Nadmierne pocenie – jakie są przyczyny i co zrobić żeby się nie pocić

Co to jest hiperhydroza?

Pot to naturalna substancja wydzielana przez obecne w skórze gruczoły potowe w celu regulacji temperatury ciała. Hiperhydroza, znana również jako nadmierna potliwość, to stan, w którym organizm wytwarza nieproporcjonalnie dużą ilość potu w porównaniu do normalnych warunków. Nadmierne pocenie może dotyczyć całego ciała bądź poszczególnych obszarów, takich jak dłonie, stopy, pachy, szyja czy twarz, a także okolice intymne. Jest to uciążliwy stan, który może wpływać na codzienne funkcjonowanie. Warunki, takie jak stres, wysiłek fizyczny czy gorące środowisko mogą nasilać objawy hiperhydrozy.

Jakie są przyczyny nadmiernego pocenia na całym ciele?

Nadmierna potliwość całego organizmu, czyli hiperhydroza ogólnoustrojowa, może mieć różne przyczyny, wśród których wymienia się: genetykę, hormony, choroby, czynniki środowiskowe, stres i emocje czy stosowane leki.

• Skłonność do nadmiernej potliwości może być dziedziczna, co oznacza, że można przejąć tę cechę po rodzicach.
• Zmiany hormonalne występujące na przykład w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy mogą wpływać na produkcję potu.
• Schorzenia, takie jak nadczynność tarczycy, cukrzyca, nadwaga czy infekcje, mogą powodować obfite pocenie się. Wiele chorób infekcyjnych prowadzi do podwyższenia temperatury ciała, czyli gorączki, podczas której organizm zwiększa produkcję potu w celu schłodzenia ciała.
• Pocenie się po chorobie może być jednym ze sposobów, w jakie organizm reguluje swoje funkcje.
• Ciepło i wilgoć mogą zwiększać wydzielanie potu. Wysoka temperatura otoczenia, wilgotność powietrza, a także noszenie ciasnej, wykonanej ze sztucznych włókien odzieży to czynniki, które mogą wywoływać mocne pocenie się.
• Silne emocje, stres i nerwowość mogą wpływać na aktywność układu nerwowego, co z kolei może skutkować wzmożoną produkcją potu.
• Potliwość może być również skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków (np. leków na gorączkę, środków hormonalnych, antydepresantów czy sterydów).
• Nadmierne pocenie się dziecka poza powyższymi czynnikami wynikać może także z aktywności, nieodpowiedniego ubrania lub przyspieszonego metabolizmu, który może wpływać na zwiększoną produkcję ciepła i potu.

Nadpotliwość pach

Pocenie się pod pachami to uciążliwa i wywołująca dyskomfort przypadłość. Mokre pachy potęgują uczucie nieświeżości, prowadzą do powstawania nieestetycznych plan na ubraniach i przyczyniają się do powstania nieprzyjemnego zapachu. Na intensywny zapach potu spod pach wpływa często niedostateczna higiena osobista, co przyczynić się może do gromadzenia bakterii na skórze. Obecne na skórze bakterie rozbijają związki chemiczne zawarte w pocie, co prowadzi do powstania nieprzyjemnego zapachu. Również niektóre składniki diety, takie jak czosnek, cebula czy pikantne przyprawy, mogą wpływać na zapach potu.

Silne pocenie się po 60 tce – czy to klimakterium?

Uderzenia gorąca i towarzyszące im poty u seniorek kojarzą się głównie z manopauzą, jednak klimakterium występuje zazwyczaj w okolicach 50. roku życia. Dokuczające osobom starszym nienaturalne pocenie się, szczególnie pocenie się w nocy, może być oczywiście spowodowane występującymi w okresie pomenopauzalnym zmianami hormonalnymi, jednak nadpotliwość po 60 tce wynika najczęściej ze zmian metabolicznych, cukrzycy czy schorzeń neurologicznych, które mogą wpływać na regulację temperatury ciała. Zwiększona potliwość może być także wynikiem stosowanych leków, między innymi preparatów przeciwcukrzycowych czy leków na nadciśnienie. Silne, uciążliwe pocenie się powinno zostać skonsultowane z lekarzem, który zleci odpowiednie badania i na podstawie ich wyników zidentyfikuje przyczynę, oraz zaproponuje odpowiednie leczenie.

