Zajady - jak leczyć pęknięcia w kąciku ust?

Zajady – czym są i dlaczego powstają?

Zajady to pęknięcia, otarcia lub stany zapalne skóry w okolicach ust, szczególnie w ich kącikach. Mogą być bolesne i stanowić estetyczny problem. Od czego powstaje zajad? Przyczyna zajadów upatrywana jest w nadmiernej wilgoci w okolicach ust, na przykład spowodowanej częstym oblizywaniem warg. Częste zajady mogą być wynikiem niedoboru witamin i minerałów oraz trudnych do wyleczenia infekcji grzybiczych, natomiast zajady u dzieci bywają spowodowane nadmiernym ślinieniem bądź długotrwałą ekspozycją na niekorzystne warunki atmosferyczne, co powoduje przesuszenie ust, a w efekcie pęknięcia w kąciku ust. Aby zapobiegać powstawaniu zajadów, należy przede wszystkim zapewnić ustom ochronę i nawilżającą pielęgnację oraz dbać o zdrową, zrównoważoną dietę. Uporczywe zajady i powodujące ból zmiany zawsze należy skonsultować z lekarzem, który pomoże ustalić ich przyczynę i zaproponuje odpowiednie leczenie.

Zajady w kącikach ust – przyczyny

Zajad na ustach nazywany także zapaleniem kącików ust lub cheilitis angularis, to schorzenie charakteryzujące pęknięciem w okolicach kącików ust. Przyczyny powstawania zajadów to między innymi: niedobory witamin i minerałów, nadmierne nawilżanie skóry warg poprzez oblizywanie, infekcje grzybicze, ślinienie, przesuszenie warg oraz uraz lub podrażnienie mechaniczne. Niedobory witamin, zwłaszcza witaminy B2 (ryboflawiny), B3 (niacyny), B6 (pirydoksyny), B12 (kobalaminy) oraz niedobór żelaza i cynku, mogą być jednym z głównych czynników prowadzących do zajadów. Szczególnie zajad w ciąży często bywa wynikiem niedoboru kluczowych składników odżywczych będącego następstwem zmian preferencji żywieniowych oraz częstych wymiotów. Suche usta i zajady to często nierozłączny duet. Warunki atmosferyczne, takie jak wiatr, zimno i słońce, mogą przyczyniać się do nadmiernego wysuszania lub podrażniania skóry wokół ust, co wpływa na powstanie zajadów. Przesuszone usta domagają się stałego nawilżania, w efekcie czego odruchowo oblizujemy wargi. Oblizywanie ust może prowadzić do mikropęknięć i podrażnienia skóry w kącikach ust, co sprzyja powstawaniu zajadów. Wilgotne środowisko w okolicach ust może również sprzyjać rozwojowi drożdżaków, a grzybice, zwłaszcza spowodowane przez Candida albicans, mogą powodować zapalenie kącików ust. Zajady mogą również powstawać w wyniku mechanicznego podrażnienia, na przykład przez częste gryzienie warg czy używanie drażniących kosmetyków. Zajady u dziecka natomiast mogą być efektem wzmożonego, wywołanego ząbkowaniem ślinienia. Mokre ślinienie może być przyczyną zajadów także u niektórych osób dorosłych mających tendencję do zbierania się śliny w okolicach kącików ust.

Pęknięte kąciki ust – czy brakuje witaminy B?

Nawracające, uporczywe zajady to często wynik niedoboru składników odżywczych. Brak jakiej witaminy powoduje zajady? Zajad to najczęściej brak witaminy B, zwłaszcza witaminy B2 (ryboflawiny). Witamina B2 odgrywa istotną rolę w zdrowiu skóry, błon śluzowych i tkanek, a jej niedobór może prowadzić do suchości, łuszczenia się skóry i pęknięć. Stosowana na zajady witamina B2 wspiera procesy naprawcze skóry, co jest istotne w przypadku mikropęknięć czy stanów zapalnych. Ryboflawina uczestniczy także w wielu procesach metabolicznych, w tym w syntezie kolagenu, który jest ważny dla elastyczności skóry. Witamina B2 na zajady stosowana w nieodpowiednich dawkach może jednak nie przynieść oczekiwanych efektów. Pęknięte kąciki ust i podejrzenie niedoboru witaminy B2 warto skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania krwi, a w przypadku potwierdzenia niedoborów zaleci odpowiednie zmiany w diecie, bądź dodatkową suplementację.

Zajady a opryszczka – jak rozróżnić?

Zajad na ustach bywa często błędne nazywany opryszczką. Podkreślić należy, że zapalenie kącików ust i opryszczka to dwa różne schorzenia, różniące się przede wszystkim przyczyną, a ponadto lokalizacją i charakterem objawów oraz przebiegiem i czasem trwania choroby.

Opryszczka a zajad – różnice:

W przypadku wątpliwości lub gdy objawy utrzymują się niepokojąco długo, zalecana jest konsultacja medyczna. Opryszczka może wymagać leczenia antywirusowego, którego plan powinien ustalić lekarz.

Jakie objawy dają zajady?

Zajad przy ustach może powodować różnorodne objawy, między innymi pęknięcia naskórka, zaczerwienienie i obrzęk, ból i wrażliwość, odczucie suchości i napięcia wywołujące trudności z otwieraniem ust. Pęknięte kąciki ust to najbardziej widoczny objaw zajadów. Mikropęknięcia lub owrzodzenia w kącikach ust mogą być bolesne i mogą sprawiać trudności podczas jedzenia, mówienia lub otwierania ust. Obszar wokół kącików ust może być zaczerwieniony i lekko obrzmiały. Nawracające zajady i trudno gojące się zmiany mogą prowadzić do powstania krwiaka lub strupa w miejscu pęknięcia oraz powodować wzmożoną wrażliwość na bodźce zewnętrzne, takie jak zimno, wiatr czy kontakt z pewnymi substancjami drażniącymi.

