Przegląd nowoczesnych metod leczenia żylaków

Chemiczne zabiegi na żylaki (skleroterapia żylaków)

Chemiczne metody usuwania żylaków należą do najmniej inwazyjnych zabiegów mających na celu usunięcie osłabionych, niewydolnych naczyń krwionośnych kończyn dolnych. Najpopularniejszą z nich jest z kolei skleroterapia żylaków. Wskazaniami do jej przeprowadzenia jest pojawienie się żylaków małych i średnich naczyń krwionośnych (w przypadku zmian w dużych naczyniach, konieczne będzie leczenie operacyjne). Co ważne, skleroterapia żylaków łączona jest często z zabiegami chirurgicznymi.

Nieoperacyjne usuwanie żylaków z wykorzystaniem metody skleroterapii polega na podaniu do światła naczynia krwionośnego specjalnego preparatu (w formie płynu lub pianki - w zależności od wyboru lekarza oraz stosowanej przez niego techniki), który powoduje obumarcie naczynia oraz zwłóknienie żyły (co sprawia, że zostaje ona wyłączona z układu krwionośnego oraz nie stanowi już dłużej defektu kosmetycznego). Przed zabiegiem, jakim jest nieinwazyjne usuwanie żylaków metodą skleroterapii, układ żylny pacjenta zostaje skontrolowany w obrazie USG metodą Dopplera - lekarz może dzięki temu zbadać natężenie przepływu krwi w poszczególnych naczyniach oraz opracować strategię podawania preparatu. Po zabiegu skleroterapii żylaków chory musi nosić wyroby uciskowe - pończochy, podkolanówki lub rajstopy - o stopniu ucisku dobranym przez lekarza wykonującego procedurę (najczęściej kompresja musi być utrzymana do około 30 dni po wykonaniu skleroterapii). Co ważne, sam zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym - nie wymaga on podania znieczulenia obwodowego lub całkowitej narkozy.

Oprócz tradycyjnej skleroterapii żylaków, wśród zabiegów na żylaki wykorzystujących podobne substancje chemiczne, wyróżnia się również metodę ClariVein, Flebogrif czy „klejenie żylaków” - wszystkie opierają się na opisanym powyżej mechanizmie, polegającym na dążeniu do zamknięcia światła naczynia i wyłączenia go z krwiobiegu.

Laserowe usuwanie żylaków, czyli przykład metody termicznej

Laserowe usuwanie żylaków (ablacja żylaków) jest jedną z najmniej inwazyjnych metod niwelowania tego problemu. Nie wymaga tworzenia nacięć na skórze, co sprawia, że sam zabieg nie pozostawia blizn. Dodatkowo odbywa się - podobnie jak skleroterapia - w znieczuleniu miejscowym, a pacjent może wrócić do wykonywania codziennych, lekkich czynności już kolejnego dnia po nieoperacyjnym usuwaniu żylaków laserem.

Jak przebiega nieinwazyjne usuwanie żylaków za pomocą lasera? Tak, jak zostało to już wspomniane, laser jest metodą termiczną - a więc oddziałuje na ściany naczyń podwyższoną temperaturą, powodując ich uszkodzenie. Podobnie jak w przypadku skleroterapii, naczynie jest wyłączone z układu krwionośnego. Sam zabieg przebiega pod kontrolą obrazu USG. Lekarz „wchodzi” do żyły w miejscu zgięcia kolana, za pomocą specjalnego światłowodu, który emituje fale radiowe. Aby chronić tkanki otaczające naczynia przed działaniem lasera, wprowadza się do nich określoną ilość płynu (to właśnie w nim zawarty jest najczęściej środek znieczulający, dzięki czemu nie trzeba znieczulać kończyny osobno). Gdy lekarz na podstawie USG stwierdzi, że pożądane naczynia zostały uszkodzone przez laser, wyjmuje sondę i zakłada mały opatrunek. Kończyna musi zostać zaopatrzona w wyrób uciskowy - pończochę, podkolanówkę czy - w przypadku zabiegu na obu nogach - w rajstopy kompresyjne.

Warto tutaj dodać, że laserowe usuwanie żylaków sprawdza się w niwelowaniu małych i średnich zmian, a dodatkowo w niektórych przypadkach konieczna jest późniejsza skleroterapia w celu całkowitego usunięcia zwłóknionego już naczynia (o przebiegu tych procedur decyduje oczywiście lekarz po kontroli efektów nieinwazyjnego usuwania żylaków).

