Poród w wodzie – plusy i minusy

Poród w wodzie

W Polsce pierwszy poród w wodzie miał miejsce w 1996 roku, w Łodzi. Od tego czasu sporo się pozmieniało, porody w wodzie stały się rozpropagowane, choć nadal zakończenie ciąży tym sposobem jest znikomym procentem. Szkoda. Ponieważ ten rodzaj pomocy przy rozwiązaniu posiada całą gamę zalet. Całkiem prawdopodobne, że popularyzowanie porodów w imersji wodnej pozwoliłoby zmienić ten niekorzystny trend i złą sławę porodów siłami natury. Kiedy mamy za sobą ciężki dzień, kiedy bolą nas plecy, chętnie relaksujemy się w wannie pełnej ciepłej wody. Woda to przyjazne nam środowisko, które wspaniale odpręża i znosi napięcia. Tak też działa w wypadku porodu. Nie zawsze oznacza to, że cały poród należy przesiedzieć w wodzie. Nawet jeśli kobieta może skorzystać z tej opcji na pierwszą fazę rozwiązania, czy też kilka godzin - zawsze warto. Udowodnione zostało, że kobiety łatwiej znoszą i radzą sobie z bólem, rzadziej sięgają po leki czy inne formy pomocy, jak na przykład podanie znieczulenia zewnątrzoponowego.

Zatem, czy istnieją wskazania do porodu w wodzie?

W zasadzie można by tak powiedzieć. W efekcie tak wielu zalet, jakie za sobą niesie przebywanie w wodzie – również w trakcie porodu – taka forma 1 czy 2 fazy rozwiązania jest polecana w wielu przypadkach. Przebywanie w imersji wodnej nie jest przeciwwskazaniem dla kobiet obciążonych nadczynnością tarczycy, nadciśnieniem (woda może przyczynić się do jego obniżenia), chorób serca czy cukrzycy. Również takie przypadki jak wady budowy łożyska i pępowiny (poza łożyskiem przodującym, nisko usadowionym oraz pępowiną dwunaczyniową) nie stanowią przeciwwskazania. Kobiety po wielu porodach oraz w ciąży z tzw. wielowodziem, również mogą odbyć poród w wodzie lub którąś z jego faz.

Poród w wodzie - zalety

• Kiedy przebywamy w wodzie, nasze ciało wydaje się być lżejsze, związane jest to z grawitacją. Działa tu prawo Archimedesa, stanowiące o sile wyporu skierowanej pionowo do góry ciała zanurzonego w cieczy. W związku z czym, jesteśmy przyjemnie "podtrzymywani". To natomiast powoduje zmniejszone wytwarzanie hormonu stresu, co przekłada się na zmniejszone odczuwanie bólu.
• Tym samym ułatwia również poruszanie się, pozwalając zachować energię na dłużej.
• Woda wpływa pozytywnie również na regulacje ciśnienia tętniczego krwi, obniżając czynniki stresowe.
• Woda podnosi komfort wraz z poczuciem bezpieczeństwa, związane jest to z naszymi odczuciami powrotu do okresu prenatalnego.
• Woda relaksuje i odpręża. Koi emocje i myśli.
• Podnosi stan koncentracji i poczucie prywatności.
• Przepływ wody wraz z subtelnymi drganiami, wpływają pozytywnie na przebieg i stymulacje krwi w naczyniach limfatycznych. Ciepła woda delikatnie rozszerza naczynia, powodując lepsze ukrwienie i dotlenienie.
• Często pozwala również "oszczędzić" krocze. Przebywanie w wodzie zmniejsza możliwość urazów krocza wywołane porodem oraz koniecznych nacięć.
• Przebywanie w wodzie skraca zauważalnie pierwszą fazę porodu. Jest to wynik zrelaksowania oraz zwiększona elastyczność tkanek szyjki macicy, przekładająca się na łatwiejsze postępowania rozwarcia. Można znaleźć również informacje o skróceniu drugiej fazy porodu.
• Co ciekawe, zaobserwowano, iż kobiety rodzące w wodzie tracą mniej krwi.
• Naturalnym jest, iż łatwiejsze i mniej inwazyjne przejście wszystkich faz porodu powoduje krótszy połóg i czas potrzebny by dojść do siebie.
• Z perspektywy dziecka, również jest cały szereg korzyści. Pierwszą i niepodważalną jest poczucie komfortu i bezpieczeństwa wynikające ze znanego mu środowiska, stłumienie dźwięków i światła. Zmniejszona różnica ciśnień powoduje późniejsze pęknięcie błon płodowych.
• Przeprowadzone badania, pozwoliły wysunąć tezę, iż dzieci urodzone w wodzie mają co najmniej taka samą, lub wyższa punktacje w skali Apgar.
• Z mniejszym nasileniem obserwowano dysocjację barkową oraz zielone wody płodowe.
• Napięcie mięśniowe, koordynacja, a w efekcie rozwój ruchowy u dzieci również wypadało znacznie lepiej.
• W wyniku stresu porodowego mamy, emocje te również przenoszą się na dziecko. Dzięki obniżeniu ich i lepszego radzenia sobie z sytuacją, dziecko odczuwa również spokojniej całą sytuację. Może mieć to odzwierciedlenie w późniejszym czasie na efektywne radzenie sobie i reakcje stresowe.

