Wakacje w ciąży - jak się do nich przygotować?
Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiet - każda przyszła mama powinna jak najlepiej zadbać o zdrowie rozwijającego się w jej ciele dziecka, natomiast nie może zapominać w tym czasie o sobie! Idealnym momentem do celebrowania radości z nadchodzącej, życiowej zmiany są oczywiście wakacje i różnego rodzaju wyjazdy. Przyszłe mamy jednak często obawiają się o bezpieczeństwo pobytów poza miejscem zamieszkania, w Polsce lub za granicą. Chodzi tu nie tylko o dostęp do znanego i lubianego lekarza, ale również o inne kwestie - takie jak długa podróż samochodem czy samolotem, opalanie w ciąży czy kąpiele w zbiornikach wodnych (naturalnych i sztucznych). Jak poradzić sobie z tymi wątpliwościami? Czy da się zaplanować wakacje tak, by były w pełni bezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla maluszka? O czym pamiętać, jeśli planujemy kąpiel w morzu w ciąży lub kilkugodzinny lot? Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące wyjazdów w tym niecodziennym stanie znajdziecie poniżej - zapraszamy do lektury!
Lot samolotem w ciąży jest bezpieczny, jeśli ciąża przebiega prawidłowo
Jeden z największych, wakacyjnych dylematów przyszłych mam to lot samolotem w ciąży. Czy jest on bezpieczny dla dziecka i kobiety? Co może się wydarzyć podczas takiej trasy i na co warto się przygotować? Czy przed wylotem należy udać się do lekarza?
Latanie samolotem w ciąży jest - co do zasady - bezpieczne. W Internecie, na forach i w innych miejscach krążą mity, jakoby taka podróż miała powodować poród przedwczesny, być przyczyną licznych wad u płodu czy przyczyniać się do innych nieprawidłowości. Najczęściej uzasadnieniem jest promieniowanie kosmiczne, które - owszem - przyjmuje się w trakcie lotu - jednak jego dawki są na tyle znikome, że jego oddziaływanie jest kompletne obojętne dla organizmu mamy, jak i dziecka.
Jak przygotować się do lotu samolotem w ciąży? Na początek warto sprawdzić, czy linia lotnicza, którą wybraliśmy, wpuszcza na pokład kobiety ciężarne i w jakich tygodniach ciąży można z podróżować z danym przewoźnikiem (każdy ustala ten zakres indywidualnie, choć w większości kobiety mogą latać z różnymi liniami niemalże przez całą ciążę). Aby bezpiecznie latać w tym wyjątkowym stanie, ciąża musi przebiegać prawidłowo - aby sprawdzić jej stan, na 1 lub 2 tygodnie przed wylotem należy udać się do swojego lekarza. Może on również wystawić zaświadczenie o ciąży, które u niektórych przewoźników musi być okazane przed wejściem na pokład. Dodatkowo w podróż trzeba zabrać ze sobą kartę ciąży, a lot samolotem najlepiej jest zaplanować w drugim trymestrze - po badaniach prenatalnych (które wykonuje się w pierwszym trymestrze ciąży - więcej informacji znajdziecie w tekście Czym są badania prenatalne, do którego lektury serdecznie zachęcamy) i przed rozpoczęciem ostatniego etapu ciąży, kiedy warto być „na miejscu”, z uwagi na zbliżający się poród oraz dostępność swojego lekarza.
Ostatnią kwestią, o której należy pamiętać przed lotem samolotem w ciąży, jest ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej. Ryzyko to wzrasta już w samej ciąży, a unieruchomienie w podróży samolotem na kilka godzin dodatkowo je podnosi. Większość lekarzy profilaktycznie zaleca swoim pacjentkom przyjęcie przed wylotem zastrzyku z heparyną drobnocząsteczkową, która zapobiega zatorom, a także ruch w trakcie podróży - przechadzanie się po pokładzie samolotu czy częste spacery do toalety nie powinny nikogo dziwić (warto poinformować o swoim stanie personel pokładowy - jeśli nie wymagano wcześniej zaświadczenia o ciąży), a zdecydowanie poprawia krążenie krwi.
Podróż samochodem w przypadku kobiet ciężarnych - przygotowania i ograniczenia
Podróż samochodem w ciąży również wzbudza wątpliwości wielu przyszłych mam - tym większe, im dłużej ma trwać planowana jazda. I słusznie - tutaj również w grę wchodzi bowiem ryzyko wspomnianej wcześniej choroby zakrzepowo-zatorowej. Co zrobić w ramach zapobiegania takim incydentom? Podobnie jak w przypadku lotu samolotem, na 1-2 tygodnie przed planowaną podróżą warto udać się do ginekologa, by ocenił on stan ciąży. Jeśli nie widzi on przeciwwskazań do takiej wycieczki, z pewnością poinstruuje kobietę co do konieczności robienia przerw podczas jazdy, obejmujących nie tylko oddanie moczu (co jest częste w przypadku ciężarnych), ale również krótki spacer dla poprawy krążenia (zwłaszcza w kończynach dolnych). Jeśli podróż samochodem w ciąży będzie trwała dłużej, niż 2-3 godziny, wówczas lekarz może przepisać pacjentce zastrzyk z heparyny drobnocząsteczkowej. Oczywiście wielogodzinne podróżowanie w trzecim trymestrze ciąży będzie bardzo męczące - warto wówczas zostać w domu, by w razie gdy pojawią się skurcze macicy czy ryzyko przedwczesnego porodu, mieć dostęp do swojego lekarza.