Inne, nieco mniej popularne zabiegi na żylaki wykorzystujące metody termiczne to przede wszystkim Steam Vein Sclerosis (SVS - w jej ramach usuwa się naczynia za pomocą pary wodnej), a także radiofrekwencja (jak sama nazwa wskazuje, do nieinwazyjnego usuwania żylaków stosuje się tutaj fale radiowe, działające podobnie do lasera).

Operacyjne usuwanie żylaków - jak przebiega?

Operacyjne usuwanie żylaków (określane również jako stroipping żylaków) to metoda, która wykorzystywana jest u pacjentów z wieloma zmianami lub takich, u których duże naczynia krwionośne uległy skręceniu, a ich ścianki - ścieńczeniu. Stripping żylaków to wariant mechaniczny ich usuwania - polega na całkowitym wycięciu zmienionego chorobowo naczynia. Zabieg wykonywany jest najczęściej po podaniu znieczulenia obwodowego - wówczas pacjent nie czuje nic od pasa w dół. Ponieważ zwykle takie osoby cierpią na zaawansowaną postać choroby, a sama operacja wymaga zaaplikowania szwów, pacjenci zostają po zabiegu na obserwacji - nawet do kilku dni.

Na czym polega operacyjne usuwanie żylaków? W najpowszechniejszej metodzie Babcocka lekarz wykonuje dwa główne nacięcia - w okolicy kostki oraz pachwiny - a następnie odsłania oba końce żyły odpiszczelowej właśnie w tych miejscach. Później przez otwór przy kostce wprowadza do światła naczynia specjalną sondę wyposażoną w haczyk - za jej pomocą wyciąga odcięte wcześniej naczynie, usuwając je z kończyny dolnej całkowicie. Dużo rzadziej wykonuje się także stripping żylaków w żyle odstrzałowej (ze względu na specyficzne umiejscowienie zmian). Do chirurgicznych metod usuwania żylaków zalicza się także stripping Piverte’a (tak zwany kriostripping), podczas którego do światła naczynia wprowadzany jest cienki pręt schłodzony do minus kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Podczas operacji ścianki naczynia przymarzają do narzędzia - jest ono usuwane więc wraz z wyjęciem sondy.

Po chirurgicznych zabiegach na żylaki pacjent dochodzi do siebie nieco dłużej, niż w przypadku metod chemicznych czy termicznych, jednak u wielu pacjentów to właśnie operacyjne usunięcie żylaków jest jedynym wyjściem, ze względu na zaawansowanie choroby. Po kilku lub kilkunastu dniach od operacji następuje ściągnięcie szwów z nacięć głównych (przy pachwinie i kostce) oraz pośrednich (na całej długości kończyny dolnej - jeśli zaistniała konieczność ich wykonania).

Nieoperacyjne leczenie żylaków, czyli terapia kompresyjna

Nieoperacyjne leczenie żylaków polega również na stosowaniu kompresjoterapii. Pacjenci, u których niewielka rozległość i lekki stopień zaawansowania zmian w naczyniach nie stanowi wskazania do wykorzystania metod termicznych, chemicznych czy operacyjnych, powinni sięgnąć - oprócz farmakologii, ćwiczeń oraz dostosowania się do zaleceń profilaktycznych - po odpowiednio dobraną kompresjoterapię (dzięki jej stosowaniu opóźnia się również nawrót zmian żylnych, który nie jest wykluczony nawet po operacji lub zabiegu).

Terapia kompresyjna polega na noszeniu wyrobów uciskowych - pończoch, podkolanówek, rajstop - które zostały zaprojektowane w taki sposób, by wytwarzały ucisk w obrębie kończyny dolnej - najsilniejszy w okolicach kostki, a najsłabszy - w miejscu pachwiny (kompresja jest więc stopniowana). Dzięki takiemu działaniu wspomagany jest przepływ krwi i zrekompensowane zostaje wadliwe działanie osłabionych zastawek w żyłach znajdujących się w kończynach dolnych. Na rynku dostępne są wyroby kompresyjne o różnym stopniu ucisku - każdorazowo ich wybór powinien być poprzedzony konsultacjami z lekarzem prowadzącym. Więcej informacji na temat tego typu zaopatrzenia znajdziecie w artykule Kompresjoterapia: jak działa i kiedy ją stosować?. Zapraszamy do jego lektury!