Dlaczego pojawiają się przebarwienia na skórze? Czy można im zapobiegać? Odpowiadamy!

Poznaj przyczyny powstawania przebarwień

Zacznijmy od tego, jak funkcjonuje skóra i czym są przebarwienia na skórze. Skóra produkuje naturalny pigment zwany melaniną. Wytwarzany jest on przez komórki nazywane melanocytami. Aktywność melanocytów zależy od naszej karnacji (uwarunkowanej genetycznie), ale na melanogenezę, czyli produkcję pigmentu, wpływ ma także: 

• promieniowanie UV;
• zanieczyszczenie powietrza;
• aktywność hormonów. 

Przebarwienia tworzą się wtedy, kiedy dochodzi do nadprodukcji melaniny. W efekcie tego procesu powstają małe lub większe plamki, które są płaskie i wyraźnie ciemniejsze od otaczającego je koloru skóry. 

Prócz stanów zapalnych czy działania promieni UV, przebarwienia mogą być także wynikiem starzenia się skóry. Ponadto wywołać lub zaostrzyć przebarwienia mogą także źle przeprowadzone zabiegi kosmetologiczne, jak epilacja - na przykład wąsika, lub nieumiejętne stosowanie laserów - również tych do… usuwania przebarwień - mówi dr Agnes Frankel, dermatolog, specjalistka medycy estetycznej i przeciwstarzeniowej. 

Jakie są rodzaje przebarwień na skórze (przebarwienia pozapalne, posłoneczne i inne)? 

Dermatolodzy dzielą zmiany pigmentacyjne ze względu na główne przyczyny powstawania przebarwień. Mogą to być zatem: 

• przebarwienia będące rezultatem zaburzeń hormonalnych (przebarwienia hormonalne) – wynikają z połączenia zmian w gospodarce hormonalnej i jednoczesnego wystawiania skóry na działanie promieni słonecznych (promienie ultrafioletowe - UV). Takie przebarwienia to melasma (inaczej ostuda). Przebarwienia tego rodzaju mogą pojawić się na nosie, policzkach, czole i szyi, czyli miejscach najbardziej eksponowanych na promieniowanie ultrafioletowe - właśnie dlatego w czasie kuracji hormonalnej, gdy przyjmujemy doustną antykoncepcję lub w czasie ciąży oraz podczas menopauzy (czyli w okresach zwiększonej aktywności hormonów) należy szczególnie zadbać o ochronę skóry przed promieniowaniem UV; ·
• przebarwienia pozapalne – powstają w wyniku stanu zapalnego skóry lub jej uszkodzenia (po urazach, alergiach, jako efekt atopowego zapalenia skóry czy zmian trądzikowych). By uchronić się przed tego rodzaju przebarwieniami, musimy zawsze pamiętać o wysokiej ochronie przeciw promieniowaniu UV - zwłaszcza w trakcie kuracji przeciw trądzikowi czy po zabiegach kosmetycznych i medycyny estetycznej;
• przebarwienia posłoneczne – to efekt nadmiernego eksponowania skóry na słońce;
• przebarwienia o podłożu genetycznym – genetyka także może mieć wpływ na wystąpienie przebarwień – tak jak w przypadku dziedziczenia zmian pigmentacyjnych w postaci piegów. Na ich pojawienie się nie mamy wpływu, możemy jednak ograniczać ich intensywność, stosując odpowiednią protekcję przeciwsłoneczną. 

Należy dodać, że niektóre związki zapachowe używane w produktach kosmetycznych (np. olejki eteryczne, jak waniliowy, cedrowy czy lawendowy) jak również alkohol etylowy) mogą zwiększać ryzyko powstawania przebarwień. Światłouczulające są także niektóre pokarmy, napoje, suplementy diety, zioła (przykładowo - dziurawiec) oraz leki (powstają wówczas przebarwienia polekowe). Warto więc czytać uważnie etykiety i ulotki dołączone do produktów, by przekonać się o ich bezpieczeństwie w kontekście zdrowia skóry.

Niezależnie od przyczyny powstania przebarwień na skórze, ich widoczność da się zminimalizować przez odpowiednią pielęgnację skutecznymi produktami oraz dzięki właściwej ochronie UV. Walka z przebarwieniami na skórze wymaga jednak cierpliwości, systematyczności, konsekwencji i czasu, dlatego lepiej jest im zapobiegać.

Jak zapobiegać przebarwieniom na twarzy i ciele?

Powstawaniu przebarwień na skórze warto zapobiegać, odpowiednio chroniąc cerę przed promieniowaniem UV. Do zalecanych w tym przypadku działań zalicza się:

• codzienne stosowanie produktu z filtrem UV o wysokim faktorze i szerokim spektrum ochrony. Należy pamiętać, że promieniowanie słoneczne składa się z kilku rodzajów promieni (m.in. UVA, UVB i promieniowania podczerwonego). Promienie UVB są odpowiedzialne za oparzenia skóry, ale to promieniowanie UVA, które jest obecne przez cały rok i przenika przez chmury i szyby, najbardziej uszkadza komórki skóry, doprowadzając do ich przedwczesnego starzenia się a także do powstawania przebarwień. Właśnie dlatego najlepiej szukać produktów chroniących skórę przed każdym rodzajem promieniowania;
• spędzanie czasu w cieniu w czasie najsilniej operującego słońca w lecie. Między godziną 11 a 15 lepiej „nie leżeć plackiem” na słońcu;
• regularne uzupełnianie aplikacji produktu z wysokim filtrem UV co dwie godziny;
• sprawdzanie, czy przyjmowane leki i suplementy diety nie zwiększają ryzyka powstania przebarwień;
• unikanie aplikacji kosmetyków z alkoholem i niektórymi olejkami przed ekspozycją na słońce;
• odkładanie na jesień/zimę kuracji kosmetycznych z retinolem i kwasami AHA. 

Przebarwienia skórne - najlepsze sposoby na ich rozjaśnienie 

Zdaniem dr Agnes Frankel, najlepsze efekty uzyskuje się łącząc zabiegi dermatologii estetycznej z codzienną pielęgnacją wykorzystującą produkty bogate w składniki o udowodnionej skuteczności w niwelowaniu przebarwień.

Jak zmniejszyć widoczność przebarwień skórnych? Do składników, bez których nie może obyć się leczenie przebarwień, należą:

• niacynamid, czyli aktywna postać witaminy B3, który pomaga ujednolicić koloryt skóry, spowalnia procesy starzenia się cery, wycisza stany zapalne skóry, nawilża i normalizuje pracę gruczołów łojowych;
• kwas glikolowy – działa złuszczająco, niweluje ślady po trądziku, rozświetla skórę, wyrównuje jej koloryt - zawierają go kremy, sera, toniki, ale również peelingi chemiczne;
• witamina C o działaniu przeciwstarzeniowym i rozświetlającym skórę.