Czy po zajadach zostają blizny i są powikłania?

W większości przypadków zajady nie pozostawiają trwałych blizn. Zazwyczaj, gdy przyczyna zajadów zostanie prawidłowo zidentyfikowana i zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, zajad goi się bez śladów. Jednak niegojące się zajady, powtarzające się, długotrwałe, nieleczone zmiany oraz przewlekłe zajady mogą powodować powikłania. W przypadku poważniejszych infekcji, głębokich zmian prowadzących do powstawania strupów mogą pojawić się niewielkie blizny po zajadach. Niegojący się zajad może powodować także ból. Bolesne zajady, szczególnie te związane z infekcjami bakteryjnymi lub grzybiczymi w nieleczonych przypadkach mogą prowadzić do powikłań, takich jak rozprzestrzenianie się infekcji na inne obszary skóry. Długotrwałe i bolesne zmiany powinny zostać skonsultowane z lekarzem, który może pomóc zidentyfikować przyczynę i zalecić odpowiednie leczenie, które przyspieszy gojenie i zapobiegnie ewentualnym powikłaniom.

Jak szybko leczyć zajady, czym smarować?

„Jak leczyć zajady”, „co stosować na zajdy” czy „leki na zajady” to frazy wpisywane w wyszukiwarkę internetową już przy pierwszych objawach zapalenia kącików ust. Czym zatem leczyć i smarować popękane kąciki ust, by skutecznie zredukować zmiany? Leczenie zajadów może obejmować kilka działań mających na celu przyspieszenie gojenia i złagodzenie objawów. Najczęściej stosowane sposoby to krem lub maść na zajady, stosowanie ochronnego balsamu do ust oraz uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów.

Lepiej zapobiegać niż leczyć, a regularne stosowanie nawilżającego balsamu do ust może pomóc w utrzymaniu wilgotności skóry i zapobiec kolejnym pęknięciom. Warto wybrać produkt pozbawiony substancji drażniących, takich jak alkohol oraz unikać produktów z dodatkiem substancji zapachowych, które mogą podrażniać skórę. Krem na zajady powinien zostać dobrany do indywidualnych potrzeb skóry oraz zawierać składniki łagodzące, regenerujące, nawilżające i przeciwbakteryjne. Kremy z witaminą E znaną ze swoich właściwości nawilżających i regenerujących mogą pomóc w łagodzeniu suchości skóry wokół ust. Kremy z pantenolem pomogą w łagodzeniu podrażnień i regeneracji skóry. Kremy z olejem z drzewa herbacianego słynącego z właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych mogą być pomocne w przypadku zajadów spowodowanych infekcją. Kremy z kwasem hialuronowym pomogą zatrzymać wilgoć w skórze. Maść na zajady na bazie tlenku cynku będzie działać przeciwzapalnie i przyspieszy gojenie się zmian. Jeśli przyczyną zajadów jest wirus, lekarz może zalecić maść przeciwwirusową, która może pomóc w skróceniu czasu trwania i złagodzeniu objawów. Jeśli zajady są spowodowane niedoborem witamin, szczególnie witaminy B2 (ryboflawiny), warto rozważyć zastosowanie maści lub kremów zawierających tę witaminę. Witamina b na zajady może być stosowana także doustnie. Jeśli zatem codzienna dieta nie obfituje w ten składnik, warto skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania zaleceń dotyczących suplementacji. Jeśli przyczyną zajadów są infekcje grzybicze, lekarz może zalecić stosowanie maści przeciwgrzybiczych zawierających klotrimazol lub mikonazol, czyli substancje często używane do zwalczania infekcji grzybiczych w okolicach ust.

Domowe sposoby na zajady

Unikanie drażniących substancji, nawadnianie i zdrowa dieta oraz ochrona warg i okolic ust to podstawowe domowe sposoby na pękające kąciki ust. Jeśli nie okażą się one wystarczające, przed wizytą w aptece bądź konsultacją lekarską można sięgnąć po coś na zajady z domowej apteczki.

• Wyciśnięta z kapsułki z suplementem oliwka z witaminą E nałożona bezpośrednio na zajady nawilży skórę i wesprze proces gojenia.
• Miód mają właściwości antybakteryjne, antyseptyczne i przyspieszające gojenie. Wystarczy nałożyć cienką warstwę miodu bezpośrednio na zajad.
• Mleczko kokosowe zawiera substancje nawilżające, które mogą pomóc w złagodzeniu suchości i podrażnienia.
• Chłodne kompresy z herbatki ziołowej (na przykład rumiankowej) mają właściwości łagodzące i przeciwbakteryjne.
• Delikatnie złuszczanie zajadów miękką szczoteczką do zębów lub gazikiem nasączonym w wodzie pozwoli pozbyć się zmacerowanego naskórka i ułatwi przenikanie substancji czynnych zawartych w zastosowywanych specyfikach.

Jeśli zajady są szczególnie bolesne, utrzymują się przez dłuższy czas lub pojawiają się regularnie, warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże zidentyfikować przyczynę i zaleci odpowiednie leczenie. Jeśli zajady są skomplikowane lub związane z infekcją, może być konieczne stosowanie leków przeciwbakteryjnych lub przeciwgrzybiczych.

Bibliografia:

Gryszczyńska A. Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii 4/2009

Knychalska-Karwan Z: Fizjologia i patologia błony śluzowej jamy ustnej. Wydawnictwo Czelej 2002