Szczepienia na choroby tropikalne – obowiązkowe i dodatkowe

Obowiązkowe szczepienia przed wyjazdem do Afryki, Azji i Ameryki Południowej

Ponieważ od podania szczepienia na choroby tropikalne do wytworzenia się przeciwciał na te schorzenia w organizmie musi minąć odpowiedni czas, do lekarza medycyny tropikalnej (ewentualnie do gabinetu lekarza medycyny podróży czy specjalisty chorób zakaźnych) powinno się udać na 6-8 tygodni przed datą planowanego urlopu. Czasem będzie konieczne również pobranie krwi – po to, by zbadać, czy przeciwciała na daną chorobę na pewno się wytworzyły (czyli czy pacjent nabył odporność). W trakcie takiej wizyty lekarz zobowiązany jest do przeprowadzenia szczegółowego wywiadu, dotyczącego nie tylko wagi, samopoczucia, wzrostu czy codziennych dolegliwości pacjenta (wszystkie te informacje pomogą mu dobrać dawkę szczepionki oraz właściwy preparat), ale również kierunku podróży. Zalecane szczepienia przed wyjazdem do Azji, Ameryki Południowej czy Afryki mogą się bowiem od siebie różnić. Zależy to przede wszystkim od sytuacji epidemiologicznej w danym kraju, ale również od stale i endemicznie występujących tam chorób.

Generalnie obowiązek szczepień na różne choroby zakaźne przed wjazdem do konkretnych państw jest relatywny (zależy od sytuacji epidemiologicznej zarówno na świecie, jak i w danym kraju). Wśród takich szczepień można wyróżnić m.in. obowiązkowe szczepienie przed wyjazdem do Afryki i Ameryki Południowej przeciwko żółtej gorączce (inaczej określanej jako żółta febra). Jest to obecnie jedyna szczepionka wskazana jako obowiązkowa przez Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne. Dowód uodpornienia przeciwko tej chorobie musi zostać okazany przed wjazdem do następujących krajów:

• W Azji – Jemen;
• w Afryce – Benin, Burkina Faso, Etiopia, Ghana, Kamerun, Kongo, Liberia, Mali, Niger, Nigeria, Republika Środkowoafrykańska, Senegal, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Demokratyczna Republika Konga, Zanzibar;
• w Ameryce Południowej – Gujana Francuska, Brazylia.

Niestety, brak dowodu zaszczepienia na żółtą gorączkę może skutkować zatrzymaniem turysty na granicy, cofnięciem go do kraju, z którego przyjechał, przymusowym przyjęciem szczepionki lub przymusowym odbyciem kwarantanny (zależy to od przepisów panujących w danym kraju). Warto więc o tym pamiętać, ponieważ to nie sama żółta gorączka może być przyczyną nieprzyjemnych wspomnień z wakacji, ale przede wszystkim brak szczepionki chroniącej przed tą chorobą.

Dodatkowe szczepienia na choroby tropikalne

Dodatkowe szczepienia przed wyjazdem do Azji, Ameryki Południowej czy Afryki obejmują – oprócz oczywiście szczepienia przeciwko żółtej gorączce – szereg różnych chorób tropikalnych. Na przyjęcie których szczepionek zdecydować się przed urlopem w ciepłych, dalekich krajach? Tę decyzję powinno się podjąć wraz z lekarzem medycyny tropikalne, do którego należy udać się przed wyjazdem. Przykładowe, dodatkowe szczepienia na choroby tropikalne obejmują:

• szczepienie na dur brzuszny (choroba bakteryjna, którą można się zarazić drogą pokarmową);
• szczepienie na malarię (wywoływaną przez zakażenie pasożytem);
• szczepienie na choroby wywoływane przez meningokoki;
• szczepienie na wirusowe zapalenie wątroby typu A (najczęściej człowiek zakaża się drogą pokarmową);
• szczepienie na japońskie zapalenie mózgu (za które odpowiada transmisja wirusa tej choroby).

Zestaw szczepień przed wyjazdem do Afryki, Azji czy Ameryki Południowej jest każdorazowo dobierany przez lekarza – nie tylko na podstawie destynacji, ale również uwzględniając cel, w jakim pacjent będzie podróżował. Inne szczepienia bowiem „przydadzą się” osobom wyjeżdżającym do pracy w tamtych regionach, a inne – turystom. Warto także powiedzieć lekarzowi, w jakich warunkach będzie spędzany urlop – czy jedziemy do dziewiczej dżungli, czy może do resortu z dobrym dostępem do usług medycznych.

Jak chronić się przed zakażeniem chorobą tropikalną?

Szczepienia na choroby tropikalne to jeden z najważniejszych elementów profilaktyki przed zakażeniami grożącymi nam w podróży. Nie jest to jednak jedyna rzecz, o jaką można zadbać, by ustrzec się zdrowotnych zagrożeń czekających w tropikalnych krajach. Warto przed wyjazdem i w jego trakcie pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• Wykup dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne, które w kryzysowych sytuacjach zapewni szybki dostęp do profesjonalnej opieki medycznej, bez ponoszenia wysokich, niespodziewanych kosztów;
• Spakuj wakacyjną apteczkę, która będzie zawierała przede wszystkim środki na owady i komary (to właśnie one bardzo często są bowiem wektorem wielu chorób tropikalnych), a także środki łagodzące dolegliwości związane z ugryzieniami owadów;
• Do apteczki, oprócz opatrunków, kremów z filtrem, leków przyjmowanych na stałe dorzuć koniecznie leki przydatne w łagodzeniu objawów zatruć pokarmowych (biegunki, wymiotów – nifuroksazyd, Enterol, Imodium) oraz infekcji układu moczowego (preparaty z furaginą).
• Podczas pobytu pamiętaj o częstym myciu rąk, dbaniu o źródło wody pitnej (najlepiej jest kupować wodę butelkowaną) i nie bój się poprosić obsługę hotelową o dodatkową moskitierę, chroniącą przed ugryzieniami tych owadów szczególnie w nocy.

Wyjazd na wakacje, szczególnie w odległe, egzotyczne regiony świata, jest nie lada przygodą. Nierzadko wiąże się z nim podniecenie i ekscytacja – to całkowicie zrozumiałe. Nie wolno pozwolić jednak, by te emocje wpłynęły na nasze poczucie odpowiedzialności i zdrowy rozsądek – właśnie dlatego warto zadbać o swoją odporność już na kilka tygodni przed urlopem, by sam pobyt nie zmienił się z błogiego wypoczynku w niebezpieczne kłopoty zdrowotne.