Witamina D – nasz wielki sprzymierzeniec

Jaką funkcję pełni witamina D?

Rola witaminy D3 w naszym organizmie jest nie do przecenienia.

• Bierze ona udział w procesie budowy i mineralizacji kości i zębów – zwiększając przyswajalność wapnia, bezpośrednio wpływa na jego ilość potrzebną do budowy kości. Ułatwia również przemianę fosforu organicznego w nieorganiczny, który jest niezbędny w procesach kostnienia.

• Reguluje gospodarkę wapniowo - fosforową – obecność witaminy D3 zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, reguluje również prawidłowy stosunek obu pierwiastków, zapobiegając procesowi demineralizacji kości.

• Wpływa na działanie układu odpornościowego.

 To tylko część najważniejszych funkcji witaminy D3, ale o wadze jej działania niech świadczy fakt, że każda komórka naszego ciała posiada receptor tej witaminy, co w praktyce oznacza wpływ na funkcje całego organizmu. 

Źródła witaminy D

Jeżeli jest nam tak niezbędna, wydawać by się mogło, że jej dostępność również będzie powszechna. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D3 w przypadku dorosłych wynosi 200 j.m., w przypadku dzieci, kobiet w ciąży i osób po 65 roku życia 400 j.m. Niestety, zapewnienie jej prawidłowego poziomu w organizmie nie jest proste. Do dyspozycji mamy dwa źródła.

• Pożywienie

  Najlepszym spożywczym źródłem witaminy D są ryby i ich przetwory, wątroba, jaja, ser żółty i grzyby, jednak w przypadku większości produktów, ilość zawartej w nich witaminy D3 jest zbyt mała, aby mogła ona pokryć w pełni nasze dzienne zapotrzebowanie, dlatego najlepszym źródłem pozostaje wciąż słońce i przemiany zachodzące pod jego wpływem.

• Promieniowanie słoneczne

  Nasz organizm posiada umiejętność syntezy witaminy D w naskórku pod wpływem promieniowania UV. Jest to sprawnie działający mechanizm, uzależniony jednak częściowo od naszego trybu życia i ekspozycji ciała na słońce. Chcąc uzyskać prawidłowy poziom witaminy D3, należy wystawiać na słońce 15% nieosłoniętej powierzchni ciała w godzinach 10.00 – 15.00 przez ok. 20 minut. Trzeba pamiętać, że synteza następuje jedynie w miesiącach od maja do września, w pozostałym czasie, w naszej szerokości geograficznej niewłaściwy kąt padania promieni słonecznych praktycznie uniemożliwia syntezę – w tym okresie pozostaje nam suplementacja. Dodatkowo, stosując latem kosmetyki chroniące przed promieniowaniem UV, zmniejszamy produkcję witaminy D o 90 - 95%. Chcąc zapewnić sobie prawidłowy jej poziom i eksponując niechronione filtrami części ciała, musimy z kolei pamiętać o zwiększonym ryzyku raka skóry oraz większej wrażliwości na słońce osób o jasnej karnacji i rudych włosach. 

Efekty nadmiaru i niedoboru witaminy D3

Badania ostatnich lat wykazują powiązania pomiędzy wieloma chorobami i zaburzeniami, a zbyt niskim poziomem witaminy D3. Część z nich to jedynie hipotezy, inne zostały już potwierdzone naukowo. Bez wątpienia, niedobór witaminy D3 jest problemem powszechnym i dotyczy ok. 90% populacji w naszym kraju. Jego skutkami mogą być:

• podatność na choroby autoimmunologiczne – cukrzycę typu I, stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów,

• osłabienie odporności i w efekcie podatność na infekcje,

• zwiększone ryzyko chorób serca – zawały serca i udary mózgu,

• większa podatność na nowotwory złośliwe, zwłaszcza jelita grubego, piersi i prostaty.

Z racji powszechnego niedoboru witaminy D3, niezbyt często wspomina się o negatywnych skutkach zbyt wysokiego jej stężenia, a są one równie poważne:

• hiperkalcemia – wzrost stężenia wapnia w organizmie zwiększający ryzyko kamicy nerkowej i chorób trzustki (problem ten dotyczy głównie grupy osób cierpiących na nadczynność przytarczyc),

• nieprawidłowa praca serca,

• zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego,

• przedawkowanie witaminy D3 przez kobietę w ciąży może spowodować choroby kości i deformacje u noworodka.

Suplementacja witaminy D

W związku z powszechnym niedoborem tej witaminy, konieczna staje się suplementacja, przynajmniej w okresie jesienno - zimowym. Bezpiecznie, bez obaw o przedawkowanie, można przyjąć:

• 1000 jednostek dziennie w okresie od września do kwietnia w przypadku osób dorosłych,

• 1000 jednostek dziennie w przypadku wszystkich osób unikających przebywania na słońcu bądź stosujących filtry przeciwsłoneczne przez cały rok oraz ludzi powyżej 65 roku życia ze względu na malejącą wraz z wiekiem zdolność naskórka do syntezy.

Należy pamiętać, że witamina D3 jest dostępna bez recepty, jednak samodzielna suplementacja może być czasami ryzykowna, zwłaszcza przyjmowanie większych dawek wymaga wcześniejszego oznaczenia poziomu aktywnej postaci witaminy D3 i konsultacji lekarskiej. Witamina D dostępna jest w aptece na stronie https://www.apteka-melissa.pl/grupa/witamina-d3.html.