Migotanie przedsionków – przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków to zaburzenie rytmu serca polegające na nieprawidłowej i nieskoordynowanej pracy przedsionków. Normalnie serce bije w regularnym rytmie dzięki impulsom elektrycznym generowanym w węźle zatokowym, który pełni rolę naturalnego rozrusznika. W przypadku migotania przedsionków impulsy te są chaotyczne i powodują, że przedsionki kurczą się szybko i niespójnie. W efekcie serce nie pompuje krwi tak efektywnie, co może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Migotanie przedsionków dzielimy na kilka rodzajów, w zależności od jego trwania:

• Napadowe migotanie przedsionków – trwa krócej niż 48 godzin i ustępuje samoistnie lub po leczeniu.
• Przetrwałe migotanie przedsionków – trwa dłużej niż 7 dni i zazwyczaj wymaga leczenia farmakologicznego lub kardiowersji.
• Przewlekłe migotanie przedsionków – trwa stale, a leczenie farmakologiczne może nie przywracać normalnego rytmu serca.

Migotanie przedsionków zwiększa ryzyko powikłań, takich jak udar mózgu, zatorowość płucna, czy niewydolność serca, dlatego szybka diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla minimalizowania ryzyka.

Jakie są przyczyny migotania przedsionków?

Przyczyny migotania przedsionków są różnorodne i mogą obejmować zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. W niektórych przypadkach migotanie przedsionków występuje bez wyraźnej przyczyny, natomiast częściej jest związane z innymi schorzeniami. Do najczęstszych przyczyn migotania przedsionków należą:

• Nadciśnienie tętnicze – długotrwałe nadciśnienie może powodować przerost mięśnia sercowego, co sprzyja rozwojowi migotania przedsionków.
• Choroby serca – takie jak choroba wieńcowa, niewydolność serca czy wady zastawkowe, mogą prowadzić do zaburzeń rytmu serca.
• Zaburzenia tarczycy – nadczynność tarczycy zwiększa ryzyko wystąpienia migotania przedsionków.
• Choroby płuc – przewlekłe schorzenia płuc, jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mogą wpływać na rytm serca.
• Zaburzenia elektrolitowe – niedobory elektrolitów, zwłaszcza potasu i magnezu, mogą sprzyjać arytmiom.
• Czynniki zewnętrzne – nadmierne spożycie alkoholu, kofeiny, palenie tytoniu oraz stres również mogą wywoływać migotanie przedsionków.
• Zespół obturacyjnego bezdechu sennego – to zaburzenie oddychania podczas snu zwiększa ryzyko AF.
• Wiek – ryzyko migotania przedsionków wzrasta wraz z wiekiem, a najwięcej przypadków notuje się u osób powyżej 65. roku życia.
• Predyspozycje genetyczne – w niektórych przypadkach przyczyny migotania przedsionków mogą mieć podłoże dziedziczne.

Istnieje także szereg czynników ryzyka, które mogą przyczyniać się do rozwoju migotania przedsionków, takich jak otyłość, cukrzyca, siedzący tryb życia czy nadmierny stres. W niektórych przypadkach warto wspomagająco sięgnąć po preparaty wzmacniające pracę serca bez recepty.

Objawy migotania przedsionków

Podczas migotania przedsionków impuls elektryczny nie jest generowany w węźle zatokowym, ale w innych miejscach serca. To powoduje poważną niespójność w pracy przedsionków, które zamiast prawidłowo się kurczyć, zaczynają chaotycznie drgać, co nazywane jest migotaniem.

Objawy migotania przedsionków mogą się znacznie różnić w zależności od pacjenta. U niektórych osób zaburzenie to może przebiegać bezobjawowo i być wykrywane przypadkowo podczas rutynowego badania. Jednak wiele osób doświadcza charakterystycznych objawów, które mogą być uciążliwe i wpływać na codzienne funkcjonowanie. Do najczęściej występujących objawów migotania przedsionków należą:

• Kołatanie serca – uczucie szybkiego, nieregularnego bicia serca, które może być bardzo nieprzyjemne.
• Zawroty głowy – wynikające z nieprawidłowego przepływu krwi do mózgu.
• Duszność – trudności z oddychaniem, zwłaszcza podczas wysiłku.
• Osłabienie i zmęczenie – związane z niewydolnym pompowaniem krwi przez serce.
• Ból w klatce piersiowej – może być mylony z objawami zawału serca.
• Omamy i omdlenia – wynikające z nagłego spadku ciśnienia krwi.
• Niepokój – związany z odczuwaniem kołatania serca.