Jeśli mowa o podróżach samochodem w ciąży, nie można nie wspomnieć o konieczności zapinania pasów. To mit, że w trakcie wypadku mogą one zrobić krzywdę maleństwu lub przyszłej mamie. Trzypunktowe pasy chronią nasze ciało w trakcie wypadków, a korzyści z ich zapinania znacząco przewyższają ewentualne straty - właśnie dlatego należy o tej kwestii pamiętać. Na rynku są ponadto dostępne adaptery do pasów dla kobiet w ciąży, które pozwalają ułożyć zabezpieczenie na ciele wygodnie, bez utraty poziomu bezpieczeństwa kobiety ciężarnej.
Kąpiel w morzu, jeziorze, kąpiel w basenie we wczesnej i zaawansowanej ciąży
Kąpiel w jeziorze w ciąży? A może kąpiel w basenie lub w morzu? Czy to bezpieczne? Nadal niestety pokutuje mit, iż sama kąpiel w zbiornikach wodnych może zaszkodzić zarówno mamie, jak i rozwijającemu się w jej ciele dziecku. Należy jasno powiedzieć, że pływanie - kąpiel w morzu w ciąży, w jeziorze czy w basenie - jest jedną z najzdrowszych aktywności dla przyszłych mam. To, co może powodować kłopoty w związku z takim spędzaniem czasu, to nieodpowiednia higiena po kąpieli. O czym więc należy pamiętać, by kąpiel w jeziorze w ciąży (a także w basenie czy w morzu) była bezpieczna?
- Najlepiej wybierać zbiorniki wodne, nad którymi pieczę sprawuje ratownik i nie korzystać z wody będąc samą.
- Należy szczególnie uważać na inne osoby - kopnięcie czy uderzenie bawiącego się obok nas dziecka lub dorosłego może mieć negatywne skutki (podobnie jak upadek ze schodów czy potrącenie przechodnia - z tego powodu nie należy demonizować pływania).
- Po kąpieli w basenie w ciąży (dotyczyć to także naturalnych zbiorników wodnych) należy - w miarę możliwości - dokładnie umyć się pod prysznicem z wykorzystaniem płynu do higieny intymnej o fizjologicznym pH.
- Kąpiel w morzu w ciąży, a także kąpiel w basenie czy jeziorze powinna zakończyć się zmianą mokrego kostiumu na suche, czyste ubrania - tak szybko, jak jest to możliwe, ponieważ wilgotne środowisko i ciepło ciała są idealnymi warunkami do rozwoju bakterii, a tym samym - do rozwoju infekcji intymnych.
Opalanie w ciąży - jak robić to bezpiecznie?
Czy opalanie w ciąży jest dozwolone? Jeśli mowa o kontrolowanej ekspozycji na słońce - oczywiście, tak. Mitem jest stwierdzenie, że promieniowanie słoneczne dostaje się do wód płodowych i do dziecka, powodując ich „podgrzanie” i negatywne konsekwencję. Prawdą natomiast jest to, że termoregulacja ciała w ciąży bywa utrudniona - właśnie dlatego ciężarnym nie zaleca się częstej i długiej ekspozycji na słońce.
W ciąży, podczas zażywania kąpieli słonecznych, należy na całe ciało aplikować krem wysokim filtrem (SPF 50). Na plaży można używać także specjalnych kostiumów dla ciężarnych, których powłoka zawiera filtry przeciwsłoneczne. Koniecznym jest noszenia nakrycia głowy, by chronić się przed udarem słonecznym, a także nawadnianie organizmu. W ciąży warto pamiętać także o zwiększonym ryzyku powstawania przebarwień i znamion skórnych - właśnie z tego powodu trzeba koniecznie aplikować krem z filtrem (pamiętając o jego reaplikacji po kilku godzinach, a także po kąpieli czy po intensywnym spoceniu się). Jeśli chcesz opalać się w czasie ciąży, wybieraj raczej plażowanie w godzinach porannych lub popołudniowych - nigdy nie praktykuj intensywnej ekspozycji na promieniowanie UV, gdy słońce operuje najsilniej - w południe i wczesnym popołudniem!
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.