Nadmierne pocenie się – jakie badania zrobić?

Częste pocenie wymaga wykonania badań diagnostycznych, które pomogą zidentyfikować przyczynę nadpotliwości.

• Ogólne badania krwi mogą dostarczyć informacji na temat funkcjonowania organizmu oraz wskaźników metabolicznych.
• Jeśli nadmierne pocenie może wynikać ze zmian hormonalnych (np. pocenie się w ciąży, menopauza) lekarz może zlecić badania hormonalne, takie jak poziomy estrogenów, progesteronu czy testosteronu.
• Zaburzenia tarczycy, zwłaszcza nadczynność, mogą być związane z nadmiernym poceniem się. Badania, takie jak TSH, FT4, FT3, mogą dostarczyć informacji na temat funkcjonowania tego gruczołu.
• Cukrzyca może wpływać na regulację temperatury ciała i prowadzić do nadmiernej potliwości. Badania poziomu glukozy na czczo lub testy A1c mogą pomóc w zdiagnozowania cukrzycy.
• Niektóre infekcje mogą wpływać na układ nerwowy i prowadzić do nadmiernej potliwości. Morfologia krwi czy badania moczu mogą pomóc w identyfikacji infekcji.
• Jeśli istnieje podejrzenie problemów z układem nerwowym, lekarz może zlecić badania neurologiczne, takie jak elektromiografia (EMG) czy badanie przewodnictwa nerwowego.
• Podejrzenie problemów strukturalnych, takich jak guzy wymagać będzie wykonania badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MRI).

Jak się leczy nadmierną potliwość?

Leczenie nadpotliwości zależy od przyczyny oraz miejsca występowania problemu. Wśród metod ograniczenia potliwości wymienia się: używanie blokerów potu, dezodoranty i antyperspiranty, leki doustne, jonoforezę, zabiegi laserowe, a w skrajnie trudnych przypadkach leczenie chirurgiczne. Antyperspirant na nadmierne pocenie czyli zawierający chlorek glinu bloker potu pomaga w zablokowaniu gruczołów potowych i kontrolowaniu nadmiernej potliwości. Blokery dostępne są w formie roll-onu, kremu czy aerozolu i mogą być stosowane zarówno na pocenie się pach, nadmierną potliwość pleców, nadpotliwość dłoni oraz jako skuteczny środek na pocenie nóg. Dezodoranty na pocenie oraz antyperspiranty to produkty kosmetyczne, które pomagają kontrolować wydzielanie potu oraz zapobiegać powstawaniu nieprzyjemnego zapachu. Choć kojarzone są głównie ze stosowaniem pod pachy, na rynku dostępne są także dezodoranty do stóp, które zapewniają długotrwałą świeżość, a często także ochronę przeciwgrzybiczą. Leki antycholinergiczne to grupa substancji chemicznych wpływających na układ nerwowy autonomiczny, który reguluje funkcje niezależne od naszej woli, takie jak praca serca, skurcze mięśni gładkich i wydzielanie gruczołów. Oksybutynina to antycholinergiczny lek na receptę stosowany głównie w leczeniu nadreaktywnego pęcherza moczowego, ale bywa także używany w kontekście leczenia nadpotliwości. Oksybutynina może wpływać na aktywność gruczołów potowych, redukując nadmierną potliwość. Może być stosowana zarówno w postaci doustnej, jak i w postaci plastrów transdermalnych, co pozwala na stopniową i długotrwałą kontrolę objawów. Jonoforeza to niechirurgiczna metoda ograniczania nadpotliwości, która polega na stosowaniu prądu elektrycznego w celu zahamowania działania gruczołów potowych. Jest to stosunkowo bezpieczna procedura, szczególnie skuteczna w nadmiernej potliwości dłoni, stóp i pach. Podczas jonoforezy na obszar, który ma być poddany zabiegowi nakładane są elektrody, przez które przeprowadzany jest prąd stały o niskim natężeniu. Prąd ten przemieszcza jony przez skórę, co wpływa na funkcjonowanie gruczołów potowych. Zazwyczaj jonoforeza wymaga serii zabiegów, aby osiągnąć trwałe efekty. Jest to jest stosunkowo bezpieczna procedura, ale może powodować łagodne efekty uboczne, takie jak podrażnienie skóry. Terapia botulinowa, znana również jako botox, blokuje sygnały nerwowe, które kontrolują gruczoły potowe, co prowadzi do tymczasowego zmniejszenia potliwości. Sprawdza się szczególnie na mokre pachy, nadmierne pocenie się dłoni oraz stóp. Botox jest też także coraz częściej stosowany na pocenie się w miejscach intymnych (pocenie się pachwin i/lub krocza, pocenie się między piersiami). Zabieg laserowy polega na trwałym zniszczeniu gruczołów potowych lub blokowaniu ich działania. Laser jest stosowany najczęściej na ciągłe pocenie się pod pachami. W skrajnych przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą rezultatów, można rozważyć zabieg chirurgiczny. Jednym z popularnych sposobów na nadpotliwości jest sympatektomia, czyli operacja, która polega na przecięciu lub zablokowaniu nerwów odpowiedzialnych za pobudzanie gruczołów potowych. Sympatektomia piersiowa to jedna z najczęściej stosowanych procedur polegająca na przecięciu lub zablokowaniu części nerwów współczulnych w obrębie klatki piersiowej, które kontrolują działanie gruczołów potowych dłoni, twarzy i pach. Sympatektomia lędźwiowa koncentruje się na obszarze lędźwiowym kręgosłupa. Ten rodzaj operacji może być stosowany w przypadku nadmiernej potliwości w okolicach nóg.

