo zwykle po porodzie naturalnym kobieta może szybciej się spionizować, co także wpływa na szybszą regenerację organizmu;
• połóg po cesarskim cięciu jest z kolei „łatwiejszy” pod względem pielęgnacji rany pooperacyjnej - łatwiej jest utrzymać ją w dobrym stanie i w suchości, co zdecydowanie stanowi trudność w przypadku rany po nacięciu krocza.

Młode mamy powinny pamiętać, że żaden rodzaj porodu nie jest „lepszy” lub „gorszy” od drugiego i rodząc w ten czy inny sposób nie są gorszymi matkami dla swojego dziecka. Kwestia tego, ile trwa połóg i z jaką intensywnością przebiega, zależy głównie od uwarunkowań organizmu danej kobiety.

Powikłania w połogu - czy niesie on zagrożenie dla zdrowia i życia kobiety?

Niestety, o ile coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, czym jest połóg, to nadal niewiele kobiet i niewielu mężczyzn zna zagrożenia, jakie czekają na młodą mamę w tym okresie - a są to oczywiście powikłania w połogu. Które z nich mogą wystąpić w omawianym okresie?

• Powikłania w połogu związane z obkurczaniem się macicy i wydalaniem odchodów poporodowych, a w tym: późne krwotoku poporodowe (następujące już w domu, po tygodniu, dwóch lub trzech od samego porodu, choć warto tu zaznaczyć, że im więcej czasu upłynęło od samego porodu, tym mniejsza szansa na wystąpienie krwotoku), zatrzymanie się odchodów poporodowych w macicy, a także zakażenia połogowe, objawiające się wysoką gorączką, dreszczami, zlewnymi potami, nieprzyjemnym zapachem wydobywającym się z dróg rodnych; 
• powikłania w połogu mogą dotyczyć także procesu karmienia piersią - wśród najczęściej występujących wyróżnia się zapalenie piersi, wymagające interwencji medycznej;
• zakażenie ran poporodowych (wspomniana wcześniej wydzielina ropna z rany po cięciu cesarskim czy z rany po nacięciu krocza jest najbardziej wyraźnym objawem);
• zakrzepica, która jest jednym z najgroźniejszych powikłań w połogu - dotyczy ona przede wszystkim osób z otyłością lub nadwagą, problemami żylnymi w wywiadzie lub tych kobiet, które przebyły już zakrzepicę czy mają zdiagnozowaną trombofilię. Zazwyczaj takim pacjentkom przepisuje się na czas trwania połogu zastrzyki zawierające drobnocząsteczkową heparynę, mającą zapobiegać tworzeniu się zakrzepów.

Oczywiście nie są to wszystkie powikłania, jakie mogą wystąpić w połogu po cięciu cesarskim czy w połogu po porodzie naturalnym. Zaliczają się do nich także choroby psychiczne, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe. Niemniej, przy zaobserwowaniu niepokojących symptomów, należy od razu zgłosić się po poradę lekarską, nie czekając 6 tygodni do pierwszej wizyty kontrolnej po porodzie.