Czym jest angina (ostre zapalenie migdałków podniebiennych), jak dochodzi do zakażenia i w jaki sposób leczyć tę chorobę?

Rodzaje anginy (zapalenie gardła) - paciorkowcowa, wirusowa, bakteryjna

Tak, jak zostało to już wspomniane, z uwagi na przyczynę zakażenia, wyróżnia się dwa rodzaje anginy:

• anginę wirusową, na którą częściej chorują dorośli. Wywołują ją najczęściej rynowirusy i koronawirusy, a także wirusy para grypy i wirusy RS. Okres wylęgania choroby w przypadku zakażenia wirusowego wynosi o 1 do 6 dni, a pacjent zaraża inne osoby na kilka dni przed wystąpieniem objawów oraz nawet do kilku tygodni po ich odnotowaniu (do zakażeń u domowników dochodzi w około 2/3 przypadków);
• anginę paciorkowcową (określaną również mianem anginy bakteryjnej lub anginy ropnej - ze względu na charakterystyczne zmiany i naloty pojawiające się w przebiegu choroby w obrębie gardła i migdałków). Częściej na ostre bakteryjne zapalenie gardła zapadają dzieci, a wywołują je zwykle paciorkowce. Okres wylęgania choroby wynosi od kilkunastu godzin do 4 dni, a chory zaraża krócej, niż w przypadku anginy wirusowej - do 2 dni od rozpoczęcia leczenia antybiotykiem lub do 7 dni w przypadku braku jego stosowania i samoistnego wyleczenia.

Przyczyny anginy - jak można się nią zarazić?

Bezpośrednią przyczyną anginy (czy to wirusowej, czy bakteryjnej - paciorkowcowej), jest zakażenie organizmu drobnoustrojami od ich nosiciela. Do zarażenia dochodzi zazwyczaj drogą kropelkową (czyli w trakcie rozmowy lub podczas kichnięcia lub kaszlnięcia nosiciela na osobę zdrową), ale również poprzez kontakt z wydzielinami górnych dróg oddechowych zakażonego (przykładowo, w trakcie pocałunku czy przy korzystaniu z tych samych sztućców). Warto wspomnieć, że anginą można zarazić się także w trakcie seksualnych stosunków oralnych.

Wyszczególniono również pewne czynniki, sprzyjające zakażeniu bakteriami lub wirusami wywołującymi anginę. Wśród nich wyróżniamy:

• młody wiek (poniżej 15 roku życia);
• stany obniżonej odporności (antybiotykoterapia, radio- i chemioterapia), a także choroby towarzyszące, wpływające na nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego (są to między innymi cukrzyca, nadciśnienie, zespół metaboliczny, miażdżyca i inne); 
• kontakty z bezobjawowymi nosicielami bakterii i wirusów wywołujących anginę; 
• uprawianie seksu oralnego bez zabezpieczenia (bez prezerwatywy lub specjalnych nakładek na genitalia).

W jaki sposób rozpoznać objawy anginy (ból gardła, gorączka i inne)?

Objawy anginy są dość charakterystyczne, a co ważniejsze - dzięki ich rozróżnieniu można wstępnie założyć, jakiego typu choroba pojawiła się w naszym organizmie. Dla konkretnych typów choroby będą to następujące objawy anginy:

• angina wirusowa - normalna temperatura ciała lub niewielka gorączka, nieżyt nosa (katar), kaszel, chrypa, ból mięśni i stawów, ewentualne zapalenie spojówek, ból gardła, owrzodzenie i mocne zaczerwienienie błony śluzowej jamy ustnej, a także biegunka (występuje stosunkowo rzadko);
• angina bakteryjna (ropna, paciorkowcowa) - silny, ostry i nagły ból gardła, połączony z wysoką gorączką. Mogą pojawić się również bóle głowy, nudności i wymioty, jednak w odróżnieniu od anginy wirusowej - w anginie paciorkowcowej zwykle nie występuje nieżyt nosa, kaszel czy chrypa. Oprócz tego na ściankach gardła można zaobserwować czerwone wybroczyny, a później - biały, charakterystyczny nalot w postaci rozlewających się plam na błonie śluzowej jamy ustnej. Dodatkowo w wielu przypadkach u pacjentów pojawia się nieprzyjemny zapach z ust, ustępujący po całkowitym wyleczeniu infekcji.

Podczas wizyty w gabinecie lekarz ustala rozpoznanie i rozróżnia rodzaj anginy na podstawie dokładnego wywiadu dotyczącego objawów choroby, a także po badaniu przedmiotowym - głównie po obejrzeniu gardła. W przypadku wątpliwości co do przyczyny zakażenia, medyk może wykonać szybkie testy bakteryjne lub skierować pacjenta na dalszą diagnostykę - wszystko po to, by dobrać odpowiednie leczenie.

Leczenie anginy w praktyce

Leczenie anginy zależy oczywiście od przyczyny jej pojawienia się - inaczej bowiem leczy się typ wirusowy, a inaczej - bakteryjny. Jeśli chodzi o anginę paciorkowcową, to pacjentowi podaje się antybiotyk (najczęściej przez około 7-10 dni), a lekarz każdorazowo powinien dostosować rodzaj antybiotyku do rodzaju bakterii odpowiedzialnej za zakażenie. Z kolei leczenie anginy wirusowej jest wyłącznie objawowe i uwzględnia przyjmowanie środków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych, a także łagodzących objawy w postaci bólu gardła, kataru czy kaszlu.

Domowe sposoby na anginę to - oprócz stosowania środków łagodzących ból gardła z apteki - wykonywanie płukanek z ziół działających przeciwbakteryjnie i łagodząco (rumianek, szałwia), przyjmowanie dużej ilości płynów oraz naturalnych pastylek na gardło z roślinnymi wyciągami.

Źródła:
Dr hab. med. B. Skotnicka, Angina - objawy, przyczyny, leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 24.03.2022
M. Kotowska, M. Wronowski, P. Albrecht, Angina - rozpoznawanie i leczenie [w:] Forum Pediatrii Praktycznej 7/2016
M. Dziekiewicz, A. Radzikowski, Angina paciorkowcowa - zasady diagnostyki i leczenia [w:] Pediatria i medycyna rodzinna 12/2016