Domowe sposoby na nadmierne pocenie

Chociaż domowe metody nie zastąpią leczenia medycznego istnieją pewne sposoby, które mogą być wsparciem w łagodzeniu nadmiernej potliwości. Higiena osobista, zdrowa dieta, odpowiednie nawodnienie oraz kontrola stresu to bez wątpienia podstawowe sposoby na nadpotliwość.

• Regularne mycie ciała, szczególnie objętych wzmożoną potliwością obszarów oraz obniżające temperaturę ciała chłodne kąpiele mogą pomóc w kontrolowaniu nieprzyjemnego zapachu i utrzymaniu czystości skóry.
• Przewiewna, wykonana z naturalnych materiałów odzież zapewni odpowiednią cyrkulację powietrza i pozwali skórze oddychać.
• Dieta bogata w owoce, warzywa i chude białko może pomóc w regulacji temperatury ciała. Jeśli występuje nadmierne pocenie się po jedzeniu należy unikać potencjalnie pobudzających pot produktów spożywcze, takich jak ostre przyprawy czy kofeina.
• Dostateczne nawodnienie jest kluczowe dla prawidłowej regulacji temperatury ciała. Poza piciem odpowiedniej ilość wody zaleca się także zioła na pocenie – napar z szałwii (hamuje nadmierne wydzielanie potu), herbatkę miętowa (chłodzi i odświeża) czy lawendę (działa uspokajająco).
• Stosowanie zasypek i pudru leczniczego może pomóc w absorpcji nadmiaru wilgoci na skórze.
• Techniki relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja ułatwiają zarządzaniu stresem, który może być jednym z czynników wpływających na nadmierne pocenie się.

Jeśli nadpotliwość staje się uciążliwa, a domowe sposoby są niewystarczające, konieczna może być konsultacja z lekarzem. Profesjonalna ocena może pomóc zidentyfikować przyczyny problemu i dostosować odpowiednie metody leczenia.