Warto podkreślić, że objawy migotania przedsionków mogą nasilać się w zależności od intensywności zaburzenia oraz od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Zobacz także artykuł: Arytmia serca - przyczyny, objawy i leczenie

Diagnostyka migotania przedsionków

Diagnostyka migotania przedsionków opiera się głównie na badaniach kardiologicznych, które pozwalają na ocenę pracy serca oraz potwierdzenie obecności zaburzenia rytmu. Do najważniejszych metod diagnostycznych należą:

• Elektrokardiogram (EKG) – podstawowe badanie, które rejestruje elektryczną aktywność serca i pozwala wykryć nieregularny rytm charakterystyczny dla migotania przedsionków.
• Holter EKG – badanie polegające na całodobowym monitorowaniu pracy serca, co pozwala na uchwycenie epizodów migotania przedsionków, które mogą występować sporadycznie.
• Echo serca (Echokardiografia) – badanie ultrasonograficzne serca, które pozwala na ocenę struktury serca, funkcji zastawek oraz wykrycie ewentualnych skrzepów krwi.
• Test wysiłkowy – pozwala na ocenę pracy serca podczas wysiłku fizycznego i wykrycie zaburzeń rytmu, które mogą wystąpić w trakcie obciążenia.
• Badania laboratoryjne – mogą obejmować ocenę poziomu elektrolitów, hormonów tarczycy oraz innych parametrów, które mogą mieć wpływ na rozwój migotania przedsionków.

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny serca lub tomografia komputerowa, aby dokładnie ocenić strukturę serca i wykluczyć inne schorzenia.

Zapoznaj się także ze wpisem: Ucisk za mostkiem. O czym może świadczyć?

Leczenie migotania przedsionków – metody farmakologiczne i niefarmakologiczne

Leczenie migotania przedsionków zależy od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, czas trwania zaburzenia oraz ogólny stan zdrowia pacjenta. Istnieje wiele metod leczenia, które mają na celu przywrócenie normalnego rytmu serca oraz zapobieganie powikłaniom, takim jak udar mózgu. Leczenie można podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne.

Leczenie farmakologiczne

• Leki antyarytmiczne – mają na celu przywrócenie i utrzymanie prawidłowego rytmu serca. Do najczęściej stosowanych należą amiodaron, flekainid, propafenon oraz sotalol.
• Leki beta-adrenolityczne – zmniejszają częstość akcji serca i poprawiają komfort pacjenta, do tej grupy należą np. bisoprolol i metoprolol.
• Antykoagulanty – w celu zapobiegania tworzeniu się skrzepów krwi, stosuje się leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna, dabigatran, apiksaban czy rywaroksaban.
• Leki kontrolujące tętno – stosowane w przypadku, gdy AF nie ustępuje, ale konieczne jest kontrolowanie częstości akcji serca (np. digoksyna).

Leczenie niefarmakologiczne

• Kardiowersja elektryczna – zabieg polegający na zastosowaniu kontrolowanego impulsu elektrycznego w celu przywrócenia normalnego rytmu serca.
• Ablacja cewnikowa – inwazyjna procedura, w której za pomocą cewnika uszkadza się fragment tkanki serca odpowiedzialny za generowanie nieprawidłowych impulsów.
• Zabiegi chirurgiczne – w niektórych przypadkach, zwłaszcza przy jednoczesnym występowaniu innych problemów kardiologicznych, może być konieczna operacja serca.

Migotanie przedsionków jest poważnym zaburzeniem, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu, większość pacjentów może prowadzić normalne życie.

Źródła:

1. prof. dr hab. Mamcarz A., Migotanie przedsionków, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/218725,migotanie-przedsionkow [dostęp 21.10.2024]
2. ESC Scientific Document Group: 2020 ESC Guidelines for the diagnosis and management of atrial fibrillation developed in collaboration with the European Association of Cardio Thoracic Surgery (EACTS) - podsumowanie, https://kardiologia.mp.pl/wytyczne/migotanie-przedsionkow/258837,postepowanie-w-migotaniu-przedsionkow-wytyczne-esc-2020 [dostęp 21.10.2024]