Czy są minusy porodu w wodzie?

Niewątpliwie jedną z głównych, podawanych cech minusowych jest możliwość zachłyśnięcia się dziecka. Jednak czy jest ona stosowna? Istnieje wiele mechanizmów obronnych, by nowo narodzone dziecko nie doznało zachłyśnięcia – czy zabrania oddechu pod wodą:

• Kiedy dziecko przychodzi na świat, a pępowina nie zostaje przecięta, nadal funkcjonuje krążenie łożyskowe.
• Chwilowy bezdech i odruch połykania w wyniku naturalnego procesu porodu.
• Uwarunkowanie hormonalne płodu.
• Charakter poznawczy wykształcony u noworodka, rozróżniający środowisko wodne oraz odruch nurkowania.
• Między płynem znajdującym się w płucach dziecka a wodą istnieje różnica stężeń.

Przeciwwskazania do porodu w wersji wodnej

Standardowe przeciwwskazania nie istnieją. Natomiast można się spotkać z wykluczeniem już pierwszej fazy porodu w wodzie kiedy obserwowane są zaburzenia poniżej. Możliwość odbycia I fazy porodu zostaje wykluczona z korzystania z imersji wodnej gdy:

• U ciężarnej obserwuje się gorączkę powyżej 38 stopni Celsjusza lub / i podejrzewana jest infekcja – również dróg rodnych / nerek / problemy skórne
• Krwawienie z dróg rodnych
• Niewydolność nerek
• Występuje stan przedrzucawkowy
• Zakrzepica usytuowana w okolicy miednicy
• Poród przedwczesny / wcześniaczy
• Niepoprawne usytuowanie płodu
• Zaburzenia tętna dziecka, a co za tym idzie ciągła konieczność monitorowania jego stanu • zapalenie błon płodowych
• Zielony kolor płynu owodniowego
• W niektórych źródłach można spotkać się z informacją, iż nosicielstwo wirusa HIV również bywa traktowane jako przeciwwskazanie.

Na co zwrócić uwagę oraz jakie warunki techniczne muszą zostać spełnione?

Dezynfekcja - bardzo ważna rzecz. Wanna / basen musi być zdezynfekowany solidnie i porządnie. Dobrze też żeby miejsce imersji wodnej było stosunkowo wygodne, duże i dało możliwość manewrowania przy zmianie pozycji.

Temperatura – nie ma jednej, podanej konkretnie wartości. Na ogół waha się ona pomiędzy 35 – maksymalnie 38.3 stopnia Celsjusza. Woda ma odpowiadać dobremu samopoczuciu i komfortowi rodzącej. Nie wskazane są wyższe wartości, ponieważ może to doprowadzić do efektu przegrzania ciężarnej oraz prowadzić do tachykardii płodu ( i niedotlenienia).

Zasolenie – może być obecna sól morska o stężeniu 0,9%, ale nie jest to konieczne. Woda może być również zwykła, kranowa.

Ocena Apgar powinna następować nieco później niż w przypadku standardowych porodów, ze względu na wyjątkowość miejsca, również dzieci z wodnych porodów zachowują się nieco inaczej (rzadko kiedy głośno płaczą, później biorą oddech, są bardziej fioletowe). 

Przeczytaj także:
Jak wygląda poród naturalny,   Poród po terminie,   Poród siłami natury czy cesarskie cięcie,   Objawy porodu